blog details

คุยกับหมอสมศักดิ์ เทียมเก่า ตอน: การใช้สิทธิ์การรักษาที่เหมาะสม

• โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
• 2 มกราคม 2561
• Tweet

คนไทยทุกคนมีสิทธิ์ในการรักษาพยาบาลหรือหลักประกันสุขภาพ เพื่อให้เกิดความมั่นคงในสุขภาพ และความมั่นคงในครอบครัว แต่บางคน บางเหตุการณ์เราก็ไม่มั่นใจว่าการบริการที่เราได้รับนั้น โดยเฉพาะสิทธิ์บัตรทองก็จะกังวลใจว่ามันจะดี จะปลอดภัย หมอ พยาบาลจะรักษาเราดีจริงเหรอ เมื่อไม่ต้องเสียค่ารักษาพยาบาล

ก่อนอื่นก็ต้องทำความเข้าใจก่อนว่าที่รักษาฟรีนั้น ไม่ได้หมายความว่าโรงพยาบาลจะไม่ได้ค่ารักษาพยาบาล เพียงแต่ว่ามีผู้จ่ายค่ารักษานั้นครับ ก็คือหน่วยงานที่รับผิดชอบในแต่ละสิทธิ์การรักษา เพียงแต่ตัวเราไม่ต้องจ่ายเงิน ก็เหมือนที่เรารับการรักษาในโรงพยาบาลเอกชน ที่ใช้สิทธิ์ประกันชีวิตตามสัญญาที่ระบุไว้เมื่อทำประกันชีวิตของเอกชน แต่ 3 สิทธิ์นี้จะครอบคลุมและมีกติกาในแต่ละสิทธิ์แตกต่างกัน ตามที่เคยอธิบายมาแล้วข้างต้น วันนี้ผมจะลงลึกในรายละเอียดของแต่ละสิทธิ์ เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ดีขึ้น เราจะได้ไม่ต้องกังวลใจว่าเราจะได้รับการรักษาที่ไม่ดี ไม่ปลอดภัย

สิทธิ์หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า หรือ 30 บาทรักษาทุกโรคหรือบัตรทอง ผมว่าคนที่เรียกบัตรทองนี้เยี่ยมมากเลยครับ เหมือนกับบัตรเครดิตมีบัตรเงิน บัตรทองและแพลททินั่ม ชื่อก็บอกว่าหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าสำหรับคนไทยจริงๆ มีผู้ใช้สิทธิ์นี้จำนวนมาก ถามว่าใครได้สิทธิ์นี้ ก็คือ คนไทยที่เกิดขึ้นมาทุกคนที่ไม่ได้มีพ่อ แม่เป็นข้าราชการ ก็ได้สิทธิ์นี้ทันที ถ้าโตขึ้นไม่ได้ทำงานในบริษัท ห้างร้าน หน่วยงาน หรือองค์กรต่างๆ ก็ยังได้สิทธิ์นี้ แต่ถ้าทำงานและส่งเงินเข้ากองทุนประกันตนทั้งแบบที่ตั้งใจและไม่ตั้งใจ ก็ต้องเปลี่ยนเป็นสิทธิ์ประกันตนทันที ที่ผมพูดแบบนี้ เพราะบางคนไม่ตั้งใจ ไปรับงานพิเศษกับบริษัทใหญ่ๆ มีการเซ็นหนังสือเข้าทำงาน แม้แต่เป็นเพียงบางช่วงเวลาเท่านั้น (part time) ไม่ได้อ่านหนังสือสัญญาให้ดี ก็กลายเป็นสิทธิ์ประกันสังคมไปอัตโนมัติ บัตรทองนั้นไม่ต้องไปทำท่านก็มีสิทธิ์นั้นได้ ในระบบฐานข้อมูลด้านประชากรและสิทธิ์การรักษาจะระบุให้ท่านทันทีตามทะเบียนบ้านที่ท่านอยู่ ไม่ต้องกังวลว่าไม่มีสิทธิ์ ขอให้ท่านมีบัตรประชาชน เป็นคนไทย มีเลขประจำตัว 13 หลักก็มีสิทธิ์นี้ทันที

