สาระน่ารู้จากหมอตา ตอน: ภาวะดีวีดี (DVD: Dissociated vertical deviation) หรือ ตาลอยเขออกร่วมกับตาหมุน
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
- 27 พฤศจิกายน 2557
- Tweet
ภาวะ ดีวีดี เป็นภาวะผิดปกติของลูกตาที่มีตาข้างหนึ่งลอยขึ้น และเบนออกและตาหมุนออกนอกในขณะที่เจ้าตัวเผลอ เวลาอ่อนเพลีย หรือ เมื่อตาถูกปิดข้างใดข้างหนึ่ง อาจเป็นได้ทั้ง 2 ตา กล่าวคือ บางครั้งอาการแบบนี้เป็นตาขวา บางครั้งเป็นตาซ้าย โดยที่มักพบร่วมกับตาเขอื่นๆ โดยเฉพาะตาเขเข้าในแต่กำเนิด (congenital esotropia) ภาวะนี้ถือเป็นตาเขที่สลับซับซ้อนมาก กล่าวคือตาเขทั่วๆ ไป เช่น เขออก ก็จะมีแต่เขออก ไม่มีอาการตาลอยหรือตาหมุน หรือถ้าเขแนวตั้งก็จะมีเฉพาะตาลอยขึ้นแต่ไม่มีเขออกหรือตาหมุน ภาวะนี้ไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด แต่เดิมใช้คำรวมๆว่า dissociated strabismus complex (DSC) หากตาลอยขึ้นเด่นกว่าก็เรียก dissociated vertical deviation (DVD) ถ้าตาเขออกเด่นกว่าก็เรียกกันว่า dissociated horizontal deviation (DHD) หรือถ้าตาหมุนมากกว่า ก็เรียกกันว่า dissociated torsional deviation (DTD) กล่าวโดยรวมภาวะ dissociated strabismus complex (DSC) แบ่งได้เป็น
- DVD มีตาลอยขึ้นเด่น
- DHD มีตาเขออกเด่น
- DTD มีตาหมุนออกเด่น
ที่พบมากคือ DVD มักเป็นในตาทั้ง 2 ข้าง แต่อาจรุนแรงไม่เท่ากัน การเคลื่อนของลูกตาในผู้ป่วยกลุ่มนี้ไม่เป็นไปตามกฎของ Hering กล่าวคือในคนปกติเมื่อตาขวากลอกไปด้านใด ตาซ้ายต้องไปด้านเดียวกัน แต่ผู้ป่วย DVD การกลอกตาของกล้ามเนื้อในตาทั้ง 2 ข้างอาจไม่เป็นไปตามกฏเกณฑ์ของ Hering
ข้อบ่งชี้ในการรักษา
- มีตาลอยขึ้นอย่างชัดเจนบ่อยๆ
- มีพฤติกรรมเอียงคอหรือหันหน้า ทำให้เสียบุคลิก
- เพื่อความสวยงาม
การรักษาในผู้ที่เป็นตาเดียวหรือเป็นในตา 2 ข้าง ไม่เท่ากัน อาจใช้แว่นสายตาร่วมกับการปิดตาในการแก้ไข แต่การรักษาทั่วไปมักลงเอยด้วยการผ่าตัด ซึ่งมักจะได้ผลไม่ดีนัก ส่วนมากแค่แก้ไขภาพลักษณ์ให้ดีขึ้นบ้างเท่านั้น
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
วว. จักษุวิทยา