โลหิตจางจากขาดวิตามิน บี (Megaloblastic anemia)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 10 เมษายน 2562
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
โลหิตจางจากขาดวิตามินบี

ภาวะโลหิตจางจากขาดวิตามินบี (Megaloblastic anemia หรือ Macrocytic anemia) คือภาวะโลหิตจางที่เกิดจาก ภาวะขาดวิตามินบี12 และ/หรือ ภาวะขาดวิตามินบี9 (ภาวะขาดโฟเลท หรือ ภาวะขาดกรดโฟลิก) ซึ่งวิตามินบีทั้ง 2 ชนิดนี้ทำงานช่วยการสร้างเม็ดเลือดแดงของไขกระดูก เมื่อขาดวิตามินนี้ตัวใดตัวหนึ่งหรือทั้ง2ตัว จะส่งผลให้ไขกระดูกไม่สามารถสร้างเม็ดเลือดแดงตัวแก่ที่สมบูรณ์ที่จะเป็นตัวนำธาตุเหล็กและออกซิเจนไปเลี้ยงเซลล์ต่างๆทั่วร่างกาย ร่างกายจึงเกิดภาวะขาดเหล็กและออกซิเจนที่เรียกว่า ภาวะโลหิตจาง หรือ ภาวะซีด

และเนื่องจาก เม็ดเลือดแดงที่สร้างขึ้นจากการขาดวิตามินบีนี้ จะเป็นเม็ดเลือดแดงที่มีขนาดโตกว่าปกติ ภาวะซีด/โลหิตจางจากสาเหตุนี้จึงได้ชื่อว่า “Megaloblastic anemia หรือ Megalocytic anemia” โดย Megaloblast หรือ Macrocyte แปลว่า เม็ดเลือดแดงที่มีขนาดใหญ่ผิดปกติ ส่วน Anemia คือ ภาวะซีด/โลหิตจาง

อนึ่ง ภาวะโลหิตจางที่เกิดจากเม็ดเลือดแดงมีขนาดใหญ่ผิดปกตินี้ ยังเกิดได้จากอีกหลายสาเหตุแต่เป็นสาเหตุที่พบได้น้อยกว่าจากขาดวิตามินบีฯ เช่นจาก

  • ผลข้างเคียงของยาบางชนิดที่ลดการดูดซึมวิตามินบีของร่างกาย เช่น ยาเคมีบำบัดบางชนิด, ยาMetformin ที่ใช้รักษาโรคเบาหวาน
  • การตั้งครรภ์ ที่ร่างกายต้องการวิตามินบี9สูงขึ้น
  • โรคระบบทางเดินอาหารบางโรคที่ส่งผลให้ร่างกายดูดซึมวิตามินบีได้ลดลง เช่น โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง
  • โรคทางพันธุกรรมบางชนิด ที่มีผลต่อร่างกายในการดูดซึมวิตามินบี หรือต่อการนำวิตามินบีมาใช้

แนะนำอ่านรายรายละเอียดเพิ่มเติมในภาวะขาดวิตามินบีที่เป็นสาเหตุสำคัญของภาวะซีด และเรื่องภาวะซีด ที่รวมถึง อาการ การวินิจฉัย การรักษา การป้องกัน การดูแลตนเอง ได้จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง

  • โลหิตจาง เลือดจาง ซีด
  • ภาวะขาดโฟเลท หรือ ภาวะขาดกรดโฟลิก
  • ภาวะขาดวิตามินบี12

บรรณานุกรม

  1. https://emedicine.medscape.com/article/204066-overview#showall [2019,March23]
  2. https://rarediseases.org/rare-diseases/anemia-megaloblastic/ [2019,March23]
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Megaloblastic_anemia [2019,March23]