การใช้สิทธิ์ของผู้ที่ใช้บัตรทอง ก็คือ ต้องเข้ารับการรักษาที่สถานพยาบาลใกล้บ้าน ส่วนใหญ่ก็คือโรงพยาบาลชุมชนในอำเภอที่อยู่ เมื่อมีการเจ็บป่วยใดๆ ก็ต้องเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลต้นสังกัดก่อนเสมอ เพื่อที่จะได้รับความสะดวกทั้งการรักษาที่ใกล้บ้าน ไม่ต้องเดินทางและไม่มีปัญหาด้านสิทธิ์การรักษา แต่ถ้าปัญหาสุขภาพนั้นเกินความสามารถของโรงพยาบาลใกล้บ้าน แพทย์ก็จะทำการส่งตัวมารับการรักษาต่อยังโรงพยาบาลที่มีศักยภาพสูงขึ้นตามความเหมาะสมและความจำเป็น ถ้าเป็นกรณีฉุกเฉิน อุบัติเหตุก็สามารถเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลของรัฐได้ทุกที่ ซึ่งก็น่าจะเป็นโรงพยาบาลที่ใกล้ที่เกิดเหตุมากที่สุด สิทธิ์ฉุกเฉินนี้จะใช้ได้ก็ต้องเป็นเหตุการณ์ที่ฉุกเฉินจริงๆ ทางการแพทย์ มิใช่เราเป็นคนบอกว่ามันฉุกเฉิน และสิทธิ์นั้นจะใช้ได้นาน 72 ขั่วโมง เราไม่ควรระบุว่าเราอยากไปรักษาที่โน่นที่นี้ตามที่เราต้องการ เพราะจะก่อให้เกิดปัญหาในระบบบริการ และสิทธิ์การรักษาของเราก็อาจใช้ไม่ได้ ถ้าเราไม่ทำตามกติกาที่กำหนดไว้ เฉกเช่นเดียวกับการประกันชีวิต ก็ต้องทำตามสัญญา ไม่ใช่ทางบริษทประกันจะจ่ายค่ารักษาให้ฟรีทุกกรณีเช่นกัน คือว่าทุกอย่างต้องมีกติกาครับ

สิ่งที่ผู้ป่วยบัตรทองไม่สบายใจ คือ กังวลเรื่องมาตรฐานการรักษา ผมขอย้ำว่ามาตรฐานการรักษาไม่ว่าสิทธิ์ไหนก็เหมือนกัน การรักษาไม่ได้ขึ้นกับสิทธิ์การรักษาครับ ตามที่ผมได้เล่าให้ฟังแล้วในก่อนหน้านี้ ว่าอะไรที่สำคัญ อะไรที่จำเป็น ไม่ใช้ไม่ได้ จะมีอันตรายต่อชีวิต สิทธิ์บัตรทองก็ใช้ได้ เปรียบเสมือนการขึ้นเครื่องบิน ไม่ว่าชั้นประหยัด ชั้นธุรกิจหรือชั้นหนึ่ง การเดินทางถึงที่หมายด้วยมาตรฐานการบินเดียวกัน เครื่องบินลำเดียวกัน กัปตันคนเดียวกัน ก็เท่ากับโรงพยาบาลเดียวกัน แพทย์คนเดียวกัน มาตรฐานการรักษาเดียวกัน แต่ต่างกันตรงสิ่งอำนวยความสะดวกเท่านั้น จึงอยากให้เกิดความมั่นใจ บางคนไม่มั่นใจบอกว่าจะจ่ายค่ารักษาพยาบาลเอง ไม่ยอมใช้สิทธิ์ ผมอยากขอร้องว่าอย่าเลยครับ ใช้สิทธิ์เถอะครับ เก็บเงินที่ต้องจ่ายไว้ใช้เมื่อจำเป็นอื่นๆ ดีกว่าครับ

สิทธิ์ประกันสังคมก็จะเป็นสิทธิ์ของผู้มีงานทำในโรงงาน บริษัท ห้างร้าน หน่วยงานต่างๆ ที่มีการจ้างงานถูกต้องตามกฎหมายแรงงาน ลูกจ้างและนายจ้างต้องจ่ายเงินเพื่อสมทบกองทุนประกันสังคม ส่วนสถานพยาบาลก็ขึ้นกับว่าท่าน หรือทางสถานประกอบการจะเลือกขึ้นทะเบียนที่ไหน และทางโรงพยาบาลหรือสถานพยาบาลนั้นรับการขึ้นทะเบียนหรือไม่ เราควรเลือกขึ้นทะเบียนในสถานพยาบาลที่ใกล้ที่ทำงานหรือที่พักมากกว่าที่จะขึ้นทะเบียนในสถานพยาบาลที่อยู่ไกลมาก แต่เราชอบ เพราะเวลาเจ็บป่วยขึ้นมา เราจะได้มีความสะดวกในการเข้ารับบริการ ผมพบว่าบางคนขึ้นทะเบียนไว้ ส่งเงินครบ แต่พอเจ็บป่วยก็ไม่ใช้สิทธิ์การรักษาของตน

ส่วนสิทธิ์ข้าราชการนั้นคนส่วนใหญ่ไม่ค่อยกังวลใจมากนัก แต่ก็จะมีประเด็นที่ตะเวนรักษาไปในหลายๆ โรงพยาบาล เพราะไปขึ้นสิทธิ์จ่ายตรงไว้ในหลายๆ โรงพยาบาล ก็ก่อให้เกิดปัญหาความสิ้นเปลืองของงบประมาณในการรักษา ผมอยากขอร้องให้ท่านที่ใช้สิทธิ์ข้าราชการนี้อย่าใช้สิทธิ์ไปหลายๆ โรงพยาบาล เบิกยามาเก็บไว้ เพราะไม่เสียค่าใช้จ่ายเอง อย่าลืมว่าทุกบาทก็คือเงินภาษีของเราคนไทยทุกคนครับ