article detail

โบรไมด์ (Bromide)

• โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
• 11 เมษายน 2564
• Tweet

• บทนำ: คือยาอะไร?
• โบรไมด์มีสรรพคุณ (คุณสมบัติ)รักษาโรคอะไร?
• โบรไมด์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
• โบรไมด์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
• โบรไมด์มีขนาดรับประทานอย่างไร?
• เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
• หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
• โบรไมด์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
• มีข้อควรระวังการใช้โบรไมด์อย่างไร?
• โบรไมด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
• ควรเก็บรักษาโบรไมด์อย่างไร?
• โบรไมด์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
• บรรณานุกรม

• ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
• ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
• ลมชัก (Epilepsy)
• หลอดลมอักเสบ (Bronchitis)
• หลอดลมอักเสบในเด็ก (Bronchitis in children)
• โรคหืด (Asthma)
• โรคทางเดินอาหาร โรคระบบทางเดินอาหาร (Digestive disease)
• โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงเอมจี (Myasthenia gravis หรือ MG)

บทนำ: คือยาอะไร?

ยาโบรไมด์ (Bromide)คือ ยาที่เป็นสารประกอบประเภทโบรไมด์หรือประเภทเกลือโบรไมด์ ซึ่งมีอยู่มากมายหลายชนิด นักวิทยาศาสตร์ได้นำสารประกอบเหล่านี้มาใช้เป็นยารักษาโรคต่างๆ เช่น อาการป่วยทางจิตเวช, เป็นยาสลบในห้องผ่าตัด, เป็นยาช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อ, ยารักษาอาการโรคลมชัก ฯลฯ

อาจแจกแจงรายการยาในกลุ่มโบรไมด์พอสังเขปได้ดังนี้

• Potassium bromide: ใช้เป็นยากันชักและช่วยสงบประสาท/ยาคลายเครียด
• Sodium bromide: ใช้รักษาอาการปวดหัว ช่วยสงบประสาท รักษาโรคลมชัก
• Lithium bromide: เคยถูกใช้เป็นยาสงบประสาท
• Aclidinium bromide: ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
• Clidinium bromide: ช่วยลดการหลั่งกรดในผู้ป่วยโรคกระเพาะอาหาร
• Glycopyrronium bromide: ใช้ลดสารคัดหลั่งต่างๆก่อนวางยาสลบให้ผู้ป่วย
• Fenoterol hydrobromide: ใช้เป็นยาขยายหลอดลม
• Ipratropium bromide: ใช้ขยายหลอดลม
• Pancuronium bromide และ Rocuronium bromide ใช้เป็นยาคลายกล้ามเนื้อ
• Thonzonium bromide: ใช้เป็นส่วนประกอบในยาหยอดหู
• Tiotropium bromide: อยู่ในกลุ่ม Antimucarinic drugs (ยารักษาโรคทางสมองบางชนิดเช่น โรคพาร์กินสัน) ใช้ขยายหลอดลม
• Vecuronium bromide: ทำให้กล้ามเนื้อลายคลายตัว ใช้ร่วมกับการวางยาสลบ

คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้บรรจุยากลุ่มโบร์ไมด์บางตัวลงในบัญชียาหลักแห่งชาติ เช่นยา Pancuronium, Rocuronium, Vecuronium โดยใช้เป็นยาเดี่ยว มีบางรายการที่ผสมร่วมกับยาอื่น เช่นยา Ipratropium bromide ที่ผสมร่วมกับ Fenoterol hydro bromide

จากความหลากหลายของยาในกลุ่มนี้ การเลือกใช้ยาเหล่านี้ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยสำหรับผู้ป่วย จำเป็นต้องได้รับการตรวจคัดกรองจากแพทย์ก่อนการใช้ยาทุกครั้ง

โบรไมด์มีสรรพคุณ (คุณสมบัติ)รักษาโรคอะไร?

ยากลุ่มโบรไมด์มีสรรพคุณรักษาโรค/ข้อบ่งใช้:

• ใช้เป็นยาสงบประสาท/ยาคลายเครียด และคลายกล้ามเนื้อก่อนวางยาสลบ
• ใช้เป็นยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
• ใช้เป็นยาขยายหลอดลมในผู้ป่วยโรคหืด ผู้ป่วยหลอดลมอักเสบ
• ช่วยทำให้ยาอื่นดูดซึมได้ดีขึ้นเมื่อใช้ผสมกับยาอื่น
• ใช้รักษาโรคลมชัก

โบรไมด์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยากลุ่มโบรไมด์ จะขึ้นอยู่กับธรรมชาติโครงสร้างทางเคมีของยาแต่ละตัว โดยจะออกฤทธิ์กับตัวรับ(Receptors) ที่อยู่ตามอวัยวะต่างๆของร่างกายเช่น หลอดลม กล้ามเนื้อ กระเพาะอาหาร ฯลฯ และส่งผลให้อวัยวะเหล่านั้นทำงานตามฤทธิ์ของยาที่ได้รับจนเกิดเป็นกลไกของการรักษาในที่สุด

โบรไมด์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยากลุ่มโบรไมด์มีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

• ยาเม็ดชนิดรับประทาน
• ยาพ่นสเปรย์เข้าทางปาก
• ยาพ่นจมูก
• ยาฉีด
• ยาชนิดสารละลายใช้พ่นเข้าทางเครื่องช่วยหายใจ

โบรไมด์มีขนาดรับประทานอย่างไร?

