เรียน คุณ iamwhoiamka,

ก่อนตอบคำถามของคุณ ขอให้ข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินนะครับ ยานี้ทางการแพทย์ใช้เมื่อไม่สามารถวางแผนใช้การคุมกำเนิดตามปกติได้ เช่น เมื่อถูกข่มขืน หรือเมื่อใช้ถุงยางอนามัยไม่ถูกต้องแล้วมีการฉีกขาด รั่ว ซึม ไม่แนะนำให้นำมาใช้แทนการคุมกำเนิดปกติ เนื่องจากตัวยามีปริมาณค่อนข้างสูง (1500 ไมโครกรัม เทียบกับชนิดปกติ มีเพียง 50-75 ไมโครกรัม) และมีอัตราเสี่ยงในการตั้งครรภ์ค่อนข้างสูง (8-15 เปอร์เซ็นต์ เทียบกับชนิดปกติ คือ น้อยกว่า 1 เปอร์เซ็นต์)

อาการไม่พึงประสงค์ของยาที่พบได้บ่อย คือเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน แน่นท้อง ท้องอืด ประจำเดือนมาไม่ปกติ (มาช้า หรือไม่มา, ปริมาณมากหรือน้อยกว่าปกติ) เลือดออกกะปริบกะปรอย หรือหากใช้เกินกว่าที่แนะนำ คือ มากกว่า 2 กล่องต่อเดือน จะเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์นอกมดลูก อาจเกิดเลือดออกในช่องท้อง จนเสียชีวิตได้

โดยส่วนใหญ่ เมื่อรับประทานยาครบตามขนาดที่ระบุ จะเกิดเลือดออกกะปริบกะปรอย เนื่องจากมีการฉีกขาดของเยื่อบุโพรงมดลูก แต่ประจำเดือนจะมาล่าช้ากว่าปกติ (จากระดับยาที่สูง และกลไกการออกฤทธิ์ของยา) โดยมักล่าช้ากว่าเดิม 10-14 วัน หากช้าเกินกวา่ 2 สัปดาห์แล้วประจำเดือนยังคงไม่มาตามปกติ แนะนำให้ใช้อุปกรณ์ตรวจการตั้งครรภ์ว่าเกิดจากการตั้งครรภ์หรือไม่

ดังนั้น ไม่ต้องรับประทานยาอืนใดช่วยนะครับ ส่วนยาสตรีนั้นเป็นสมุนไพรที่เข้าฮอร์โมนเอสโตรเจนจากพืช (ไฟโตเอสโตรเจน) ยิ่งทำให้ระบบฮอร์โมนเพศปั่นป่วนมากกว่าเดิม

ส่วนหากไม่ต้องการใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย และยังคงสับสนในการใช้ยาคุมกำเนิดปกติ ไม่ต้องการใช้ถุงยางอนามัยสำหรับบุรุษ ก็มีการใช้ถุงยางอนามัยสตรี ที่มีจำหน่ายตามโรงพยาบาล หรือคลินิกวางแผนครอบครัวนะครับ ส่วนวิธีการอื่น ต้องรอจนกว่าประจำเดือนจะมาตามปกติ จึงจะเริ่มใช้ได้ โดยแนะนำให้ไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจร่างกาย ว่าไม่มีการตั้งครรภ์ หรือมีข้อห้ามใช้ในการใช้ยาคุมกำเนิด เช่น มีก้อนที่เต้านม มีปัญหาเรื่องลิ่มเลือดอุดตัน เป็นต้น

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่

• การคุมกำเนิด (Contraception)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา

สูตินรีแพทย์

• ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา

สูตินรีแพทย์

• ยาสตรี ยาสตรีไม่ใช่ยาทำแท้ง (Tonic herb for women)

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล