คำถามนี้คงตอบได้ยากนะครับ เนื่องจากต้องขึ้นกับอาการและความรุนแรงของโรคด้วย

1. ยา risperidone นี้ พบอาการไม่พึงประสงค์ด้านน้ำหนักเพิ่มบ้าง แต่ไม่มากเท่า ziprasidone ส่วนสาเหตุสันนิษฐานว่าอาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น เมื่อรับประทานยานี้แล้วปรับสารเคมีในสมอง ช่วยให้อารมณ์ดีขึ้น ไม่หดหู่หรือรู้สึกซึมเศร้า จึงทำให้ลดอาการเบื่ออาหารจากอาการของโรค หรือนอกจากปรับสารเคมีในสมองแล้ว ยังอาจไปกระตุ้นที่สมองส่วนที่ควบคุมความอยากอาหารอีกด้วย จึงทำให้เจริญอาหาร และรู้สึกอิ่มช้าลง จึงทำให้น้ำหนักเพิ่ม
ดังนั้น นอกจากปรับเรื่องพฤติกรรม และพูดคุยกับแพทย์แล้ว ควรปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหารด้วย เช่น
ปรับสัดส่วนอาหารให้เล็กลง เช่น ใช้ภาชนะใส่อาหารที่เล็กลง (ถ้วย ชาม) แบ่งมื้ออาหารเป็นมื้อเล็ก แค่พออิ่ม แต่วันละหลายมื้อแทน

แบ่งจานอาหารเป็นสี่ส่วน ให้มีผักประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์ ส่วนของแป้ง และโปรตีน อย่างละ 25 เปอร์เซ็นต์

• เลือกรับประทานเฉพาะแป้งไม่ขัดสี เช่น ข้าวกล้อง ข้าวซ้อมมือ ขนมปังโฮลวีตฯ หากต้องการรับประทานของหวาน ก็ต้องตัดส่วนของแป้ง เช่น ข้าวหรือก๋วยเตี๋ยวออกไปแทน มิฉะนั้นก็จะได้พลังงานเยอะเกิน จนสะสมเป็นไขมันได้
• เน้นผักสด ผลไม้ ที่มีรสไม่หวานจัด เพื่อให้ได้วิตามินและกากใยอาหาร
• โปรตีนที่ย่อยง่าย เช่น เนื้อปลา เนื้อไก่ไม่เอาหนัง
• เลือกวิธีการปรุงอาหาร เน้น ต้ม นึ่ง มากกว่าการทอดหรือปิ้งย่าง
• เพิ่มการออกกำลังกาย อย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์ วันละอย่างน้อย 30 นาที นอกจากช่วยให้ร่างกายแข็งแรงแล้ว ยังช่วยให้จิตใจสบาย สมองปลอดโปร่ง กำจัดของเสียออกทางเหงื่ออีกด้วย

2. ยาตัวที่เปลี่ยนก็อาจพบอาการไม่พึงประสงค์ด้านเพิ่มความอยากอาหารได้ เนื่องจากเป็นการออกฤทธิ์ของตัวยาที่ปรับสารเคมีในสมอง เพียงแต่พบเปอร์เซ็นต์มากหรือน้อย

3. sertraline พบอาการไม่พึงประสงค์ด้านน้ำหนักเพิ่มได้น้อยครับ คือพบได้ 1-10% เท่านั้น

สรุปคือปรึกษาแพทย์ที่ให้การรักษาจะดีที่สุดครับ พร้อมกับปรับพฤติกรรมสุขภาพด้วย จะช่วยเรื่องสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจครับ

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล