คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน: การรักษาโรคมะเร็งด้วยด้วยความเย็น (Cryotherapy หรือ Cryosurgery หรือ Cryoablation)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 31 มีนาคม 2557
- Tweet
วิธีรักษาโรคมะเร็ง นอกจากด้วย การผ่าตัด รังสีรักษา และ/หรือยาเคมีบำบัดแล้ว ยังมีอีกหลายวิธีที่นำมาใช้รักษามะเร็งได้ เพียงแต่วิธีเหล่านั้น มีข้อจำกัดทางการรักษามากกว่า ที่สำคัญ คือ ใช้รักษาได้เฉพาะบางลักษณะของโรคมะเร็ง, ต้องใช้เครื่องมือที่เป็นเทคโนโลยีเฉพาะที่ต้องใช้โดยแพทย์ผู้เชียวชาญเฉพาะทาง, และเครื่องมือและแพทย์จำกัดอยู่เฉพาะโรงพยาบาลขนาดใหญ่ที่มีแพทย์เกือบครบทุกสาขาวิชาย่อย ซึ่งหนึ่งในวิธีเหล่านั้น คือ การรักษาโรคมะเร็งด้วยความเย็น
การรักษาโรคมะเร็งด้วยความเย็น คือ การฆ่าทำลายเซลล์มะเร็งโดยตรงด้วยความเย็นจัด ที่อุณหภูมิต่ำประมาณ -20 ถึง-30 และบางครั้งอาจต่ำถึง -50 องศาเซลเซียส (Celsius/C) ซึ่งความเย็นระดับนี้จะส่งผลให้เซลล์/เนื้อเยื่อไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้จากขาดเลือดจากเลือดและหลอดเลือดที่แข็งตัว เซลล์จะเกิดเนื้อตายเฉพาะส่วน (Necrosis) คือส่วนที่ได้รับความเย็นจัดนี้ ก่อให้เนื้อที่ตายเกิดเป็นแผล และร่างกายจะค่อยๆดูดซึมเซลล์ที่ตายเหล่านี้ และสร้างเซลล์/เนื้อเยื่อใหม่ขึ้นมาทดแทน โดยทั่วไปใช้เวลาประมาณ 3-4 สัปดาห์กว่าแผลจะหาย แต่ทั้งนี้ขึ้นกับขนาดของแผล, การติดเชื้อ, และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วยด้วย
การรักษาด้วยความเย็นนี้ อาจโดยการทา การสเปรย์ หรือการจี้/ตัดก้อนเนื้อ โดยผ่านเครื่องมือที่เรียกว่า Probe ทั้งนี้ขึ้นกับ ขนาดของก้อนมะเร็ง และตำแหน่งที่เกิดมะเร็ง ซึ่งความเย็นที่ได้นี้ ได้มากจาก ก๊าซ คาร์บอนได ออกไซด์, ก๊าซอากอน (Argon),ไนโตรเจนเหลว หรือ สารDimethyl ether-propane
ข้อดีของการรักษาด้วยความเย็นเมื่อเปรียบเทียบกับการผ่าตัด คือ เป็นวิธีรักษาที่มีผลข้างเคียงน้อยกว่า เพราะวิธีการที่จัดเป็นการผ่าตัดเล็ก เนื้อเยื่อข้างเคียงก้อนเนื้อจึงบาดเจ็บน้อยกว่า, เสียเลือดน้อยกว่า,ไม่มีการตัดออกทั้งอวัยวะ, และเนื่องจากเป็นการผ่าตัดเล็ก การใช้ยาสลบจึงปลอดภัยกว่า ซึ่งถ้าเป็นมะเร็งของเนื้อเยื่อนอกร่างกาย เช่น ผิวหนัง สามารถรักษาเป็นผู้ป่วยนอกได้ อย่างไรก็ตามแม้เป็นการรักษามะเร็งอวัยวะภายใน แต่การอยู่โรงพยาบาลก็จะใช้เวลาสั้นกว่าจากการรักษาด้วยการผ่าตัด คือ เพียงประมาณ 2-3 วัน
ข้อจำกัดของการรักษาด้วยความเย็น คือมะเร็งที่จะใช้รักษาด้วยความเย็น ต้องเป็นก้อนเนื้อขนาดเล็ก, แยกจากเนื้อเยื่อข้างเคียงได้ชัดเจน, ยังไม่ลุกลาม (มักเป็นมะเร็งในระยะ 0 อ่านเพิ่มเติมในเว็บ haamor.com เรื่อง โรคมะเร็งระยะศูนย์)หรือในระยะที่ 1), และแพทย์สามารถมองเห็นก้อนเนื้อได้ชัดเจน อาจด้วยตาเปล่า หรือจากอัลตราซาวด์ หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ตัวอย่าง มะเร็งที่ใช้รักษาด้วยความเย็น เช่น มะเร็งผิวหนังมะเร็งปากมดลูก มะเร็งต่อมลูกหมากมะเร็งตับหรือมะเร็งที่กระจายมาตับ หรือมะเร็งจอตา
ผลข้างเคียงจากการรักษาด้วยความเย็น มักไม่รุนแรง เช่น เจ็บแผล แผลติดเชื้อ แผลอาจมีเลือดออก และ/หรืออาจมีการทำลายเส้นประสาทในเนื้อเยื่อใกล้เคียงได้
การดูแลตนเองหลังการรักษา คือการดูแลแผล เหมือนการดูแลแผลทั่วไป ทั้งนี้การรักษาด้วยความเย็น สามารถใช้รักษาร่วมกับ การผ่าตัดทั่วไปในภายหลังได้ รวมทั้งใช้รักษาได้ดีร่วมกับ รังสีรักษา ยาเคมีบำบัด ฮอร์โมน และ/หรือยารักษาตรงเป้า และสามารถให้การรักษาซ้ำได้
แหล่งข้อมูล
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์