มาลาเรียไม่กลัวเหล้าหรอกนะจะบอกให้ (ตอนที่ 5)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 9 สิงหาคม 2559
  • Tweet
มาลาเรียไม่กลัวเหล้าหรอกนะจะบอกให้

การกลับมาเป็นซ้ำ (Recur) นั้นขึ้นอยู่กับเชื้อมาลาเรียแต่ละชนิด กล่าวคือ

  • มาลาเรียที่เกิดจากเชื้อ P. falciparum หากไม่ทำการรักษาให้สมบูรณ์ มีโอกาสที่โรคอาจกลับมาเป็นได้อีก (recur) ภายในระยะเวลา 2 ปี
  • มาลาเรียที่เกิดจากเชื้อ P. vivax และ P. ovale อาจจะกลับมาเป็นได้อีกในช่วง 3-4 ปี แต่ก็มียาที่กินป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำได้
  • มาลาเรียที่เกิดจาก P. malariae สามารถคงอยู่ในกระแสเลือดได้มากกว่า 30 ปี โดยไม่แสดงอาการแต่อย่างไร

ส่วนการป้องกันที่ดีก็คือ การไม่ให้ยุงกัดและการกินยาต้านเชื้อมาลาเรีย แต่สำหรับเด็กและหญิงตั้งครรภ์นั้น ควรหลีกเลี่ยงการไปยังพื้นที่ที่มีโรคมาลาเรีย

คนที่ติดเชื้อมักเป็นเพราะไม่ได้กินยาป้องกันหรือไม่ก็กินยาไม่ถูกวิธี โดย

  • ยาที่ใช้ป้องกันมาลาเรียจะให้ผลดีที่สุด หากกินตามปริมาณและเวลาที่แนะนำ
  • หากกินยาสัปดาห์ละครั้ง ควรกินให้ตรงวันเดียวกันของแต่ละสัปดาห์
  • เมื่อกลับจากพื้นที่ที่มีมาลาเรีย ควรกินยาต่อตามระยะเวลาที่แนะนำ เพื่อให้แน่ใจว่าเชื้อได้ถูกกำจัดออกจากร่างกายแล้ว ซึ่งมักจะเป็นระยะเวลา 1-4 สัปดาห์หลังจากที่กลับมา

ปัจจุบัน ยังไม่มีวัคซีนป้องกันมาลาเรียที่ได้ผลจริง แต่นักวิทยาศาสตร์ก็อยู่ระหว่างขั้นตอนการศึกษาเพื่อให้ได้วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ

สำหรับยาที่ใช้ป้องกันและรักษาโรคมาลาเรียมีหลายชนิด ซึ่งสามารถลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้ประมาณร้อยละ 90 การใช้ยาตัวไหนเป็นระยะเวลานานเท่าใด ขึ้นอยู่กับ

  • ชนิดของเชื้อมาลาเรียที่เป็น
  • ความรุนแรงของอาการ
  • พื้นที่หรือสถานที่ที่ติดเชื้อมา
  • มีการใช้ยาต้านมาลาเรีย (Antimalarial) เพื่อการป้องกันมาก่อนหรือไม่ ถ้ามีก็ไม่ควรใช้ยาตัวนั้นในการรักษา
  • สภาพร่างกาย เช่น เป็นผู้สูงอายุหรือเด็ก อยู่ระหว่างตั้งครรภ์หรือป่วย มีอาการแพ้หรือไวต่อยา
  • ผลข้างเคียงของการใช้ยา (Side effects)

ยาที่ใช้ในการป้องกันมาลาเรีย ได้แก่

  • ยา Chloroquine ใช้ป้องกันการติดเชื้อ P. falciparum และ P. vivax ในพื้นที่ที่ไม่มีการดื้อยา Chloroquine
  • ยา Mefloquine ห้ามใช้ในกรณีที่มีประวัติการเป็นโรคซึมเศร้า หรือโรคทางจิต ชัก หรือมีปัญหาเรื่องจังหวะการเต้นของหัวใจ
  • ยา Doxycycline ใช้ในกรณีที่ไม่สามารถใช้ยา Mefloquine ทั้งนี้ ห้ามใช้ในหญิงมีครรภ์และเด็กที่อายุต่ำกว่า 9 ปี
  • ยา Malarone ใช้ป้องกันการติดเชื้อ P. falciparum เป็นยาที่มีส่วนผสมระหว่างยาต้านมาลาเรีย 2 ชนิด (Atovaquone และ Proguanil)
  • ยา Primaquine ใช้ป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำของเชื้อ P. vivax และ P. ovale ทั้งนี้ ควรทำการทดสอบโรคพร่องเอนไซม์ (Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency = G6PD) ก่อนการใช้ยาตัวนี้

แหล่งข้อมูล

1. Malaria. http://www.webmd.com/a-to-z-guides/malaria-topic-overview [2016, August 8].

2. Malaria. http://www.nhs.uk/conditions/Malaria/Pages/Introduction.aspx [2016, August 8].