อะซีโคลฟีแนค (Aceclofenac)

สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาอะซีโคลฟีแนค (Aceclofenac)เป็นยาแก้ปวดบรรเทาอาการอักเสบ/ยาแก้อักเสบกลุ่มเอนเซดส์ (NSAIDs) ตัวยาจะออกฤทธิ์ปิดกั้นการผลิตสารเคมีที่คล้ายกับฮอร์โมนซึ่งมีชื่อว่า โพรสตาแกลนดิน(Prostaglandin) สารนี้ถูกหลั่งออกมาตรงบริเวณเนื้อเยื่อที่ได้รับบาดเจ็บ และมีบทบาทสำคัญต่อกลไกการตอบสนองการอักเสบของร่างกาย

ทางคลินิกได้นำยาอะซีโคลฟีแนคมาบำบัดอาการปวดด้วยการอักเสบจากสาเหตุต่างๆดังต่อไปนี้ เช่น

  • ข้อเสื่อม-เข่าเสื่อม(Osteoarthritis) ซึ่งมักจะเกิดกับผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป ผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีการสูญเสียมวลกระดูกอ่อนที่อยู่ตรงรอยต่อของข้อกระดูก
  • โรคข้อรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis)
  • โรคข้อสันหลังอักเสบยึดติด (Ankylosing spondylitis)

รูปแบบเภสัชภัณฑ์ของยาอะซีโคลฟีแนคเป็นแบบยารับประทาน ตัวยามีการดูดซึมได้อย่างรวดเร็วจากระบบทางเดินอาหาร ระดับยาในกระแสเลือดจะมีความเข้มข้นขึ้นสูงสุดภายใน1–3 ชั่วโมงหลังการรับประทาน ร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 4 ชั่วโมงเพื่อขับยานี้ออกจากกระแสเลือดโดยผ่านทิ้งไปกับปัสสาวะ

การศึกษาข้อมูลทางคลินิกทำให้ทราบว่า ผู้ป่วยบางกลุ่มไม่เหมาะกับการใช้ยาอะซีโคลฟีแนค เช่น

  • ผู้ที่มีประวัติแพ้ยาอะซีโคลฟีแนค หรือผู้ที่แพ้ยากลุ่ม NSAIDs และ Aspirin
  • ผู้ป่วยโรคหืด ผู้ที่มีภาวะน้ำมูกไหลหรือคันระคายเคืองในโพรงจมูก
  • ผู้ที่มีแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
  • ผู้ป่วยโรคไตขั้นรุนแรง
  • ผู้ที่มีประวัติป่วยด้วยโรคหัวใจล้มเหลว
  • ผู้ที่มีภาวะตับวายอย่างรุนแรง
  • ผู้ที่มีภาวะเลือดออกง่าย
  • สตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และเด็ก

ยาอะซีโคลฟีแนคจัดเป็นยาอันตราย ระหว่างที่ใช้ยาชนิดนี้/ยานี้ แพทย์และผู้ป่วยจะต้องคอยตรวจสอบว่า มีภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารหรือไม่ ตลอดจนกระทั่งความผิดปกติของการทำงานของอวัยวะสำคัญๆในร่างกาย เช่น หัวใจ ตับ และไต หรือแม้แต่การใช้ยาอะซีโคลฟีแนคร่วมกับยาใดๆก็ตาม จะต้องระวังเรื่องยาตีกัน(ปฏิกิริยาระหว่างยา)ตามมา เพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค การใช้ยาชนิดนี้ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ หรือสามารถสอบถามข้อมูลการใช้ยานี้เพิ่มเติมจากเภสัชกรได้ทั่วไป

อะซีโคลฟีแนคมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

อะซีโคลฟีแนค

ยาอะซีโคลฟีแนคมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • บรรเทาอาการปวดด้วยการอักเสบจาก ข้อเสื่อม โรคข้อรูมาตอยด์ และภาวะข้อสันหลังอักเสบยึดติด

อะซีโคลฟีแนคกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาอะซีโคลฟีแนคมีกลไกการออกฤทธิ์โดย ตัวยาจะยับยั้งเอนไซม์ ชื่อ Cyclooxygenase ที่มีความสำคัญในการผลิตสารโพรสตาแกรนดิน(Prostaglandin)ซึ่งเป็นสาเหตุของกระบวนการอักเสบที่ทำให้มีอาการปวดตามมา การป้องกันการเกิดโพรสตาแกรนดินจึงทำให้อาการปวดด้วยการอักเสบบรรเทาลง

อะซีโคลฟีแนคมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาอะซีโคลฟีแนคมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

  • ยาเม็ดชนิดรับประทาน ที่ประกอบด้วยตัวยา Aceclofenac ขนาด 100 มิลลิกรัม/เม็ด

อะซีโคลฟีแนคมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาอะซีโคลฟีแนคมีขนาดรับประทาน เช่น

  • ผู้ใหญ่: รับประทานครั้งละ 100 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น หลังอาหาร
  • เด็ก: ทางคลินิก ยังไม่มีข้อมูลด้านความปลอดภัยและขนาดยานี้ในเด็ก

อนึ่ง:

  • ควรรับประทานยานี้หลังอาหารทันที ทั้งนี้เพื่อลดอาการข้างเคียงในกระเพาะอาหาร
  • ห้ามรับประทานยานี้เกินขนาดที่แพทย์กำหนด
  • ห้ามรับประทานยานี้นานเกินคำสั่งแพทย์
  • ******กรณีพบอาการ ปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน ปวดท้องใต้ลิ้นปี่ ท้องเสีย ง่วงนอนมาก วิงเวียน ความดันโลหิตต่ำ เป็นลม มีอาการชัก อาจพบภาวะไตวายซึ่งเป็นสัญญาณว่าได้รับยานี้เกินขนาดเข้าแล้ว หากพบอาการเหล่านี้ ต้องรีบนำตัวผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาอะซีโคลฟีแนค ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจขัด/ หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาอะซีโคลฟีแนคอาจ ส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆ ที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