การใช้ยากลุ่มโบร์ไมด์และขนาดรับประทาน/ขนาดการใช้ยาต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ห้ามมิให้ผู้ป่วยปรับขนาดรับประทาน/การใช้ยาเอง

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยากลุ่มโบร์ไมด์ ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และ เภสัชกร เช่น

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด /หายใจลำบาก/ หอบเหนื่อย
• มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยากลุ่มโบร์ไมด์อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
• หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยา/ใช้ยากลุ่มโบร์ไมด์สามารถรับประทานยา/ใช้ยาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยา/ใช้ยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

โบรไมด์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา/ (ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง) ของยากลุ่มโบรไมด์ จะขึ้นกับชนิดโครงสร้างทางเคมีของยาแต่ละตัวยา เช่น

• Potassium bromide: ก่อให้เกิดอาการกระหายน้ำ ปัสสาวะบ่อย
• Lithium bromide: ก่อให้เกิดอาการเม็ดเลือดขาวสูง ปัสสาวะบ่อย และกระหายน้ำ
• Glycopyrronium bromide: ลดการขับเหงื่อของร่างกาย ทำให้มีไข้ได้
• Tiotropium bromide: ทำให้ปากคอแห้ง และระคายคอ
• Ipratropium bromide: ทำให้หัวใจเต้นเร็ว และอาจก่อให้เกิดต้อหิน
• Vencuronium bromide: ทำให้หัวใจเต้นช้า วิงเวียน เป็นไข้

มีข้อควรระวังการใช้โบรไมด์อย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยากลุ่มโบรไมด์ เช่น

• ห้ามใช้ยากลุ่มนี้กับผู้ที่แพ้ยา/แพ้สารประกอบโบรไมด์
• ระวังการใช้ยากลุ่มนี้ในเด็ก ผู้สูงอายุ สตรีตั้งครรภ์ และสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร ด้วยผู้ป่วยกลุ่มนี้มีภาวะเสี่ยงต่ออาการไม่พึงประสงค์ฯ
• ระวังการใช้ยากลุ่มนี้กับผู้ป่วยโรคต้อหิน ผู้ป่วยที่เป็นแผลในกระเพาะอาหาร ผู้ป่วยด้วยอาการทางเดินปัสสาวะอุดตัน/ปัสสาวะขัด ผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง
• ระวังการขับขี่ยวดยานพาหนะเมื่อใช้ยากลุ่มนี้ ด้วยยาในกลุ่มนี้ทำให้กล้ามเนื้อไม่มีแรงจึงอาจเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
• ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ
• ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยากลุ่มโบรไมด์ด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

โบรไมด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาโบรไมด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นดังนี้เช่น

• การใช้ยา Vecuronium bromide ร่วมกับยา Halothane (ยาดมสลบ), Ether (ยาดมสลบ), Isofurane (ยาดมสลบ), Fentanyl อาจเพิ่มฤทธิ์ในการยับยั้งการทำงานของกล้ามเนื้อลาย (Increase neuromuscular blockade) หากจำเป็นต้องใช้ร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดการใช้ยาเหล่านี้ให้เหมาะสมกับคนไข้เป็นรายบุคคลไป
• การใช้ยา Ipratropium bromide ร่วมกับยา Anticholinericgic (Antimuscarinic drugs) อาจเพิ่มความเป็นพิษของยากลุ่มโบรไมด์ หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดการใช้ยากลุ่มโบร์ไมด์ให้เหมาะสมเป็นกรณีๆไป

ควรเก็บรักษาโบรไมด์อย่างไร?

ควรเก็บยากลุ่มโบร์ไมด์:

• เก็บยาช่วงอุณหภูมิที่ระบุในเอกสารกำกับยา(ฉลากยา)
• เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อน และความชื้น
• เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
• ไม่เก็บยาในห้องน้ำ หรือ ในรถยนต์ หรือ ในช่องแช่แข็งของตู้เย็น

โบรไมด์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยากลุ่มโบร์ไมด์ มียาชื่อการค้าอื่น และ บริษัทผู้ผลิต เช่น

บรรณานุกรม

1. https://www.drugs.com/monograph/glycopyrronium.html [2021,April10]
2. https://www.rxlist.com/spiriva-drug.htm [2021,April10]
3. https://www.rxlist.com/combivent-drug.htm [2021,April10]
4. https://www.empr.com/drug/vecuronium-bromide-for-injection/ [2021,April10]
5. https://en.wikipedia.org/wiki/Bromide [2021,April10]
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Thonzonium_bromide [2021,April10]
7. http://www.canine-seizures.freeservers.com/potassium_bromide.htm [2021,April10]
8. https://en.wikipedia.org/wiki/Lithium_%28medication%29#Side_effects [2021,April10]
9. https://en.wikipedia.org/wiki/Glycopyrronium_bromide#Side_effects [2021,April10]
10. https://en.wikipedia.org/wiki/Tiotropium_bromide#Adverse_effects [2021,April10]
11. https://www.medicinenet.com/vecuronium_bromide-injection/article.htm [2021,April10]
12. http://www.drugsupdate.com/generic/view/211/Glycopyrronium-Bromide [2021,April10]
13. https://www.mims.com/malaysia/drug/info/vecuronium%20bromide?mtype=generic [2021,April10]
14. https://www.mims.com/Thailand/drug/search/?q=bromide&page=0 [2021,April10]
15. https://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/sigma/f1016?lang=en®ion=TH [2021,April10]