หลักการทำงานของไต

เลือดจะไหลเวียนเข้าไต ของเสียและของเหลวทั้งหมดจะไหลผ่านหน่วยที่เล็กที่สุดของไตที่เรียกว่า nephrons เมื่อถึงท่อไตของเหลวและสารบางอย่างจะถูกดูดซึมกลับเข้ามายังกระแสเลือด ส่วนที่ไม่ได้ดูดซึมจะถูกขับออกทางปัสสาวะ อัตราที่เลือดไหลผ่านไตเรียกว่า glomerular filtration rate, or GFR ซึ่งไม่สามารถวัดได้โดยตรง แต่มีวิธีคำนวนได้ 2 วิธี

1. เราสามารถประเมิน GFR ได้โดยการเจาะเลือดตรวจหาค่า creatinine และใช้สูตรคำนวน ตัวแปลที่มีผลต่อค่า GFR ได้แก่ น้ำหนัก อายุ เพศ และเชื้อชาติ ค่า creatinine ยิ่งสูงค่า GFR ยิ่งต่ำ การวัดจะทำโดยแพทย์จะเลือดหาค่า creatinin อายุ เพศ และน้ำหนัก นำค่าเหล่านี้ไปใส่ในสูตร

2. เราสามารถประเมิน GFR ทำได้อีกวิธีหนึ่งโดยการเจาะเลือดตรวจหาค่า Creatinine และเก็บปัสสาวะตลอด 24 ชั่วโมงเพื่อหาปริมาณ Creatinine ที่ขับออกมา แล้วมาคำนวนหาค่า Creatinine clearance

วิธีที่1เป็นวิธีที่สะดวกและค่าที่ได้ใกล้เคียงกับวิธีที่2จึงเป็นที่นิยมใช้ เมื่อท่านได้ค่าตัวเลขออกมาจะเป็นค่าอัตรากรองของไตซึ่งปกติจะมากกว่า 90 ขึ้นไป เพื่อประเมินความรุนแรงของโรคไตและแนวทางการดูแล
การประเมินความรุนแรงของโรคไตจากค่า GFR
หากแพทย์ตรวจพบว่าค่า GFR ลดลงแสดงว่าการทำงานของไตลดลงแพทย์จะต้องหาสาเหตุที่ไตทำงานลดลง สาเหตุเป็นได้ทั้งเฉียบพลัน(ส่วนใหญ่เมื่อแก้ไขการทำงานของไตจะกลับสู่ปกติ) หรือเรื้อรัง(การทำงานของไตมักจะไม่กลับสู่ปกติ) เมื่อติดตามหรือตรวจซ้ำพบว่าการทำงานของไตลดลง แพทย์จะประเมินความรุนแรงของไตเป็น 5 ระดับ

- Stage 1: GFR 90 or greater (normal kidney function)

- Stage 2: GFR 60-90 (mild decline in kidney function)

- Stage 3: GFR 30-59 (moderate decline in kidney function)

- Stage 4: GFR 15-29 (severe decline in kidney function)

- Stage 5: GFR less than 15 (kidney failure, usually requiring dialysis)

สำหรับผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปีการตรวจเลือดพบว่าค่า creatinine ปกติแต่ค่า GFR จะต่ำจึงอาจจะต้องตรวจด้วยการเก็บปัสสาวะตรวจ GFR
การดูแลตัวเองหากหากมีค่า GFR ต่ำ
- สาเหตุของโรคไตเสื่อมคือ ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ดังนั้นจะต้องควบคุมให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- รับประทานอาหารสุขภาพ
- ออกกำลังกาย
- ทบทวนเรื่องการใช้ยาทั้งยาที่ซื้อรับประทานเอง สมุนไพร และยาที่แพทย์จ่าย
- ปรึกษาแพทย์
- ติดตามการตรวจ GFR เป็นระยะตามแพทย์สั่ง