กระดานสุขภาพ

สอบถามเกี่ยวกับไตเสื่อมและโภชนาการ
Anonymous

20 สิงหาคม 2557 03:18:40 #1

คคุณแม่เป็นโรคความดันโลหิตสูงกินยามาเป็นสิบๆปีแล้วค่ะ ไม่นานมานี้ หลังจากที่ได้ตรวจเลือดไปพบว่าไตเสื่อมระยะที่ 3 ควรจะปฏิบัติตัวยังไงคะ มีเรื่องไขมันสูงกับน้ำตาลสูงบ้าง ตอนนี้ก็พยายามลดอาหาร กินจืด ไม่กินของมันๆหวานๆ ไม่กินพวกกะทิ แต่คุณแม่ชอบกินผลไม้ กินได้ทีละเยอะๆ อย่างที่บ้านมีต้นสับปะรดก็จะไปเก็บมากิน ช่วงไหนออกเยอะก็กินบ่อยเอามาทำแกงบ้าง มะละกอ มะม่วง คือก็กินตามฤดูกาล ก็พยายามบอกให้กินน้อยๆน่ะค่ะเพราะเรารู้สึกว่าเยอะไปหน่อย อีกอย่างหน่อไม้มีเยอะค่ะแถวบ้านก็เก็บมาต้มกินต้มเฉยๆน่ะค่ะกินเป็นผัก ถ้าเยอะก็ดองไว้ กินเยอะๆไม่ดีหรือเปล่าคะ แต่ก็มีเป็นช่วงๆเหมือนกัน

พวกผลไม้ไม่ควรกินอะไรบ้างคะ อย่างสับปะรดได้ยินมาว่ามีน้ำตาลเยอะ บอกไปเค้าก็ไม่เชื่อเพราะว่ามันเปรี้ยว แล้วก็ดื่มน้ำน้อย ออกกำลังกายบ้าง แต่บางทีก็ไปทำสวนน่ะค่ะ

นอนไม่หลับเป็นประจำ ใช้เวลาใช้เวลานานถึงจะหลับ ส่วนน้ำดื่มได้วันละแค่ไหนคะดื่มน้ำน้อยไปก็ไม่ดีรู้มาว่าโรคไตดื่ม
น้ำได้ไม่มาก แต่พยาบาลเค้าบอกมาว่ามันก็เสื่อมไปตามอายุ ไม่แน่ใจว่าระยะนี้ควรจะดื่มได้ประมาณไหน มีผลอะไรหรือยัง ไดยินมาว่าดื่มนมก็ไม่ดีเหรอคะ เมื่อก่อนดื่มนมถั่วเหลืองผสมงาดำ พอรู้ว่าไตเสื่อมแม่บอกว่าแม่กินงาดำน่ะไม่ดีเลยเลิกดื่มไป ถ้าเป็นนมชนิดอื่นล่ะคะ อย่างนมถั่วเหลืองเฉยๆ หรือนมเปรี้ยวได้ไหมคะ จริงๆแล้วจำเป็นต้องดื่มนมไหมคะ 

พวกน้ำมันพืชล่ะคะ บางคนก็บอกน้ำมันถั่วเหลืองไม่ดี หันมาใช้น้ำมันมะกอก ทีนี้มีเยอะแยะไปหมดทั้งรำข้าว ดอกคาเนลล่า(จำชื่อไม่ได้) 

ส่วนคุณพ่ออายุเท่ากันค่ะน้ำหนักตามเกณฑ์แต่ลงพุง มีปัญหาเรื่องไตรกลีเซอไรด์สูง กินยาอยู่เหมือนกัน ดื่มน้ำไม่เยอะเหมือนกัน ลดอาหารมันอาหารหวาน ก็ลดกันทั้งบ้านน่ะค่ะ ออกกำลังกายเป็นประจำ แต่บางช่วงทีทำสวนก็ไม่ได้ออก ไม่มีปัญหาความดันสูงหรือเบาหวาน 

ยังไงขอคำแนะนำด้วยนะคะจะได้ดูแลคุณแม่คุณพ่อได้ดีขึ้น

อายุ: 58 ปี เพศ: F น้ำหนัก: 62 กก. ส่วนสูง: 152ซม. ดัชนีมวลกาย : 26.84 (ค่ามาตรฐานคนเอเชีย=18.5-22.9)
อาจารย์พีระพรรณ โพธิ์ทอง

นักวิชาการโภชนาการ

31 สิงหาคม 2557 08:34:03 #2

ไตเสื่อมระยะที่ 3 มีเรื่องไขมันสูงกับน้ำตาลสูงบ้าง ควรจะคุมอาหารโดยการ กินจืด ไม่กินของมันๆ หวานๆ ไม่กินพวกกะทิ ก็เป็นแนวทางการเลือกกินเพื่อช่วยชะลอการเสื่อมของไตแล้ว เพียงแต่ในการปฏิบัติจริงอาจมีบางอย่างไม่ถูกต้องเท่านั้น ในการคุมอาหารเพื่อช่วยลดการทำงานของไต ทำให้ไตไม่เสื่อมเร็วเกินไป ต้องทำความรู้จักสารอาหารอยู่ 4 ชนิด

  1. โซเดียม
  2. โปรตีน
  3. ฟอสเฟต
  4. โปแตสเซียม

โซเดียม

จะมีแบบเค็มหรือไม่เค็ม ต้องจำกัดทั้งสิ้น เค็มจะหมายถึงซอสปรุงรสทุกชนิดที่ใช้ประกอบอาหาร น้ำปลา ซีอิ๊ว เกลือ
ซอสหอยนางรม จิโฉ่ว ซอสไก่งวง ซอสมะเขือเทศ ผงปรุงรสทุกชนิดที่ทำให้น้ำซุปอร่อยขึ้น ส่วนไม่เค็มจะหมายถึง
สารกันบูด (sodium benzoate) ผงชูรส ( monosodium glutamate ) ผงฟู ( Sodium bicarbonate ) เมื่อมีภาวะไตเสื่อมระยะที่ 3 สิ่งที่ต้องจำกัดเป็นอันดับแรก ต้องจำกัดโซเดียมไม่เกิน 3 กรัมต่อวัน ซึ่งถ้าทำอาหารกินเองก็จะจำกัดได้ แต่ถ้าต้องกิน กิน อาหารนอกบ้านก็จะคุมได้ยาก ในการคุมอาหารให้มีโซเดียมไม่เกิน 3 กรัมต่อวันจะทำได้โดย

  1. ในการทำอาหารกินต้องจำกัดซอสที่ใช้ ถ้าใช้ซีอิ๊วก็จะใช้ทำอาหารได้ 1 ช้อนชาต่อมื้อเท่านั้น ถ้ามีพริกแกงทำอาหารก็ต้องลดปริมาณลงเพราะในเครื่องแกงมีเกลือผสมอยู่แล้ว
  2. งดเติมซอสทุกชนิดขณะกำลังกินอาหาร
  3. งดของดอง ขนมกรุบกรอบ
  4. งดอาหารกระป๋อง อาหารที่ผ่านกรรมวิธีถนอมอาหาร เช่น ไส้กรอก กุนเชียง ปลาแดดเดียว หมูแดดเดียว แหนม เป็นต้น

ให้ใช้เครื่องเทศปรุงรสได้ เช่น มะนาว กระเทียม พริกไทย เพื่อช่วยให้อาหารมีรสชาติ กลิ่นที่ชวนให้น่ากิน

โปรตีน

หมายความรวมทั้งโปรตีนจากพืชและสัตว์ ต้องจำกัดปริมาณในแต่ละมื้อไม่มากเกินเพราะถ้ากินเยอะเกินจะทำให้เกิดมี
ของเสียเกิดขึ้นมาก ไตซึ่งมีหน้าที่ต้องกำจัดของเสียก็จะต้องทำงานหนัก โดยทั่วไปผู้ใหญ่ต้องการโปรตีนวันละ 0.8-1 กรัม ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน แต่ถ้ามีภาวะไตเสื่อมอาจจะต้องจำกัดโปรตีนให้ลดลงเหลือวันละ 0.6 - 0.8 กรัมต่อน้ำหนักตัว (ที่ควรจะเป็น ) 1 กิโลกรัมต่อวัน ซึ่งทั้งนี้ก็ขึ้นกับระยะของไตเสื่อมที่เป็นอยู่ด้วย ตัวอย่างเช่น ถ้ามีส่วนสูง 152 เซนติเมตร น้ำหนักตัว 62 กิโลกรัม น้ำหนักตัวที่ควรจะเป็น 48 - 52 กิโลกรัม ในภาวะที่สุขภาพแข็งแรงจะต้องการโปรตีน 50 - 62 กรัมต่อวัน แต่ในภาวะที่ไตเสือมควรลดปริมาณโปรตีนลงให้เหลือ 31 - 42 กรัมต่อวัน เนื้อสัตว์ทุกชนิด 2 ช้อนโต๊ะหรือ 3 กรัม จะให้โปรตีน 7 กรัม นมถั่วเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งถ้าไตเสื่อมก็อยู่ในกลุ่มที่ต้องจำกัดไปด้วย ผู้มีภาวะไตเสื่อมควรกินไข่ขาวอย่างน้อย 1- 2 ฟองต่อวัน

ฟอสเฟต

เป็นสารอาหารที่มีมากในนมและผลิตภัณฑ์ ถั่วเมล็ดแห้งทุกชนิด น้ำอัดลมสีเข้ม ชอคโกแลต ผู้มีภาวะไตเสื่อมควรงดกินเนื่องจากจะมีผลให้มีฟอสเฟตคั่งในร่างกายมากเกิดกระดูกบางเพิ่มขึ้นได้

โปแตสเซียม

เป็นสารอาหารที่มีมากในผัก ผลไม้ นม เป็นกลุ่มสารอาหารที่ต้องเฝ้าระวังในบางครั้ง ถ้าพบว่ามีผลตรวจเลือด แล้วโปแตสเซียมสูงจึงจะคุมเข้ม งดผัก ผลไม้ที่มีโปแตสเซียมสูงเด็ดขาด แต่ถ้าผลตรวจออกมาปกติก็กินได้แต่ไม่ควรกินมากเหมือนที่เคยกิน ผักผลไม้ที่ต้องงดถ้ามีผลตรวจโปแตสเซียมสูง เช่น ผักที่มีสีเขียวเข้ม ฟักทอง แครอท
กล้วยทุกชนิด ส้ม น้อยหน่า มะม่วง แคนตาลูป เป็นต้น

ในกรณีนี้ คุณแม่กินอาหารที่ทำเองดังนั้นก็ควรจำกัดอาหารเค็ม งดของดองโดยเฉพาะหน่อไม้ดอง ถ้าชอบกินของกรุบกรอบและมีเกลือเป็นส่วนผสมก็ควรงดกิน จำกัดเนื้อสัตว์ในแต่ละมื้อไม่เกิน 3 - 4 ช้อนโต๊ะต่อมื้อ และเนื่องจากมีไขมันและน้ำตาลสูงร่วมด้วยก็ควรจำกัดผลไม้ในแต่ละมื้อไม่เกิน 6 - 8 คำในแต่ละมื้ออาหารต้องรวมสัปะรดด้วยถ้ามื้อนั้นมีแกงสัปะรดนะคะ และงดอาหารทอด มันๆ กะทิ ด้วย เพื่อรักษาน้ำหนักตัวไม่ให้มากเกิน และเพื่อช่วยรักษาให้ระดับไขมันและน้ำตาลในเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติให้ได้ น้ำมันที่ควรใช้ทำอาหาร คือน้ำมันมะกอก แต่ต้องกินแบบเย็นคือเอามาทำอาหารแบบผัด ทอดไม่ได้ต้องราดกินแบบสลัดจึงจะมีคุณสมบัติช่วยลดคลอเรสเตอรอล น้ำมันพืชไทยที่ควรใช้คือ น้ำมันถั่วเหลืองและน้ำมันรำข้าว แนะนำให้ซื้อใช้สลับกันแต่ก็ต้องจำกัดปริมาณในการใช้แม้ว่าจะจัดเป็นน้ำมันที่ดีก็ตาม

ส่วนคุณพ่อถ้ามีอ้วนลงพุงและมีไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง อาหารที่ควรจำกัดคือ กลุุ่มคาร์โบไฮเดรท น้ำมัน และแอลกอฮอล์ อาหารกลุ่มคาร์โบไฮเดรทจะหมายความถึง กลุ่มข้าว - แป้ง ขนมปัง ก๋วยเตี๋ยว ขนมจีน ขนมของหวาน น้ำอัดลม น้ำหวาน ผลไม้และน้ำผลไ้ม้ นม เป็นต้น (รายละเอียดดูเพิ่มเติมจากรายการอาหารแลกเปลี่ยน ) อาหารกลุ่มน้ำมัน จะหมายความถึงอาหารที่ใช้น้ำมัน กะทิเป็นส่วนประกอบ ต้องจำกัดการกินไม่กินทุกวัน รวมทั้งต้องจำกัดพวกถั่วเมล็ดแห้งถ้ากินอยู่ เพราะถัวเมล็ดแห้งจัดอยู่ในกลุ่มโปรตีนและไขมันสูงถึงจะเป็นไขมันที่ดีแต่ก็ต้องจำกัดปริมาณด้วย และถ้าคุณพ่อดื่มแอลกอฮอล์ ไม่ว่าจะเป็นชนิดใดก็ตามควรงดดื่มเนื่องจากจะมีผลทำให้ไขมันไตรกลีเซอไรด์สูงได้

ตัวอย่าง อาหารที่ช่วยชะลอความเสื่อมของไต ไม่มันมาก และช่วยคุมไตรกลีเซอไรด์

เช้า ข้าวสวย 2 ทัพพี ไข่ขาวต้ม 1 ฟอง แกงส้มสัปะรด + ปลา 2 ช้อน ห้ามเติมน้ำปลาหรือซีอิ๊วเพิ่มขณะกิน
นมถั่วไม่หวานจัด 1 แก้วเล็ก 

เทียง ข้าวสวย 2 ทัพพี ผักลวก 1 จาน น้ำพริกเผา 1 ช้อนชา ปลาทูสดทอด 1/2 ตัว มังคุด 5-6 ลูก

เย็น ข้าวสวย 2 ทัพพี ผัดผักรวม 1 จาน แกงส้มสัปะรด - ปลา 2 ชิ้น (ไม่ต้องมีผลไม้เนื่องจากกินสัปะรดในแกงส้มแล้ว)

(ถ้าจะกินผลไม้ด้วยต้องลดข้าวสวยลงเหลือ 1 ทัพพี และกินเป็นเงาะได้ 3 ผล)

Myom*****e

2 กันยายน 2557 03:57:43 #3

ขอบคุณมากๆเลยค่ะ รายละเอียดค่อนข้างเยอะเดี๋ยวจะอ่านและทำความเข้าใจให้ดีค่ะ จะได้นำไปบอกและดูแลได้ ^^