เรียน คุณ 7624d,

ก่อนตอบคำถามของคุณ ขออนุญาตให้ข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินนะครับ
ข้อบ่งใช้ : ในทางการแพทย์ ใช้ก็ต่อเมื่อไม่สามารถวางแผนการคุมกำเนิดตามปกติได้เท่านั้น เช่น เมื่อถูกข่มขืน หรือ ถุงยางอนามัยฉีกขาด รั่วซึม* เท่านั้น ไม่แนะนำให้ใช้แทนการคุมกำเนิดตามปกติ เนื่องจากอัตราเสี่ยงในการตั้งครรภ์ค่อนข้างสูง คือ 8-15 เปอร์เซ็นต์ (เทียบกับยาคุมกำเนิดปกติที่น้อยกว่า 1 เปอร์เซ็นต์) และปริมาณฮอร์โมนค่อนข้างสูง คือ 1500 ไมโครกรัม (เทียบกับยาคุมกำเนิดชนิดปกติ 50-75 ไมโครกรัม)

กลไกการออกฤทธิ์

- ทำให้มูกที่ปากมดลูกมีความข้นเหนียวเพ่ิมมากขึ้น ลดโอกาสที่ตัวอสุจิจะผ่านไปพบกับไข่

- ทำให้ท่อนำไข่บีบตัวน้อยลงหรือช้าลง ลดโอกาสที่ไข่จะเดินทางมาพบกับตัวอสุจิ

- ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางลง ลดโอกาสที่ตัวอ่อนจะมาฝังและเจริญเติบโตต่อไปได้ (หากมีการผสมกันของไข่กับตัวอสุจิ)

วิธีการรับประทานยาที่ถูกต้อง ควรรับประทานยาภายใน 48 ชั่วโมงหลังจากมีเพศสัมพันธ์

• 1. รับประทานยาเม็ดแรกทันที จากนั้นรับประทานยาเม็ดที่สอง หลังจากเม็ดแรก 12 ชั่วโมง
• ข้อดี - อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ด้านคลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ น้อยกว่าวิธีทีี่สอง
• และหากมีเพศสัมพันธ์ซ้ำอีกหลังจากรับประทานยาเม็ดแรกแล้ว แต่ยังไม่ถึงเวลารับประทานยาเม็ดที่สอง ก็ไม่จำเป็ต้องรับประทานยาเพิ่มอีก
• ข้อเสีย คือ มักลืมรับประทานยา หรือรับประทานยาล่าช้ากว่า 12 ชั่วโมง ทำให้เพิ่มอัตราเสี่ยงในการตั้งครรภ์ได้
• 2. รับประทานยาพร้อมกัน 2 เม็ดทันที
• ข้อดี คือ ระดับยาในเลือดสูงขึ้นทันที และป้องกันการลืมรับประทานยา
• ข้อเสีย คือ อาการไม่พึงประสงค์ด้านเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียนสูงกว่าวิธีแรก และหากจำเป็นต้องมีเพศสัมพันธ์อีก ควรใช้การสวมถุงยางอนามัยเสริม ไม่ควรรับประทานยาคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนอีก เพราะอาจรบกวนระบบฮอร์โมนเพศ เกิดการสับสนได้ว่ามีการตั้งครรภ์หรือไม่

อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา - เวียนศีรษะ มึนงง คัดตึงเต้านม คลื่นไส้ อาเจียน แน่นท้อง ท้องอืด ประจำเดือนมาผิดปกติ (มาล่าช้า หรือไม่มา) เลือดออกกะปริบกะปรอยระหว่างเดือน

• ข้อควรระวัง : ห้ามรับประทานยาเกินกว่า 2 กล่องต่อเดือน เนื่องจากจะเพิ่มความเสี่ยงในการเสียชีวิตจากการตกเลือดในช่องท้อง เหตุจากการตั้งครรภ์นอกมดลูก (กลไกที่สอง)
• หลังจากรับประทานยาแล้ว ประมาณ 1-2 สัปดาห์จะมีเลือดคล้ายประจำเดือนออกมา ส่วนประจำเดือนจะมาล่าช้ากว่ากำหนดออกไปอีก หรือในบางรายอาจไม่มาตามปกติ

กลับมาที่คำถามของคุณ เลือดที่ออกมาในช่วงหลังรับประทานยา จึงไม่ใช่ประจำเดือนตามปกติ
ไม่สามารถนำมาคำนวนหน้า 7 หลัง 7 ได้ตามปกติ ไม่แนะนำให้รับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉินเพิ่มตามไปอีก เนื่องจากช้าเกินกว่า 48 ชั่วโมงแล้ว ประสิทธิภาพของยาจะลดลงไปตามเวลาที่เนิ่นนานออกไป ณ เวลานี้ ให้รอจนกว่าประจำเดือนจะมาตามกำหนด แต่หากประจำเดือนมาล่าช้ากว่ากำหนด 2-3 สัปดาห์ (โดยที่ไม่ได้รับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉินเพิ่มเติมไปอีก หรือรับประทานยาสมุนไพรอื่นใด ให้ใช้ชุดตรวจการตั้งครรภ์เพื่อทดสอบว่ามีการตั้งครรภ์หรือไม่

หากมีข้อสงสัยเร่งด่วนเกี่ยวกับการใช้ยา สามารถสอบถามได้จากแพทย์หรือเภสัชกรทันที ไม่ควรรอคำตอบจากทางหน้าเว็บ เนื่องจากอาจช้าไม่ทันการ เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างกัน "ยาตีกัน" จนเกิดอันตรายต่อสุขภาพได้

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่

การคุมกำเนิด (Contraception)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา

สูตินรีแพทย์

ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา
สูตินรีแพทย์

ยาลดประสิทธิภาพยาคุมกำเนิด (Common medications that reduce efficacy of birth control medications)
ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม
เภสัชกร