คุยกับหมอสมศักดิ์ เทียมเก่า ตอน: ยาของเราให้คนอื่นทานได้หรือเปล่า
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 10 เมษายน 2561
- Tweet
อาการผิดปกติบางอย่าง เป็นอาการที่พบได้บ่อย เช่น อาการปวดหัว ปวดหลัง นอนไม่หลับ ปวดท้อง เป็นต้น ยาที่ทานเหลือเราจะนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ เช่น ให้เพื่อทาน ให้คนข้างบ้านทาน ถ้ามีอาการเหมือนกัน ผมพบบ่อยครับ ขออธิบายให้ละเอียดเลยครับ เพราะอาจก่อให้เกิดปัญหาได้ ถ้าตอบสั้นๆ ว่าได้หรือไม่ได้ ความซับซ้อนมีมากครับ
1. กรณีเป็นยาสามัญประจำบ้าน เช่น ยาลดไข้ แก้ไอ ลดน้ำมูกก็ทานได้ครับ แต่ที่ต้องระวัง คือ ยาแก้ปวดกลุ่มยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ เช่น บลูเฟ็น 400 ซึ่งดูเหมือนจะใช้กันบ่อย น่าจะปลอดภัย แต่ในกรณีผู้ป่วยเป็นโรคเบาหวาน ไตไม่ค่อยดี หรือมีแผลในกระเพาะอาหาร ถ้าทานยาดังกล่าวเข้าไป ก็เป็นเรื่องแน่นอน อาจก่อให้เกิดไตวาย เลือดออกในกระเพาะอาหาร
2. กรณีผู้ที่เราจะให้ยาของเราไปทานนั้นมีโรคประจำตัว และทานยาประจำต่อเนื่อง พอมีอาการใหม่ เช่น นอนไม่หลับ แล้วเราก็ทานยานอนไม่หลับด้วย จึงหวังดีเอายานอนไม่หลับไปให้เขาทานด้วย แบบนี้อันตรายครับ เพราะกรณีเขามีโรคประจำตัว ทานยาประจำ อาจเกิดการตีกันระหว่างยาครับ อันตราย ไม่ควรทำ
3. กรณีเป็นโรคเดียวกัน ยาที่ทานเป็นชนิดเดียวกัน แบบนี้สบายมากครับ ถ้ายาเรามีเหลือเพียงพอ ก็สามารถนำยาที่เรามีให้อีกคนทานได้ครับ แต่ถ้าเป็นโรคเดียวกัน ทานยาคนละชนิดกัน แบบนี้ไม่ควรให้ยาของเราให้คนอื่นทานครับ เพราะถึงแม้โรคเดียวกัน แต่ยาต่างกัน ก็ไม่น่าจะใช้แทนกันได้ครับ
4. กรณีมีอาการเดียวกัน แต่ไม่รู้ว่าเป็นโรคเดียวกันหรือไม่ เช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรงเหมือนกัน แต่สาเหตุต่างกัน เราเป็นกล้ามเนื้ออ่อนแรงเอ็ม จี (MG: myasthenia gravis) อีกคนเป็นกล้ามเนื้ออ่อนแรงจากโรคอัมพาต ถ้าเรานำยาของเราไปให้คนอื่นทาน มันก็ยุ่งแน่ๆ ครับ เพราะคนละโรคกัน
5. ยาที่มีการนำมาให้คนอื่นทานบ่อยๆ คือ ยาแก้ปวด ยาแก้ปวดหัวไมเกรน ยานอนหลับ ที่ต้องระวัง คือ การเกิดผลแทรกซ้อน การแพ้ยา การเข้าใจผิดว่าถ้าปวดหัว ทานยาแก้ปวดหัวไมเกรนแล้วหาย เข้าใจว่าเป็นปวดหัวไมเกรน เพราะไมเกรนไม่ทานยาก็หายเองได้ จึงเกิดการเข้าใจผิด ส่งผลต่อการดูแลตนเองอีกทอดหนึ่ง
6. หลักการง่ายๆ ที่ต้องยึดถือไว้เสมอ คือ ต้องมั่นใจว่าเป็นยาที่เขาเคยทานแล้ว ไม่มีข้อเสีย เป็นยาชนิดเดียวกัน ไม่มีโรคประจำตัวที่ห้ามใช้ยาที่เราจะให้ทาน หรือยาที่ตีกัน ซึ่งยากมากที่เราจะรู้
ดังนั้นการให้ยาที่เราทานกับคนอื่นๆ นั้น ต้องระวังอย่างมากๆ ครับ มิฉะนั้นความหวังดีของเรา อาจเป็นผลเสียต่อคนอื่น ที่เราคาดไม่ถึง
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา