ประหม่าเกินเหตุหรือเขินเกินไป (ตอนที่ 2)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 12 กรกฎาคม 2559
  • Tweet
ประหม่าเกินเหตุหรือเขินเกินไป

โรคประหม่ากังวลต่อหน้าสังคม หรือ โรคหวาดกลัวสังคม (Social phobia / social anxiety disorder) เป็นความวิตกกังวลที่ผิดปกติ เมื่อรู้สึกว่าถูกมอง จ้อง หรือวิจารณ์โดยคนอื่น ซึ่งมีมากเกินและเป็นการกลัวโดยไม่มีเหตุผลที่จะต้องกลัวขนาดนั้น แต่ก็ไม่สามารถควบคุมความกลัวได้

มีการประเมินว่ามีชาวอเมริกัน 19.2 ล้านคน ที่เป็นโรคประหม่ากังวลต่อหน้าสังคม ซึ่งมักจะเป็นในช่วงวัยรุ่นและมักเป็นในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย

คนที่เป็นโรคนี้จะกลัวว่าจะทำผิด ดูว่าไม่ดี เขินอาย (Embarrass) หรือขายหน้า (Humiliate) เมื่อต้องอยู่ต่อหน้าคนอื่น ความกลัวอาจทำให้แย่ลง และความวิตกกังวลสามารถทำให้มีอาการตกใจกลัวอย่างรุนแรง (Panic attacks)

นอกจากนี้คนเหล่านี้มักมีอาการวิตกกังวลล่วงหน้า (Anticipatory anxiety) ก่อนที่สถานการณ์จะเกิดขึ้นจริงเป็นวันๆ หรือเป็นสัปดาห์ คนพวกนี้จะมีความทุกข์จากความคิดที่บิดเบือนไป ทั้งความเชื่อที่ผิดและทัศนคติลบต่อคนอื่น หากไม่ทำการรักษา โรคนี้จะมีผลลบต่อชีวิตประจำวันของคนๆ นั้น

โดยคนที่เป็นโรคนี้อาจจะมีสถานการณ์บางอย่างที่ทำให้เกิดอาการได้ เช่น

  • การพูดต่อสาธารณะ
  • การแสดงบนเวที
  • การกินหรือดื่มต่อหน้าคนอื่น
  • การเขียนหรือทำงานต่อหน้าคนอื่น
  • การเป็นจุดสนใจของคนอื่น
  • การมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่น เช่น การออกเดท การไปงานเลี้ยง
  • การรายงานกลุ่ม
  • การใช้ห้องน้ำสาธารณะ
  • การพูดโทรศัพท์
  • การถูกหยอกล้อหรือถูกวิพากษ์วิจารณ์

โรคประหม่ากังวลต่อหน้าสังคมอาจจะสัมพันธ์กับอาการป่วยทางจิตอื่นๆ เช่น โรคตื่นตระหนก (Panic disorder) โรคย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive compulsive disorder) และโรคซึมเศร้า (Depression)

คนที่เป็นโรคนี้มักรู้สึกว่า มีอะไรบางอย่างที่ผิดปกติ แต่ไม่สามารถตระหนักได้ว่าความรู้สึกเหล่านื้เป็นสัญญาณของอาการป่วย เช่น

อาการทางอารมณ์ (Emotional symptoms) ได้แก่

  • รู้สึกวิตกกังวลมากเกินไปในสถานการณ์ทางสังคม (Social situations) ที่เกิดขึ้นทุกวัน
  • เป็นกังวลล่วงหน้าเป็นวัน เป็นสัปดาห์ หรือแม้แต่เป็นเดือน ก่อนที่จะเกิดสถานการณ์
  • กลัวมากกับการที่ถูกผู้อื่นจ้องหรือตัดสิน โดยเฉพาะคนที่ไม่รู้จัก
  • กลัวว่าจะเขินอาย (Embarrass) หรือขายหน้า (Humiliate)
  • กลัวว่าคนอื่นจะสังเกตุเห็นความกังวลของตัวเอง

แหล่งข้อมูล

1. Social Anxiety Disorder. http://www.webmd.com/anxiety-panic/guide/mental-health-social-anxiety-disorder [2016, July 11].

2. Social Anxiety Disorder and Social Phobiahttp://www.helpguide.org/articles/anxiety/social-anxiety-disorder-and-social-phobia.htm [2016, July 11].