กล้ามเนื้อลีบ กล้ามเนื้อฝ่อ กล้ามเนื้อลีบฝ่อ (Muscle atrophy)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 10 มกราคม 2557
  • Tweet

“ลีบ” ความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 หมายถึง มีเนื้อไม่สมบูรณ์เท่าที่ควร เช่น ขาลีบ แขนลีบ ส่วนคำว่า “ฝ่อ” หมายถึง เหี่ยวยุบ เหี่ยวแฟบ

กล้ามเนื้อลีบ กล้ามเนื้อฝ่อ กล้ามเนื้อลีบฝ่อ ทางการแพทย์หมายถึง การมีเนื้อเยื่อ กล้าม เนื้อ/มัดกล้ามเนื้อ ลีบเล็กลงกว่าปกติ ซึ่งจะลีบมากน้อยขึ้นกับความรุนแรงของสาเหตุ โดยกล้ามเนื้อลีบพบเกิดได้กับกล้ามเนื้อทุกมัดของร่างกาย อาจเพียงมัดเดียว หลายมัด หรือทั้งตัว ขึ้นกับสาเหตุ ทั้งนี้ ที่พบเกิดได้บ่อย คือ กล้ามเนื้อขา มือ แขน

สาเหตุพบบ่อยของกล้ามเนื้อลีบมี 3 สาเหตุหลัก คือ

  • จากไม่ได้ใช้งานกล้ามเนื้อ เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด เช่น ในผู้ป่วยที่ต้องนอนนานๆ ไม่ได้เคลื่อนไหว เช่น หลังผ่าตัดใหญ่ โรคอัมพาต หรือ กระดูกสะโพกหักในผู้สูงอายุ
  • จากภาวะร่างกายขาดอาหารโดยเฉพาะอาหารโปรตีน
  • จากโรคทางระบบประสาท เช่น โรคสมอง (เช่น โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงเอแอลเอส), โรคไขสันหลัง (เช่น โรคโปลิโอ), โรคเส้นประสาท (เช่น โรคเส้นประสาทเหตุเบาหวาน)

ทั้งนี้ การดูแลในเบื้องต้นเมื่อมีกล้ามเนื้อลีบ คือ การออกกำลังกล้ามเนื้อมัดที่ลีบ/การทำกายภาพบำบัดตามแพทย์ นักกายภาพบำบัด และ/หรือพยาบาลแนะนำ อย่างไรก็ตาม เมื่อพบมีกล้ามเนื้อลีบ ควรพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลเสมอ เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุ เพื่อได้รับการรักษาที่เหมาะสมกับสาเหตุ

บรรณานุกรม

  1. Muscle atrophy http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003188.htm [2013,Dec 16].