กรณีลืมรับประทานยาอะซีโคลฟีแนค สามารถรับประทานทันทีที่นึกขึ้นได้ หากเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ห้ามเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2เท่า ให้รับประทานยาที่ขนาดปกติเท่านั้น

อะซีโคลฟีแนคมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาอะซีโคลฟีแนคสามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา(ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่อระบบอวัยวะต่างๆของร่างกายดังนี้ เช่น

  • ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น คลื่นไส้ เบื่ออาหาร ปวดท้อง ท้องอืด อุจจาระดำ/อุจจาระเป็นเลือด ท้องเสียหรือไม่ก็ท้องผูก กระเพาะอาหารอักเสบ ตับอ่อนอักเสบ กระเพาะอาหาร/ลำไส้ทะลุ
  • ผลต่อระบบประสาท: เช่น ง่วงนอน ปวดศีรษะ วิงเวียน ความรู้สึกสัมผัสเพี้ยน
  • ผลต่อระบบทางเดินปัสสาวะ: เช่น ปัสสาวะไหลไม่รู้ตัว
  • ผลต่อระบบทางเดินหายใจ: เช่น เกิดหอบหืด/ หลอดลมหดเกร็งตัว หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก
  • ผลต่อไต: เช่น ไตอักเสบ ไตวาย
  • ผลต่อระบบเลือด: เช่น ระดับเกล็ดเลือดต่ำ เลือดออกง่าย เม็ดเลือดขาวต่ำ โลหิตจาง
  • ผลต่อตับ: เช่น ตับทำงานผิดปกติ/ ตับอักเสบ ดีซ่าน
  • ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น มีอาการบวม ความดันโลหิตสูง หัวใจวาย
  • ผลต่อผิวหนัง: เช่น มีอาการผื่นคัน ลมพิษ Steven Johnson syndrome

มีข้อควรระวังการใช้อะซีโคลฟีแนคอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาอะซีโคลฟีแนค เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับ สตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และเด็ก
  • ห้ามดื่มเครื่องดื่มประเภทแอลกอฮอล์เมื่อรับประทานยานี้
  • ระวังการใช้ยาอะซีโคลฟีแนคในผู้ป่วย โรคตับ โรคไต ผู้ป่วยโรคเบาหวาน
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้มีโรคเกี่ยวกับการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงสมอง และ ผู้ป่วยด้วยโรคพอร์ฟิเรีย (Porphyria)
  • ระวังเรื่องการเจ็บหน้าอกที่เกิดจากภาวะเลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่พอ
  • ระดับไขมันคอเลสเตอรอล หรือไขมันไตรกลีเซอไรด์ ในเลือดเพิ่มขึ้น
  • กรณีได้รับวัคซีนอีสุกอีใส ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ เพราะอาจจะทำให้มีการติดเชื้อ ทางผิวหนังได้ง่าย
  • ระวังการใช้ยานี้กับผู้ที่เพิ่งได้รับการผ่าตัดใหญ่
  • การใช้ยานี้กับผู้สูงอายุ แพทย์จะใช้ขนาดยาที่ต่ำสุดแต่สามารถแสดงฤทธิ์การรักษาได้ดี รวมถึงการใช้ยานี้จะมีระยะเวลาสั้นที่สุด
  • ปฏิบัติตามคำแนะนำการใช้ยานี้ของ แพทย์ พยาบาล เภสัชกร อย่างเคร่งครัด
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาอะซีโคลฟีแนคด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

อะซีโคลฟีแนคมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาอะซีโคลฟีแนค มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

  • ห้ามใช้ยาอะซีโคลฟีแนคร่วมกับ ยาAspirin หรือยา NSAIDs ชนิดอื่นๆ ด้วยจะทำให้ มีภาวะเลือดออกในระบบทางเดินอาหารตามมา
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยาอะซีโคลฟีแนคร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือด อย่าง Warfarin ด้วยจะทำให้การออกฤทธิ์ของยาต้านการแข็งตัวของเลือดทำงานได้มากขึ้นจน ส่งผลให้เกิดภาวะเลือดออกง่ายมากขึ้นตามมา
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยาอะซีโคลฟีแนคร่วมกับยาขับปัสสาวะ เพราะจะเพิ่มความเป็นพิษ(ผลข้างเคียงรุนแรง)ให้กับไตตามมา/ไตอักเสบ หรือ ไตวาย
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยาอะซีโคลฟีแนคร่วมกับยารักษาโรคเบาหวาน ด้วยอาจทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำหรือสูงก็ได้

ควรเก็บรักษาอะซีโคลฟีแนคอย่างไร?

ควรเก็บยาอะซีโคลฟีแนคภายใต้อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส(Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ และเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

อะซีโคลฟีแนคมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาอะซีโคลฟีแนค มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Abdal (แอบดอล)Madhav BioTech
ACB (เอซีบี) Vensat
อะซีแอคท์Active HC
Acebloc (เอซบล็อค) Biochem
Aceclo (เอซโคล)Aristo
Eifen (ไอเฟน)Daewoo
Fenac (ฟีแนค)Eep co

บรรณานุกรม

  1. https://www.drugs.com/uk/pdf/leaflet/999508.pdf [2018,May5]
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Aceclofenac [2018,May5]
  3. http://www.mims.com/thailand/drug/info/aceclofenac/?type=brief&mtype=generic [2018,May5]
  4. https://www.drugs.com/international/aceclofenac.html [2018,May5]