โภชนบำบัดกับกับภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ (ตอนที่ 2)
- โดย อาจารย์พรพิศ เรืองขจร
- 30 กรกฎาคม 2559
- Tweet
ภาวะทุพโภชนาการในผู้ป่วยสมองเสื่อมเมื่อผู้สูงอายุมีภาวะสมองเสื่อมมักจะเกิดปัญหาภาวะทุพโภชนาการตามมาด้วย โดยมีภาวะโภชนาการขาด หรือ โภชนาการเกิน ขึ้นกับระยะต่างๆของสมองและปัญหาพฤติกรรม/จิตเวชที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยรายนั้น ผู้ป่วยสมองเสื่อมในระยะแรก จึงไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้เป็นส่วนใหญ่ อาจลืมว่าตนเองรับประทานอาหารไปแล้ว ทำให้มีปัญหาการรับประทานซ้ำหรือได้รับอาหารที่มีพลังงานมากเกินไป นำไปสู่ภาวะโภชนาการเกินในผู้ป่วยกลุ่มนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าผู้ป่วยมีโรคประจำตัวบางอย่างที่ต้องควบคุม เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง เป็นต้น
เมื่อผู้ป่วยสมองเสื่อม เข้าสู่ระยะกลาง และระยะท้าย ปัญหาทุพโภชนาการที่พบได้บ่อย คือ ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ และภาวะน้ำหนักตัวน้อย ปัจจัยเสี่ยงมักมีหลายปัจจัย ได้แก่ ความรู้สึกอยากอาหารที่ลดลง การใช้พลังงานที่มากขึ้นรวมไปถึงระยะของโรคมากขึ้นส่งผลให้ความสามารถในการรับประทานอาหารด้วยตนเองน้อยลง จากการศึกษาพบว่าการให้ความสนใจกับผู้ป่วยสมองเสื่อมขณะรับประทานอาหาร และให้ความช่วยเหลือตามความเหมาะสม กับระยะของโรค รวมถึงการจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้อกับการรับประทานอาหาร จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถรับประทานอาหารได้ดีขึ้น
การประเมินภาวะโภชนาการแบบง่ายสำหรับญาติใกล้ชิดควรจะมีการประเมินการรับประทานอาหารสำหรับผู้สูงอายุ ดังนี้
- การประเมินลักษณะของอาหารที่รับประทาน ว่ามีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมมากน้อยเพียงใด
- ตรวจสอบน้ำหนักของผู้สูงอายุ เดือนละหนึ่งครั้ง
- ตรวจดูกล้ามเนื้อต่างๆว่าลดลง ฝ่อลงหรือไม่
- ความสามารถในการรับประทานอาหารด้วยตนเองง่ายหรือไม่
เมื่อประเมินแล้วพบว่า การรับประทานอาหารของผู้สูงอายุ มีการเปลี่ยนแปลงไปมากน้อย และหากเปลี่ยนเป็นเวลานานเกิน 1 – 2 เดือน ควรนำผู้สูงอายุมาพบแพทย์ และนักโภชนาการเพื่อ ดูแลพิจารณาเพิ่มพลังงาน และสารอาหารให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุแต่ละราย.
อ้างอิง
นัยพินิจ คชภักดี. อาหารฟังก์ชั่นกับการดูแลส่งเสริมสุขภาพและสมอง. การประชุมวิชาการ เรื่อง แนวทางการดูแลสุขภาพและชะลอวัยแบบองค์รวม ; วันที่ 4 กันยายน 2558 ; ณ โรงแรมซากุระแกรนด์วิว สงขลา.
อรพิชญา ไกรฤทธิ์ . Nutritional Therapy for people with dementia . การประชุมวิชาการสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย เรื่อง งานโภชนาการและโภชนบำบัดกับระบบบริการสุขภาพ ; วันที่ 27 – 29 เมษายน 2558 ; ณ โรงแรมเดอะเบอร์เคลี่ย์. กรุงเทพฯ.
เพียงพร เจริญวัฒน์ . งานโภชนบำบัดกับผู้ป่วยสมองเสื่อม . การประชุมวิชาการสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย เรื่อง งานโภชนาการและโภชนบำบัดกับระบบบริการสุขภาพ ; วันที่ 27 – 29 เมษายน 2558 ; ณ โรงแรมเดอะเบอร์เคลี่ย์. กรุงเทพฯ.
อาจารย์พรพิศ เรืองขจร
นักวิชาการโภชนาการ ชำนาญการพิเศษ