คุยกับหมอสมศักดิ์ เทียมเก่า ตอน: ซื้อยาทานเองได้หรือไม่

talksomsak-36


      

      เมื่อมีอาการเจ็บป่วยเกิดขึ้นกับใคร การรักษาก็จะเริ่มต้นจากการดูแลตนเอง การซื้อยามาทานเองจากร้านขายยา การไปพบแพทย์ทั้งที่คลินิกหรือที่โรงพยาบาล ความสะดวกสบายก็แล้วแต่ความชอบ ความสะดวกสบายของแต่ละบุคคล แต่การมารับการรักษาโรคเรื้อรัง ต้องมีความต่อเนื่อง เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง อัมพาต เป็นต้น การรักษาแต่ละครั้งก็เสียเวลานานมาก บางคนมารอตรวจครึ่งวันได้ยาเหมือนเดิมทุกครั้ง ไม่เห็นแพทย์ปรับยาอะไรเลย ก็นำตัวอย่างยาที่ได้ไปที่ร้านขายยา ทางเภสัชกรที่ร้านก็บอกว่ามียาดังกล่าวทุกตัว คำถามที่เกิดขึ้น คือ แล้วเราจะซื้อยาทานเองที่ร้านได้หรือไม่ ไม่ต้องมาพบแพทย์ คำตอบมีหลายแบบครับ ต้องดูเหตุผลอื่นๆ ประกอบด้วยครับ

      1. โรคที่รักษานั้นต้องตรวจเลือดเพื่อติดตามผลการรักษา ประเมินผลการรักษาหรือไม่ เช่น โรคเบาหวาน ต้องตรวจระดับน้ำตาลสม่ำเสมอ ต้องตรวจเท้า ตรวจตา ตรวจปัสสาวะ กรณีแบบนี้การซื้อยาทานเองก็ทำได้ แต่ต้องพบแพทย์เพื่อตรวจเลือด ตรวจตา ตรวจปัสสาวะ ตรวจเท้าตามระยะเวลาที่แพทย์แนะนำ

      2. โรคที่ต้องตรวจโดยแพทย์ทุกครั้ง เพื่อประเมินผลการรักษา และต้องมีการปรับยาตามอาการทุกครั้ง เช่น โรคกล้ามเนื้ออักเสบ โรคไตระยะสุดท้าย โรคหัวใจที่ต้องทานยาละลายลิ่มเลือด เป็นต้น กรณีแบบนี้ ผมแนะนำให้พบแพทย์ดีกว่า ไม่ควรซื้อยาทานเอง แต่ถ้าไม่สะดวกจริงๆ ก็อาจปรึกษาแพทย์ว่าไม่ต้องมาบ่อยๆ ได้หรือไม่ แพทย์ก็จะได้พิจารณาว่านัดห่างได้มากที่สุดเท่าใด แต่ก็ไม่ควรนานมากกว่า 3 เดือน

      3. โรคที่ต้องได้รับยาควบคุม ยาจิตเวช ยากดภูมิคุ้มกัน ยาอันตรายต่างๆ ยากันชัก แบบนี้ผมแนะนำว่าไม่ควรซื้อยาทานเองครับ คงพบแพทย์ดีกว่า

      4. โรคที่ต้องปรับยาตามอาการ เช่น โรคเบาหวานยังควบคุมไม่ได้ โรคลมชักที่ยังมีอาการชักบ่อยๆ ก็ไม่ควรซื้อยาทานเอง เพราะแพทย์ต้องมีการประเมินทุกครั้งที่มาพบแพทย์

      ดังนั้นโรคเรื้อรังที่ต้องรักษาต่อเนื่อง ทานยาระยะยาวที่สามารถซื้อยาทานเองได้ ก็น่าจะเป็นโรคเรื้อรังที่อาการคงที่ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงระยะหรือความรุนแรงของโรค มีการประเมินผลการรักษาที่สามารถประเมินเองได้ เช่น การตรวจวัดความดันโลหิต ก็สามารถซื้อยาทานเองได้ ผมแนะนำว่าให้สอบถามแพทย์ แพทย์จะแนะนำได้ว่าใคร โรคแบบไหนที่สามารถซื้อยาทานเองได้ครับ