ปลูกไต ปลูกชีวิต (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 17 เมษายน 2559
- Tweet
การปลูกถ่ายไต (Kidney transplant) เป็นการผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนไตกรณีที่ไตทำงานได้ไม่ปกติ ขาดความสามารถในการกรองของเหลวและของเสียออกจากร่างกาย เป็นวิธีการรักษาภาวะไตวาย (Kidney failure) หรือ ระยะสุดท้ายของโรคไต (End-stage kidney disease)
ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่ของการเกิดระยะสุดท้ายของโรคไต ได้แก่
- โรคเบาหวาน
- ความดันโลหิตสูงเรื้อรังที่ควบคุมไม่ได้
- ไตอักเสบเรื้อรัง (Chronic glomerulonephritis)
- โรคถุงน้ำในไต (Polycystic kidney disease)
โดยไตที่ได้รับการปลูกถ่ายอาจได้มาจาก
- ผู้บริจาคที่เกี่ยวข้องเป็นญาติที่ยังมีชีวิตอยู่ เช่น พ่อแม่ พี่น้อง
- ผู้บริจาคที่ไม่เกี่ยวข้องที่ยังมีชีวิตอยู่ เช่น เพื่อน คู่สมรส
- ผู้บริจาคที่เสียชีวิตแล้วและไม่เป็นโรคไต
ทั้งนี้ ผู้ที่สามารถทำการบริจาคไตได้ จำเป็นต้องมีอายุ 18 ปีขึ้นไป โดยไตที่ได้รับการบริจาคจะถูกแช่ในน้ำเกลือ (Saline) ที่เย็น ซึ่งมีอายุเก็บได้ไม่เกิน 48 ชั่วโมง โดยก่อนที่จะทำการปลูกถ่ายไตได้ แพทย์จะทำการตรวจดังต่อไปนี้
- ชนิดของเนื้อเยื่อและกรุ๊ปเลือด
- ทดสอบเลือดหรือผิวหนังว่าไม่มีการติดเชื้อ
- ทดสอบหัวใจ เช่น การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiogram = EKG) การตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Echocardiogram) หรือ การตรวจสวนหัวใจ (Cardiac catheterization)
- การตรวจหามะเร็งระยะแรก (Early cancer)
การผ่าตัดปลูกถ่ายไตมักกินเวลาประมาณ 3-4 ชั่วโมง หลังผ่าตัดคนไข้อาจจำเป็นต้องอยู่ดูอาการที่โรงพยาบาลประมาณ 3-7 วัน และต้องติดตามอย่างใกล้ชิดประมาณ 1-3 เดือน ทั้งนี้ระยะเวลาพักฟื้น (Recovery period) จะกินเวลาประมาณ 6 เดือน
สำหรับสถิติของการมีชีวิตรอดหลังการเปลี่ยนถ่าย (Kidney transplant survival rates) มีดังนี้
- ร้อยละ 98 ของผู้ที่รับบริจาคไตจากผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ สามารถมีชีวิตอยู่ได้อีกอย่างน้อย 1 ปี และร้อยละ 90 สามารถมีชีวิตอยู่ได้อีกอย่างน้อย 5 ปี
- ร้อยละ 94 ของผู้ที่รับบริจาคไตจากผู้ที่เสียชีวิตแล้ว สามารถมีชีวิตอยู่ได้อีกอย่างน้อย 1 ปี และร้อยละ 82 สามารถมีชีวิตอยู่ได้อีกอย่างน้อย 5 ปี
แหล่งข้อมูล
1. Kidney transplant. http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/kidney-transplant/basics/definition/prc-20014007 [2016, April 16].
2. Kidney transplant. https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003005.htm [2016, April 16].
3. Kidney Transplant. http://www.nhs.uk/conditions/kidney-transplant/Pages/Introduction.aspx [2016, April 16].
