เรียน คุณ yoyo bebe,

โดยทั่วไป หากไม่มั่นใจว่าถุงยางรั่วหรือไม่ อาจใช้วิธีการสังเกตหลังจากเสร็จกิจแล้ว ว่ามีน้ำอสุจิไหลรั่วซึมออกมาหรือไม่ หากว่ามีการรั่วซึมหรือฉีกขาด จึงถือว่าเป็นหนึ่งในข้อบ่งใช้ในการใช้ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน (นอกเหนือจากการถูกข่มขืน) ไม่แนะนำให้รับประทานยาคุมฉุกเฉิน เพื่อป้องกันถุงยางอนามัยรั่ว เพราะคุณจะได้รับฮอร์โมนปริมาณสูงบ่อย ๆโดยไม่จำเป็น จากคำถามของคุณ ถ้าเป็นข้อมูลของบริษัทยา คือรับประทานยาไม่เกิน 2 แผงต่อหนึ่งเดือน เนื่องจากหากเกินจากนี้จะทำให้เสี่ยงต่อภาวะประจำเดือนมาผิดปกติ หรือเกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูก แต่จากข้อมูลการศึกษาวิจัยเก็บข้อมูลย้อนหลัง พบว่าในสตรีที่ได้รับยาคุมฉุกเฉิน ตั้งแต่ 3 แผงขึ้นไป ตลอดชีวิต จะมีอัตราเสี่ยงในการเกิดมะเร็งต่อหลายอวัยวะมากกว่าสตรีทั่วไปที่ไม่เคยได้รับยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน หรือสตรีที่รับประทานยาคุมกำเนิดปกติ เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งมดลูก หรือรังไข่ เป็นต้น แต่ทั้งนี้คงไม่ได้เป็นข้อห้ามใช้ เนื่องจากความเสี่ยงยังมีอีกหลายปัจจัย ทั้งเรื่องการดูแลสุขภาพ การควบคุมอาหาร (งด/ลด อาหารมัน ๆ ปิ้ง ย่าง) กินอาหารให้หลากหลาย เน้นผักสด ผลไม้ ควรเลือกชนิดที่มีรสไม่หวานจัด ดื่มน้ำสะอาดมาก ๆอย่างน้อย 2 ลิตรต่อวัน

การออกกำลังกายที่เหมาะสม อย่างน้อยวันละ 30 นาที 5 วันต่อสัปดาห์ หากไม่มีเวลาไปยิม ก็ใช้การเดินมากที่สุดเท่าที่จะทำได้้ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 6-8 ชั่วโมง การอดนอนหรือนอนดึกเกินเวลา 23.00 น. บ่อย ๆจะทำให้

• ลดการหลั่ง Growth hormone ซึ่งเป็นสารที่ช่วยกระตุ้นให้มีการซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย กระตุ้นให้มีการนอนหลับลึก (จะทำให้เกิดความจำระยะยาว) ในงานวิจัยช่วงหลังนี้พบว่ามีผลต่อความอ่อนเยาว์ของรา่งกาย
• เพิ่มการหลั่ง Cortisol สเตียรอยด์ที่เป็นสารแห่งความเครียด ใช้เมื่อร่างกายมีภัย ทำให้เกิดการสะสมอาหาร ไขมัน ผมร่วง หน้ามัน เป็นสิวฝ้าง่าย ภาวะบวมน้ำ

ในกรณีของคุณ หากต้องการวางแผนครอบครัว ในกรณีนี้นอกจากใช้ถุงยางอนามัย อาจใช้วิธีการใส่ห่วงคุมกำเนิดที่เป็นทองแดง หรือหากคิดว่ามีบุตรเพียงพอแล้ว ก็อาจใช้วิธีทำหมันได้

ส่วนเรื่องยาคุมฉุกเฉินที่รับประทานไปแล้ว คงแก้ไขอะไรไม่ได้ ได้แต่ดูแลสุขภาพตนเอง คอยตรวจสุขภาพเป็นประจำ เพื่อตรวจหาความเสี่ยงได้ก่อนจะเกินแก้ไข

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่

การคุมกำเนิดฉุกเฉิน (Emergency Contraception) โดย นพ.วิชัย ชวาลไพบูลย์

ขอบคุณมากค่ะคุณหมอ สำหรับคำตอบ และขอสอบถามเพิ่มเติมเรื่อง การใส่ห่วงคุมกำเนิดด้วยค่ะ ว่ามีข้อจำกัดในการใส่ห่วงอย่างไรบ้างคะ แล้วใส่ไปแล้วมีอายุการใช้งานได้กี่ปีคะ

เรียน คุณ yoyo,

วิธีใส่ห่วงคุมกำเนิดชนิดทองแดงที่ไม่มีฮอร์โมน อาจมีข้อจำกัดในผู้ที่ความผิดปกติทางกายภาพของมดลูก หรือผู้ที่มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย เช่น ผู้ป่วยมะเร็ง หรือ เบาหวาน เนื่องจากกลไกคือการที่ทำให้เกิดการระคายเคือง และกระตุ้นให้มีเม็ดเลือดขาวมาช่วยกำจัดตัวอสุจิ

ส่วนอายุการใช้งานต่อ 1 คร้้ง คือ 5 ปี แต่มีบางครั้งที่อาจลืมทิ้งไว้นานกว่านัั้น แต่บริษัทไม่แนะนำนะครับ เนื่องจากอาจติดเชื้อได้ง่ายขึ้น

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล