กินของดิบ เสี่ยงถูกพยาธิกิน (ตอนที่ 5)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 25 พฤษภาคม 2561
- Tweet
ปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อพยาธิไส้เดือน ได้แก่
- อายุ – ส่วนใหญ่จะเป็นเด็กอายุน้อยกว่า 10 ปี เพราะชอบเล่นกับสิ่งสกปรก
- มีสุขอนามัยที่ไม่ดี (Poor sanitation) – เช่น ในประเทศที่กำลังพัฒนา ทำให้อุจจาระมีการปนเปื้อนในดิน
กรณีที่มีอาการอ่อนมักจะไม่มีภาวะแทรกซ้อน แต่ถ้ามีการติดเชื้อมาก ก็อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายได้ เช่น
- โตช้า – เพราะเบื่ออาหาร อาหารไม่ดูดซึม ทำให้ได้รับสารอาหารไม่พอเพียง
- ลำไส้อุดตันและทะลุ (Intestinal blockage and perforation) – ทำให้ปวดท้องรุนแรงและอาเจียน เลือดออกในลำไส้ (Hemorrhage) หรือ ไส้ติ่งอักเสบ (Appendicitis) บริเวณตับหรือตับอ่อน
การป้องกันโรคพยาธิไส้เดือนที่ดี ก็คือ การมีสุขอนามัยที่ดี ด้วยการ
- ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่และน้ำก่อนกินอาหาร
- ต้มน้ำดื่ม
- หลีกเลี่ยงสถานที่อาบน้ำที่ไม่สะอาด
- ปรุงผักให้สุก หรือปอกเปลือกผลไม้ออกก่อนกิน
ในการวินิจฉัยโรค กรณีที่มีพยาธิไส้เดือนเป็นจำนวนมาก เป็นไปได้ที่เราจะพบตัวพยาธิในสิ่งที่ไอหรืออาเจียนออกมา หรือ พยาธิอาจออกมาทางอวัยวะที่มีลักษณะเป็นรู เช่น ปาก หรือ รูจมูก ก็ให้นำเอาตัวพยาธินี้ไปให้แพทย์ตรวจสอบว่าเป็นพยาธิชนิดใด เพื่อจะได้ทำการรักษาให้ถูกต้อง
นอกจากนี้ อาจวินิจฉัยโรคด้วยการ
- ตรวจอุจจาระ (Stool tests) ซึ่งจะต้องรอหลังการติดเชื้อไปแล้วอย่างน้อย 40 วัน จึงจะตรวจพบ
- ตรวจเลือดเพื่อหาเซลล์เม็ดเลือดขาวที่เรียกว่า Eosinophils ที่มีเพิ่มมากขึ้น
- ภาพวินิจฉัย (Imaging tests) เช่น
- การเอ็กซเรย์ – ซึ่งอาจจะทำให้เห็นถึงพยาธิไส้เดือนที่อยู่ในช่องท้อง หรือตัวอ่อนที่อยู่ในปอด
- อัลตราซาวด์ – ที่อาจจะทำให้เห็นพยาธิในบริเวณตัวอ่อนหรือตับ
- ซีทีสแกนหรือเอ็มอาร์ไอ – เพื่อดูการอุดตันของท่อที่ตับหรือตับอ่อน
สำหรับการรักษานั้น ตามปกติจะรักษาเฉพาะกรณีที่ก่อให้เกิดอาการด้วยการให้ยาถ่ายพยาธิที่นิยมใช้ ซึ่งได้แก่
- ยา Albendazole
- ยา Ivermectin
- ยา Mebendazole
โดยจะให้กินยาเป็นเวลา 1-3 วัน เพื่อฆ่าพยาธิ ทั้งนี้ อาจมีผลข้างเคียง คือ ปวดท้องหรือท้องเสีย
ส่วนกรณีที่มีพยาธิเป็นจำนวนมากอาจจำเป็นต้องเอาพยาธิออกด้วยการผ่าตัดและซ่อมแซมอวัยวะบริเวณนั้น เช่น กรณีลำไส้อุดตันหรือทะลุ กรณีท่อน้ำดีอุดตัน และกรณีไส้ติ่งอักเสบ
แหล่งข้อมูล:
- Ascariasis. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ascariasis/symptoms-causes/syc-20369593 [2018, May 24].
- Ascariasis.https://www.healthline.com/health/ascariasis [2018, May 24].
