กระดานสุขภาพ

หลังรับเลือด ปัสสาวะเป็นสีโค๊ก
Phak*****S

20 มีนาคม 2557 08:54:40 #1

เด็กได้รับเลือด 1 unit เวลา ตีหนึ่ง ต่อมา ตอนเช้า เจ็ดโมงเช้า พบว่า เด็กปัสสาวะเป็นสีโค๊ก

พยาบาลสันนิฐานว่า เป็นผลมาจากการให้เลือด จึงได้สอบถาม จนท. ธนาคารเลือด

แต่ ทางธนาคารเลือดไม่เคยพบกรณีแบบนี้ ซึ่งถ้าให้เลือดผิดหมู่ จะเกิดปฏิกิริยาทันที

ในกรณีนี้ เป็นแบบ delay แล้ว จึงคิดหาสาเหตุ ว่า อาจเกิดจาก ผู้บริจาคเลิอดถุงนั้น เป็น G6PD หรือไม่

หรือว่า เด็กเป็นโรคเลือด อย่างใดอย่างหนึ่ง หรือ เป็นเพราะโปรตีนบางอย่างในเลือดที่รับไป กระตุ้นในเด็กหรือป่าว

คืออยากทราบว่า ที่โรงพยาบาลไหนเคยพบเหตุการณ์แบบนี้บ้าง อยากทราบสาเหตุที่แท้จริงค่ะ

เพราะว่า ผู้ปกครองเค้าสงสัย และพยาบาลก้สงสัย รบกวนคุณหมอผู้รู้ ช่วยตอบด้วยนะค่ะ ขอบคุณมากๆๆค่ะ

อายุ: 14 ปี เพศ: F น้ำหนัก: 25 กก. ส่วนสูง: 130ซม. ดัชนีมวลกาย : 14.79 (ค่ามาตรฐานคนเอเชีย=18.5-22.9)
ศ. พญ. อรุณี เจตศรีสุภาพ

(แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์และโลหิตวิทยา)

22 มีนาคม 2557 12:47:46 #2

การที่เด็กมีปัสสาวะสีโค้กต้องนึกถึงภาวะที่มีสารสีแดงที่เรียกฮีโมโกลบินซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญในเม็ดเลือดแดง เมื่อเม็ดเลือดแดงแตก สารนี้จึงละลายอยู่ในกระแสเลือดและขับออกมาทางปัสสาวะเห็นปัสสาวะเป็นสีโค้ก
ในกรณีที่ได้เลือดไป 1 ยูนิต แล้ว อีก 6 ชม มีปัสสาวะสีโค้กส่ิงที่หมอจะต้องนึกถึงคือ

1. เกิดปฏิกิริยาจากหมู่เลือดไม่เข้ากันได้หรือไม่ คือการได้เลือดที่หมู่เลือดไม่ตรงกัน หรือให้เลือดผิดคน ซึ่งปฏิกิริยาดังกล่าวแบบเฉียบพลันมักเกิดเร็วในเวลาไม่นานแต่อาจเกิดได้ภายใน 24 ชม. อย่างไรก็ตามจะไม่มีแต่ปัสสาวะสีโค้ก จะมีอาการอื่นร่วมด้วยเช่น ไข้ หนาวสั่น ปวดหลัง เป็นต้น และปัจจุบันการให้เลือดไม่ตรงกรุ๊ปพบน้อยมาก เพราะจะมีกระบวนการทำงานเป็นระบบในส่วนต่างๆที่เกี่ยวข้อง เพื่อป้องกันปัญหานี้ เมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ผู้เกี่ยวข้องคงดำเนินการหาสาเหตุต่อ

2. เลือดของผู้บริจาคอาจเป็นเลือดที่ขาดเอนไซม์จี6พีดี และมีการแตกของเม็ดเลือดก่อนเวลาสมควรก็เป็นได้ กรณีนี้ถ้าคิดปริมาณเลือดที่ให้กับปริมาณ เลือดในร่างกายผู้รับก็ไม่น่าจะมีปัสสาวะสีโค้กอยู่นาน

3. ผู้ป่วยคือตัวเด็กเองขาดเอนไซม์จี6พีดีหรือไม่ ทำให้เกิดอาการซีดจนต้องรับเลือด และปัสสาวะสีโค้กเป็นผลจากเม็ดเลือดแดงของเด็กเองแตก แต่ไม่ได้สังเกตเห็นในระยะแรก ซึ่งเด็กอาจไม่สบายมีการติดเชื้อ หรือได้รับยาก่อนหน้านั้น เป็นส่วนที่กระตุ้นให้มีการแตกของเม็ดเลือดแดง ปัสสาวะสีโค้กพบในผู้ปวยที่ขาดเอนไซม์นี้ได้ร้อยละ 25-50

4. สาเหตุอื่นๆ เช่น เป็นโรคตับอักเสบ ปัสสาวะสีเข้มจนมองเห็นเป็นสีโค้กแต่ไม่ได้มีการแตกของเม็ดเลือดแดงเป็นต้น
เมื่อมีปัสสาวะสีโค้กแพทย์คงดำเนินการต่อเพื่อการวินิจฉัยหาสาเหตุแล้วค่ะ

 

ศ.พญ.อรุณี เจตศรีสุภาพ