เข้าครัวกับโภชนากร (โรงพยาบาล) ตอน: โภชนาการสำหรับผู้ป่วยโรคตับและท่อน้ำดี Part.1
- โดย อาจารย์พรพิศ เรืองขจร
- 19 มิถุนายน 2558
- Tweet
ตับเป็นอวัยวะที่สำคัญของร่างกายซึ่งทำหน้าที่หลัก คือการกำจัดของเสีย ผลิตโปรตีนที่สำคัญต่อการ metabolism ของร่างกายและเป็นแหล่งสะสมสารอาหาร เช่น glycogen เหล็ก ทองแดงและวิตามินต่างๆ โรคตับเรื้อรังเป็นโรคที่พบได้บ่อยทางเวชปฏิบัติ โดยสาเหตุสำคัญได้แก่ ไวรัสตับอักเสบ สุรา ยา ไขมันเกาะตับและโรคทางเดินน้ำดี ซึ่งในกรณีนี้ที่เป็นเวลานานโดยไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม มีการอักเสบเรื้อรัง และการตายของเซลล์ตับ จะเกิดพังผิดมากขึ้น จนเซลล์ตับที่เหลืออยู่ไม่สามารถทำหน้าที่ได้พอเพียงในที่สุด หรือที่เรียกว่าภาวะตับแข็ง โดยผู้ป่วยจะมีอาการเช่น ตาเหลือง ท้องมาน ขาบวม เลือดออกง่าย และมีภาวะสับสนจากของเสียในร่างกายคั่ง(hepatic encephalopathy)
โรคตับแข็ง(Cirrhosis) ภาวะทุพโภชนาการพบได้บ่อยในผู้ป่วยตับแข็ง โดยเกี่ยวข้องในหลายปัจจัย (ดังตาราง) โดยความรุนแรงของการขาดโปรตีนจะมีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคตับ ซึ่งสามารถพบภาวการณ์ขาดอาหารได้ 25 -30 % ในผู้ป่วยตับแข็งระยะแรก และ 45-70% ในผู้ป่วยตับแข็งรุนแรง โดยพบว่าโรคตับแข็งจากสุรามักจะมีภาวะขาดโปรตีนได้ชัดเจนกว่าโรคตับจากสาเหตุ
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะทุพโภชนาการในผู้ป่วยโรคตับแข็ง
การรับประทานอาหารลดลง |
|
การย่อยและการดูดซึมผิดปกติ |
|
ผู้ป่วยตับแข็งที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล จะถูกสั่งให้งดอาหารทางปาก |
|
บรรณานุกรม
- เฉลิมรัฐ บัญชรเทวกุล.Nutrition in Hepatobiliary Diseases. Nutrition Update สมาคมหลอดเลือดดำและทางเดินอาหารแห่งประเทศไทย ; 2556.โรงพิมพ์พราวเพรส(2002)จำกัด .กรุงเทพฯ.
- ชนิดา ปโชติการ ,สุนาฎ เตชางาม. โภชนบำบัดในผู้ป่วยโรคตับ.การประชุมวิชาการสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย เรื่องมาตรฐานกระบวนการให้โภชนบำบัดทางการแพทย์ ; วันที่ 2-4 พฤษภาคม 2555 : ณ โรงแรมเซ็นทารา แกรนด์ เซ็นทรัลพลาซ่าลาดพร้าว. กรุงเทพฯ.