อยู่อย่างไรให้เป็นสุขกับโรคลมชัก : การช่วยเหลือยอดฮิต...ความเข้าใจผิด

  • โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
  • 9 เมษายน 2556
  • Tweet

ถ้าถามพ่อแม่ว่า ถ้าเห็นลูกกำลังชักจะให้การช่วยเหลือลูกอย่างไร ทุกคนจะตอบเหมือนกันว่า ต้องรีบหาวัสดุใส่ปากลูกเพื่อป้องกันการกัดลิ้น ถ้าหาช้อนหรือสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวอื่นๆไม่ได้ ก็ใช้นิ้วของตนเองให้ลูกกัด

โอกาสที่ผู้ป่วยชักและกัดลิ้นนั้นพบได้ไม่บ่อย จากหลายๆ การศึกษาพบว่า การกัดลิ้นของผู้ป่วยมีโอกาสเกิดเพียง 4 คน ใน 100 คนเท่านั้น และถ้าเกิดขึ้นก็ไม่มีใครได้รับอันตราย การกัดลิ้นจะกัดด้านข้างของลิ้นเป็นเพียงแค่แผลเล็กๆ ไม่มีการกัดจนลิ้นขาด แต่ถ้าให้การช่วยเหลือที่ไม่ถูกต้อง ผู้ป่วยอาจเกิดอุบัติเหตุจากการช่วยได้ เช่น ฟันหัก ริมฝีปากฉีกขาด ผู้ช่วยเหลืออาจถูกผู้ป่วยกัดเป็นแผลที่นิ้วหรือเลือดออกใต้เล็บ ดังนั้น ถ้าท่านพบผู้ป่วยชัก ไม่ต้องหาวัสดุใดๆงัดปากผู้ป่วยเพื่อป้องกันการกัดลิ้น

การช่วยเหลือที่ปฏิบัติกันแต่ไม่ถูกต้อง เช่น การกดปั้มหน้าอก ยึดแขน ขาไว้ไม่ให้ชัก เพราะการช่วยเหลือดังกล่าวก่อให้เกิดผลเสีย การยึดแขน ขาไว้ไม่ให้ชัก อาจเกิดแขนขาหักหรือข้อต่อเคลื่อนหลุดได้ ดังนั้นไม่มีความจำเป็นต้องช่วยเหลือผู้ป่วยด้วยวิธีดังกล่าว

นอกจากนี้ประชาชนบางส่วน ยังมีความเชื่อที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับการช่วยเหลือผู้ป่วยขณะชัก เช่น การบีบมะนาวใส่ปาก การเอาเม็ดพริกใส่ปากผู้ป่วย รวมทั้งการเขย่าตัวผู้ป่วยแรงๆขณะที่มีอาการชัก

การช่วยเหลือผู้ป่วยขณะมีอาการชักที่ถูกต้องนั้น อันดับแรก คือ

  • การตั้งสติของผู้ช่วยเหลือให้ดีที่สุด
  • ต่อมาคือการป้องกันไม่ให้ผู้ป่วยเกิดอันตราย ถ้าผู้ป่วยมีอาการชักเกร็งกระตุก ก็ต้องจับผู้ป่วยให้อยู่ห่างจากสิ่งกีดขวางต่างๆที่แขนขาผู้ป่วยอาจดิ้นไปถูกได้
  • ต้องจัดท่าให้ผู้ป่วย เช่น จับให้อยู่ในท่านอนตะแคงเพื่อป้องกันการสำลัก ถ้าผู้ป่วยมีอาการชักแบบเดินไปเดินมา ผู้ช่วยเหลือต้องคอยเดินรอบๆผู้ป่วย เพื่อป้องกันไม่ให้ผู้ป่วยเกิดอันตราย เดินตกน้ำหรือที่สูงได้ ไม่ต้องจับตัวผู้ป่วยเขย่า

โดยส่วนใหญ่การชักจะหยุดเองได้ภายใน 1-3 นาที ดังนั้นจึงไม่ต้องรีบร้อนพาผู้ป่วยไปพบแพทย์ เพราะการรีบอาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้ กรณีผู้ป่วยมีอาการชักบ่อยๆ อาจต้องแนะนำให้ผู้ป่วยหาทางป้องกันไม่ให้เกิดอันตราย เช่น การใส่หมวกกันน๊อค การนอนบนพื้น ไม่ควรนอนบนเตียงสูง ไม่ควรอาบน้ำในแม่น้ำลำคลอง หรือในอ่างอาบน้ำ เพราะถ้าชักเกิดขึ้นขณะอาบน้ำ อาจจมน้ำได้

เห็นไหมครับว่า การช่วยเหลือทำได้ไม่ยาก ถ้าท่านมีสติ