ลิ้นหัวใจ ทางเข้าออกของชีวิต (ตอนที่ 1)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 12 เมษายน 2559
- Tweet
นพ.ธีรวุฒิ จันทรวรรณ ภาควิชาศัลยศาสตร์ โรงพยาบาลศิริราช อธิบายว่า โรคลิ้นหัวใจ คือ โรคที่มีพยาธิสภาพเกิดขึ้นกับลิ้นหัวใจ ทำให้ลิ้นหัวใจทำงานผิดปกติ (ลิ้นหัวใจตีบ หรือ ลิ้นหัวใจรั่ว) ส่งผลให้การไหลเวียนของเลือดผิดปกติ การทำงานของหัวใจผิดปกติ เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว และเสียชีวิตได้
โรคลิ้นหัวใจ พบได้ในทุกอายุ ตั้งแต่เด็กแรกเกิดไปจนถึงผู้สูงอายุ พบทั้งในเพศชายและเพศหญิง สาเหตุของโรคลิ้นหัวใจในเด็กแรกเกิดมักเป็นความพิการหรือความผิดปกติแต่กำเนิด ส่วนในวัยผู้ใหญ่มักเป็นโรคลิ้นหัวใจที่เกิดตามหลังไข้รูมาติก (Rheumatic fever and rheumatic heart disease) และในผู้สูงอายุมักเป็นจากความเสื่อมของลิ้นหัวใจตามอายุ ส่วนสาเหตุอื่นๆ ที่พบได้ เช่น การติดเชื้อที่ลิ้นหัวใจ ลิ้นหัวใจรั่วจากกล้ามเนื้อหัวใจผิกปกติ เป็นต้น
โดยส่วนมาก ผู้ป่วยโรคลิ้นหัวใจจะมีอาการแสดงและความรุนแรงของโรคที่ต่างกันขึ้นอยู่กับสาเหตุ พยาธิสภาพ โรคร่วม และระยะเวลาการดำเนินโรค อาการดังกล่าว ได้แก่ เหนื่อยง่ายขึ้น ใจสั่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ เจ็บแน่นหน้าอก เท้าบวม นอนราบไม่ได้ต้องหนุนหมอนสูง
บางรายอาจไม่มีอาการ แต่แพทย์ฟังได้เสียงหัวใจผิดปกติ (Cardiac murmur) โดยบังเอิญ ในบางรายอาจมีอาการอัมพาต จากภาวะลิ่มเลือดไปอุดตันในสมองได้ หากมีอาการหรืออาการแสดงดังกล่าวข้างต้นและไม่แน่ใจถึงสาเหตุความผิดปกติควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม
ปัจจุบัน การตรวจวินิจฉัยและการรักษาผู้ป่วยโรคลิ้นหัวใจได้ก้าวหน้าไปมาก โดยการผ่าตัดรักษาโรคลิ้นหัวใจ ทั้งการซ่อมแซมหรือการเปลี่ยนลิ้นหัวใจเทียม เป็นการรักษาหลักทางหนึ่งที่ช่วยให้ผู้ป่วยหายขาดหรือฟื้นฟูสภาพได้ดี โดยผู้ป่วยที่จะเข้ารับการผ่าตัดรักษาโรคลิ้นหัวใจมีข้อควรปฏิบัติดังนี้
- ตรวจเช็คสุขภาพฟันหรือทำฟันให้เรียบร้อยก่อนเข้านอนโรงพยาบาล
- งดรับประทานยาต้านการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด ได้แก่ แอสไพริน
- งดสูบบุหรี่และงดดื่มสุราก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 2 - 3 สัปดาห์
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ไม่ควรรับประทานอาหารเค็ม
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- ให้ญาติพี่น้องหรือเพื่อนมาบริจาคโลหิตให้กับท่าน เพราะการผ่าตัดหัวใจจำเป็นต้องใช้เลือดจากผู้อื่นบริจาค 6 - 8 คน
- ต้องเข้านอนโรงพยาบาลก่อนผ่าตัด 1 - 2 วัน เพื่อเตรียมความพร้อมในการผ่าตัดทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
ลิ้นหัวใจ (Heart valves / Cardiac valves) มีหน้าที่ควบคุมการไหลเวียนของเลือดภายในหัวใจ ให้ไปได้ในทิศทางเดียว กล่าวคือ ไม่มีการไหลย้อนกลับของเลือดมายังทิศทางเดิม มีทั้งหมด 4 ลิ้น ได้แก่
แหล่งข้อมูล
1. โรคลิ้นหัวใจ ภัยร้ายใกล้ตัว. http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9590000030571 [2016, April 11].
2. Heart Valve Disease. http://www.webmd.com/heart-disease/guide/heart-valve-disease [2016, April 11].
3. Heart Valve Disease. https://my.clevelandclinic.org/services/heart/disorders/heart-valve-disease/valve-disease-types [2016, April 11].
