คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็งตอน: ขั้นตอนการทำงานของแพทย์รักษามะเร็ง
ตอนที่ 10 การเฝ้าติดตามโรคในเรื่องโรคย้อนกลับเป็นซ้ำ

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 15 เมษายน 2556
  • Tweet

การเฝ้าติดตามโรคมะเร็งในเรื่องโรคย้อนกลับเป็นซ้ำ โดยแพทย์จะดูแลผู้ป่วยใน 2 ลักษณะ คือ การตรวจค้นหาการย้อนกลับเป็นซ้ำของโรค และการแนะนำ ดูแล เพื่อลดโอกาสเกิดโรคย้อนกลับเป็นซ้ำ

  • การตรวจค้นหาการย้อนกลับเป็นซ้ำของโรคมะเร็ง และ/หรือการลุกลาม แพร่กระจายของโรค วิธีการตรวจค้นหา จะเช่นเดียวกับในการวินิจฉัยโรคมะเร็ง ซึ่งก็คือ การสอบถามอาการผิดปกติต่างๆของผู้ป่วย การตรวจร่างกาย การตรวจเลือดดูสารมะเร็ง (ถ้ามะเร็งชนิดนั้นสร้างสารมะเร็งได้) การตรวจภาพอวัยวะที่เคยเป็นโรคมะเร็ง และภาพอวัยวะที่โรคมะเร็งมีโอกาสลุกลามแพร่กระจายได้สูง เช่น ปอด ตับ โดยโรคมะเร็งบางชนิดอาจเป็นที่กระดูกด้วย ทั้งนี้อาจโดยการเอกซเรย์ธรรมดา อัลตราซาวด์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ เอมอาร์ไอ และ/หรือ การส่องกล้องตรวจอวัยวะต่างๆ ซึ่งบางครั้งอาจต้องมีการตัดชิ้นเนื้อเพื่อการตรวจทางพยาธิวิทยา หรือ การเจาะ/ดูดเซลล์จากรอยโรคที่ผิดปกติเพื่อการตรวจทางเซลล์วิทยา

ซึ่งการตรวจจะทำต่อเมื่อผู้ป่วยมีอาการผิดปกติ หรือ แพทย์ตรวจพบความผิดปกติ หรือตรวจทุก 6 เดือน –1ปีโดยผู้ป่วยไม่มีอาการอะไร ทั้งนี้ขึ้นกับชนิดของโรคมะเร็ง ระยะโรคมะเร็ง อายุ และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย

ทั้งนี้ เมื่อตรวจแล้วพบ โรคกลับเป็นซ้ำ หรือ ไม่พบโรคกลับเป็นซ้ำ แพทย์จะทำอย่างไร จะค่อยๆเล่าในตอนต่อๆไปคะ

  • การแนะนำ ดูแลผู้ป่วย เพื่อลดโอกาสการเกิดโรคมะเร็งย้อนกลับเป็นซ้ำ ลุกลาม และ/หรือ แพร่กระจาย ได้แก่ การแนะนำ ดูแลในเรื่อง โภชนาการ น้ำหนัก การออกกำลังกาย การพักผ่อน การควบคุมรักษาโรคประจำตัวต่างๆ การเลิก/จำกัด สารก่อมะเร็งต่างๆ เช่น สารเคมี บุหรี่ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และการใช้ยาต่างๆของผู้ป่วย รวมถึง สมุนไพร การแพทย์แผนไทย การแพทย์ทางเลือก และการแพทย์สนับสนุนต่างๆ ซึ่งจะเป็นการให้คำแนะนำและการให้ข้อมูลจากแพทย์ที่เป็นการศึกษาวิจัยทางการแพทย์แก่ผู้ป่วยและครอบครัว ไม่ใช่ข้อมูลจากความเชื่อ หรือจากการบอกเล่า

ตอนหน้าจะเล่าเรื่องการดูแลป้องกันและรักษาผลข้างเคียง/ผลแทรกซ้อนจากการรักษาคะ