ยาโคลไตรมาโซล (Clotrimazole)

ทั่วไป

ยาโคลไตรมาโซล (Clotrimazole) มีคุณสมบัติยับยั้งและต่อต้านเชื้อราได้หลายชนิด เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะถูกตับเปลี่ยนโครงสร้างของยาเป็นสารที่ไม่ออกฤทธิ์ และถูกขับออกจากร่าง กายทางปัสสาวะและทางอุจจาระ

ในทางการแพทย์ ยาโคลไตรมาโซลถูกนำมาใช้ทั้งในรูปแบบของ ยาอม ยาหยอดหู ยาเหน็บช่องคลอด โดยเฉพาะยาครีมทาผิวหนังที่เป็นยาเดี่ยวสามารถใช้กับหญิงมีครรภ์ได้อย่างปลอดภัยในระดับหนึ่ง แต่ห้ามใช้ชนิดที่เป็นยาอมรับประทานในหญิงมีครรภ์ด้วยก่อให้เกิดความพิการของทารกในครรภ์ได้ นอกจากนี้ยาโคลไตรมาโซลยังถูกนำไปผสมกับยาอื่นเพื่อใช้เป็นทางเลือกสำหรับการรัก ษาได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น และเพื่อความปลอดภัยในการใช้ยาโคลไตรมาโซล ควรต้องได้รับคำปรึกษาจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยานี้เท่านั้น

ยาโคลไตรมาโซลมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาโคลไตรมาโซล มีสรรพคุณรักษาโรคเชื้อราในช่องปาก การติดเชื้อราในหู เชื้อราทางช่องคลอด และเชื้อราทางผิวหนัง

ยาโคลไตรมาโซลมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาโคลไตรมาโซล ออกฤทธิ์ที่ผนังเซลของเชื้อรา ทำให้การลำเลียงสารอาหารของเชื้อราบกพร่อง จึงส่งผลให้เชื้อราหยุดการเจริญเติบโตในที่สุด

ยาโคลไตรมาโซลมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาโคลไตรมาโซล มักจัดจำหน่ายในรูปแบบของ

• ยาครีมทาผิวหนัง ทั้งในรูปของยาเดี่ยวและยาผสมกับกลุ่มยาที่ใช้ต้านการอักเสบอย่างเช่น เบต้าเมทาโซน (Betamethasone)
• ในรูปแบบยาเม็ด จะเป็นชนิดยาอมและยาเหน็บช่องคลอด
• ส่วนยาน้ำ จะพบในรูปแบบของยาหยอดหู

ยาโคลไตรมาโซลมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ขนาดของยาโคลไตรมาโซล ที่รับประทานในผู้ใหญ่สำหรับการรักษาโรคเชื้อราในช่องปากถูกออกแบบให้เป็นยาอมที่มีขนาดความแรง 10 มิลลิกรัมต่อเม็ด อม 5 ครั้งต่อวัน โดยอมต่อเนื่องไม่เกิน 14 วัน แพทย์ที่เป็นผู้รักษาเท่านั้นจะเป็นผู้แนะนำและสั่งจ่ายการใช้ยากับผู้ป่วย

ส่วนยาทา ยาเหน็บช่องคลอด และยาหยอดหูก็เช่นเดียวกัน ถึงแม้จะมีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาชนิดรับประทาน แต่ก่อนใช้ต้องได้รับคำแนะนำจากแพทย์ หรือ เภสัชกรเท่านั้น

เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมทั้ง ยาโคลไตรมาโซล ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

• ประวัติการแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก หรือ แน่น หายใจติดขัด หรือมีขึ้นผื่นผิวหนัง
• การมีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยาโคลไตรมาโซลอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือ เกิดปฏิกิริยาระหว่างยาโคลไตรมาโซล กับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อนแล้ว
• หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะการตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านรก หรือปนมาในน้ำนม จึงเข้าสู่ทารกจนอาจก่อผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

เฉพาะยารักษาเชื้อราในช่องปาก หากลืมอมยาโคลไตรมาโซล สามารถอมยาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการอมยาในมื้อถัดไปไม่จำเป็นต้องใช้ยาเป็นสองเท่า

ยาโคลไตรมาโซลมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาโคลไตรมาโซลมีผลไม่พึงประสงค์ คือ

• ในรูปแบบยาทาผิวหนัง อาจก่อให้เกิดภาวะผื่นคัน และระคายเคืองผิวหนังได้
• ในรูปแบบยาอม อาจทำให้รู้สึกไม่สบายในระบบทางเดินอาหาร รวมไปถึงในการขับถ่าย อาจเกิดปัสสาวะติดขัด เกิดภาวะซึมเศร้า อีกทั้งอาจทำให้เกิดตับอักเสบได้

มีข้อควรระวังการใช้ยาโคลไตรมาโซลอย่างไร?

ข้อควรระวังในการใช้ ยาโคลไตรมาโซล คือ

• หลีกเลี่ยงการทายาที่ตาหรือบริเวณตา เพราะอาจก่อให้ตาเกิดการระคายเคืองได้
• ห้ามใช้ยาชนิดอมในหญิงมีครรภ์
• เพิ่มความระมัดระวังการใช้ยากับเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 3 ขวบด้วยอาจเกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง - ห้ามใช้ยากับผู้ที่แพ้ยานี้
• ปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ

ยาโคลไตรมาโซลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

การใช้ยาโคลไตรมาโซล ร่วมกับยารักษาโรคไมเกรน สามารถทำให้หลอดเลือดหดตัวเป็นเวลานานมากขึ้นและอาจนำไปสู่ภาวะความดันโลหิตสูงตามมา ยารักษาโรคไมเกรน ที่กล่าวถึง เช่น เออร์โกตามีน (Ergotamine)

ควรเก็บรักษายาโคลไตรมาโซลอย่างไร?

ทุกรูปแบบของยาโคลไตรมาโซลให้เก็บภายใต้อุณหภูมิที่ต่ำกว่า 30 องศาเซลเซียส

ยาไตรแอมซิโนโลน มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ชื่อทางการค้าและบริษัทที่ผลิตยาไตรแอมซิโนโลน ในประเทศไทย เช่น

บรรณานุกรม

1. Drug Information Handbook 20th edition with Charles Flacy RPh. Ms, Pharm D FCSHP , Lora L.Armstrong RPh, PharmD BCPS , Morton P.Goldman, RPh, PharmD BCPS,FCCP , Leonard L. RPh. BSPharm
2. http://www.mims.com/Thailand/drug/info/clotrimazole/?q=clotrima&type=brief&mtype=generic