ไวรัสขึ้นสมอง (ตอนที่ 2)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 30 พฤษภาคม 2559
  • Tweet
ไวรัสขึ้นสมอง

การติดเชื้ออาจจะเป็นผลจากภาวะใดภาวะหนึ่งดังต่อไปนี้ ที่มีผลกระทบกับสมอง

  • ติดเชื้อครั้งแรก (Primary encephalitis) หมายถึงการติดเชื้อไวรัสเป็นครั้งแรกและเชื้อนั้นก็ทำให้เกิดสมองอักเสบ มักเกิดจากการระบาดเป็นครั้งคราว เช่น ไข้สมองอักเสบสายพันธ์ญี่ปุ่น
  • สมองอักเสบซึ่งเกิดจากเชื้อที่มีอยู่ในร่างกายแล้วลามมายังสมอง (Secondary encephalitis / post-infectious encephalitis) เช่น สมองอักเสบจากเชื้อเริม

โรคสมองอักเสบที่ลามมามักเกิดใน 2-3 สัปดาห์ หลังการติดเชื้อครั้งแรก แต่ไม่ค่อยพบว่ามีสาเหตุการติดเชื้อมาจากการฉีดวัคซีนป้องกัน

ทั้งนี้ สาเหตุทั่วไปของการเกิดโรคสมองอักเสบ ได้แก่

  • การติดเชื้อจากไวรัสที่มีชื่อว่า Herpes simplex virus (HSV) ซึ่งมีอยู่ 2 ชนิด คือ
    • HSV type 1 (HSV-1) ที่ทำให้เกิดแผล (Cold sore) หรือไข้พุพอง (Fever Blister) บริเวณริมฝีปาก ซึ่งสามารถติดต่อกันทางสัมผัส และ
    • HSV type 2 (HSV-2) ที่ทำให้เกิดแผลบริเวณอวัยวะเพศ ซึ่งสามารถติดต่อกันทางเพศสัมพันธ์ หรือติดต่อจากแม่สู่ลูกระหว่างการคลอด

    โรคสมองอักเสบที่เกิดจาก HSV มีประมาณร้อยละ 5-10 ซึ่งหากเกิดในเด็กเล็กหรือผู้สูงอายุจะมีอาการรุนแรง โดย HSV-1 จะพบได้น้อยกว่า แต่หากเป็นจะมีโอกาสที่สมองถูกทำลายหรือเสียชีวิตได้

  • การติดเชื้อจากไวรัสชนิดอื่น เช่น เชื้อ Epstein-Barr virus ที่เป็นสาเหตุของโรคโมโนนิวคลิโอสิส (Infectious mononucleosis) และ เชื้อ Varicella-zoster virus
  • เชื้อไวรัสกลุ่มที่อยู่ในลำไส้ของคน (Enteroviruses) ซึ่งมีหลายสายพันธุ์ เช่น Poliovirus และ Coxsackievirus ที่ทำให้เกิดอาการคล้ายไข้หวัด ตาอักเสบ และปวดท้อง
  • เชื้อไวรัสที่มียุงเป็นพาหะ (Mosquito-borne viruses) เช่น เชื้อ Arboviruses หรือเชื้อไวรัสที่มีแมลงเป็นพาหะ เช่น เชื้อ Arthropod-borne viruses
  • เชื้อโรคที่นำโดยเห็บ (Tick-borne viruses) เช่น เชื้อ Powassan virus
  • เชื้อโรคพิษสุนัขบ้า (Rabies virus)
  • โรคติดเชื้อในเด็ก เช่น โรคหัด (Measles / rubeola) โรคคางทูม (Mumps) และโรคหัดเยอรมัน (German measles / rubella)
  • เชื้อปรสิต เช่น เชื้อ Toxoplasmosis ที่พบในขี้แมว เชื้อ Toxocariasis ที่อยู่ในพยาธิตัวกลมของหมาและแมว หรือ เชื้อ Cysticercosi ที่พบในพยาธิตัวตืดของหมู

แหล่งข้อมูล

1. Encephalitis. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/encephalitis/basics/definition/con-20021917 [2016, June 29].

2. Viral encephalitishttps://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/viral-encephalitis [2016, June 29].

3. Viral encephalitishttp://umm.edu/health/medical/reports/articles/viral-encephalitis [2016, June 29].