การตรวจเชื้อ การย้อมเชื้อ การตรวจย้อมเชื้อ (Microscopic examination)

การตรวจเชื้อ หรือการย้อมเชื้อ หรือการตรวจย้อมเชื้อ เป็นการตรวจสืบค้นวิธีการหนึ่งที่ใช้ช่วยในการวินิจฉัยโรค ว่าน่ามาจากสาเหตุของการติดเชื้อโรคหรือไม่ โดยตรวจดูได้ทั้ง เชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และเชื้อสัตว์เซลล์เดียว

การตรวจเชื้อเป็นการตรวจเบื้องต้น มีวิธีการง่าย ไม่ยุ่งยากซับซ้อน สามารถตรวจได้ในห้องปฏิบัติการ หรือตรวจโดยแพทย์ที่ห้องตรวจผู้ป่วยนอก ซึ่งเชื้อโรคบางชนิด เช่น เชื้อราบางชนิดจะมีลักษณะเฉพาะตัวที่ทำให้เมื่อตรวจพบสามารถให้การวินิจฉัยโรคได้เลยว่า เป็นการติดเชื้อและติดเชื้ออะไร ชนิดไหน

วิธีตรวจ จะโดยการใช้กล้องจุลทรรศน์ตรวจส่องดูเชื้อโรคที่ได้จากสารคัดหลั่งของผู้ป่วย และแพทย์/ผู้ตรวจนำมาป้ายบนแผ่นแก้วเล็กๆบางๆ (Slide) บางครั้งอาจร่วมกับการย้อมสีสารคัดหลั่งด้วย เพื่อช่วยย้อมสีเชื้อโรค ทำให้ตรวจแยกชนิดได้ง่ายขึ้น ทั้งนี้สารคัดหลั่งทุกชนิดสามารถนำมาตรวจย้อมเชื้อได้เสมอ เช่น เลือด น้ำลาย เสมหะ เสลด สารคัดหลั่งที่แพทย์ป้ายจากลำคอ จากตกขาว หนอง หรือ การขูดเซลล์จากรอยโรค