ช่วยหนูจากปอดบวมด้วย ! (ตอนที่ 4)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 8 ธันวาคม 2555
  • Tweet

แพทย์อาจวิเคราะห์โรคปอดบวมได้ด้วยการดูจาก . . .

  • ประวัติการรักษา
  • การตรวจทางกายภาพ (Physical exam)
  • การเอ็กซเรย์ปอด ซึ่งอาจไม่สามารถบอกอะไรได้ถ้าการติดเชื้ออยู่ในระยะแรก

อย่างไรก็ดีในบางกรณีการเอ็กซเรย์อาจ . . .

  • บอกให้ทราบถึงสาเหตุของการติดเชื้อว่ามาจากเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส หรือเชื้อรา
  • แสดงภาวะแทรกซ้อนของโรคปอดบวม
  • แสดงให้เห็นภาวะที่อาจเกิดร่วมกับโรคปอดบวม เช่น ภาวะมีน้ำในโพรงเยื่อหุ้มปอด หรือ ภาวะปอดยุบ (Collapsed lung)
  • แสดงให้เห็นถึงภาวะอื่นๆ เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว (Heart failure) มะเร็งปอด (Lung cancer) หรือ โรคหลอดลมอักเสบแบบเฉียบพลัน (Acute bronchitis)

นอกจากนี้อาจมีการทดสอบเสมหะ (Mucus test) ด้วยวิธีการย้อมแกรม (Gram staining) และการเพาะเชื้อจากเสมหะ (Sputum cultures) การตรวจปัสสาวะ (Rapid urine test) ว่ามีเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรคปอดบวมหรือไม่ การตรวจเชื้อเอชไอวี (HIV test) ที่ใช้กับผู้ป่วยที่มีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง โดยกรณีนี้โรคปอดบวมอาจเกิดจากเชื้อรานิวโมซิสติส จิโรเวซิไอ (Pneumocystis jiroveci) ซึ่งมักเป็นสาเหตุให้เกิดโรคปอดบวมในคนที่เป็นโรคเอดส์

เชื้อแบคทีเรียเป็นสาเหตุใหญ่ที่ทำให้เกิดโรคปอดบวม ซึ่งยาปฏิชีวนะ (Antibiotics) จะให้ผลในการรักษาที่ดี แพทย์จะเลือกชนิดของยาปฏิชีวนะโดยดูจาก อายุ อาการ และความรุนแรงของโรค คนส่วนใหญ่จะมีอาการที่ดีขึ้นใน 2-3 วัน หลังการติดเชื้อ ยิ่งรักษาด้วยยาปฏิชีวนะเร็วเท่าไรก็ยิ่งหายเร็วเท่านั้น

ถ้าอาการไม่ดีขึ้น อาจต้องมีการเพาะเชื้อเพื่อดูว่าสาเหตุที่แท้จริงเกิดจากเชื้ออะไร ซึ่งจะทำให้แพทย์ทราบด้วยว่าเชื้อนี้ดื้อยาปฏิชีวนะตัวไหน โดยทั่วไปผู้ป่วยอาจไม่ต้องไปนอนโรงพยาบาลได้ ยกเว้นกรณี

  • อายุมากกว่า 65 ปี
  • มีปัญหาเรื่องสุขภาพ เช่น เป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ภาวะหัวใจล้มเหลว โรคหืด โรคเบาหวาน ไตวายเรื้อรัง หรือโรคตับเรื้อรัง
  • มีอาการเจ็บหน้าอกที่เกิดจากโรคเยื่อหุ้มปอดอักเสบ (Pleurisy) ทำให้ไม่สามารถไอเพื่อลดเสมหะได้

ยาปฏิชีวนะจะใช้ไม่ได้ผล ในกรณีที่เป็นโรคปอดบวมที่เกิดจากเชื้อไวรัสชนิดที่ทำให้เกิดโรคไข้หวัดใหญ่ (Flu) ซึ่งปัจจุบันยังไม่มียารักษาได้ ทางที่ดีที่สุดในการรักษาโรคปอดบวมที่เกิดจากเชื้อไวรัสนี้ ก็คือ การพักผ่อนและรักษาอาการไอ

ส่วนการรักษาโรคปอดบวมที่เกิดจากเชื้อไวรัสชนิดที่ทำให้เกิดโรคอีสุกอีใส (Chickenpox / Varicella) ซึ่งเป็นกรณีที่พบยากนั้น สามารถรักษาได้ด้วยการใช้ยาต้านไวรัส (Antiviral medicine) โดยทั่วไปโรคปอดบวมเป็นโรคที่มีการเจ็บป่วยช่วงเวลาสั้นๆ และสามารถรักษาให้หายได้ อย่างไรก็ดีหากเกิดอาการแทรกซ้อนเรื้อรัง เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) ก็อาจทำให้เกิดอาการรุนแรงได้

แหล่งข้อมูล:

  1. Pneumonia - Exams and Tests. http://www.webmd.com/lung/tc/pneumonia-exams-and-tests [2012, December 7].
  2. Pneumonia - Treatment Overview. http://www.webmd.com/lung/tc/pneumonia-treatment-overview [2012, December 7].