คุยกับหมอสมศักดิ์ ตอน อาจารย์แพทย์กับระบบสุขภาพ
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 28 กันยายน 2561
- Tweet
อาจารย์แพทย์ในปัจจุบันมีหน้าที่ที่ถูกกำหนดโดยคณะแพทย์และมหาวิทยาลัยที่สังกัดคล้ายคลึงกัน คือ
1. การเรียนการสอน
2. การบริการวิชาการ
3. การวิจัยและสร้างนวัตกรรม
4. การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมและศาสนา
ผมนั่งทบทวนว่าตนเองได้ทำหน้าที่ครบถ้วนหรือไม่ ก็พบว่าข้อ 4 นั้นแทบไม่เคยได้ทำเลย เพราะไม่เคยเข้าร่วมกิจกรรมใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมและศาสนาเลย หน้าที่ที่ทำเป็นหลักตอนนี้ คือ การเรียนการสอนนักศึกษาแพทย์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ การตรวจรักษษคนไข้ และการทำวิจัย สร้างนวัตกรรม แต่พอมองลงไปให้ลึกซึ้งว่าแล้วสิ่งที่เราทำนั้นมีความเชื่อมโยง เกี่ยวข้องกับระบบสุขภาพของประเทศอย่างไร ผมมีคำถามที่ผมยังข้องใจในหน้าที่ที่อาจารย์โรงเรียนแพทย์ทำในตอนนี้ว่าตอบโจทย์ของระบบสุขภาพไทยหรือไม่
1. การเรียนการสอนของคณะแพทย์แต่ละสถาบันนั้นได้ผลิตแพทย์ที่มีคุณสมบัติเหมาะสมกับระบบสุขภาพไทยหรือไม่ ผมเองตั้งแต่เรียนจบแพทย์มาก็ไม่เคยออกไปทำงานที่โรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุขเลย และก็ไม่เคยได้เรียนรู้เลยว่าระบบสุขภาพของประเทศเป็นอย่างไร แพทย์ที่ประเทศไทยต้องการควรมีคุณสมบัติอย่างไร ไม่เคยรู้ถึงนโยบายด้านสุขภาพของประเทศไทย แล้วเราจะสอนนักศึกษาแพทย์ให้มีคุณสมบัติที่เหมาะสมกับระบบสุขภาพได้อย่างไร แพทย์ที่จบออกไปจะสามารถทำงานในโรงพยาบาลชุมชนได้อย่างไร
2. การบริการวิชาการ การรักษาผู้ป่วยในโรงพยาบาลที่เป็นโรงเรียนแพทย์นั้น ก็จะมีเฉพาะผู้ป่วยหนักๆ ซับซ้อนเป็นหลัก เพราะถูกกำหนดให้เป็นโรงพยาบาลระดับตติยภูมิ จึงมีผู้ป่วยที่ถูกส่งต่อมาจากโรงพยาบาลจังหวัดซึ่งมีความเหมาะสมในการสอนแพทย์ผู้เชี่ยวชาญมากกว่าบัณฑิตแพทย์ เมื่อนักศึกษาแพทย์เรียนรู้จากสิ่งที่เห็น เช่น การส่งตรวจเพิ่มเติมมากมาย เพราะการวินิจฉัยแยกโรคที่มีเป็นจำนวนมาก เมื่อแพทย์ออกไปทำงานในโรงพยาบาลชุมชนที่มีความพร้อมในระดับหนึ่ง ก็จะไม่สามารถให้การวินิจฉัยและให้การรักษาเบื้องต้นได้ หรือการส่งตรวจเพิ่มเติมในผู้ป่วยทุกราย โดยใช้การวินิจฉัยจากประวัติและการตรวจร่างกายลดลง ส่งผลให้เกิดค่าใช้จ่ายในการรักษาที่สูงขึ้น
3. การวิจัยและสร้างนวัตกรรม ผลงานวิจัยจากอาจารย์แพทย์มีเป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่เป็นผลงานด้านการรักษาโรคที่พบไม่บ่อย งานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์พื้นฐาน มีส่วนน้อยที่เป็นงานวิจัยที่สามารถนำไปใช้ในการแก้ปัญหาระบบสุขภาพของประเทศ โรคที่เป็นปัญหาของประเทศ หรือแก้ปัญหางานประจำได้
4. การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมและศาสนา ผมคิดไม่ออกว่าจะร่วมกิจกรรมนี้และทำให้มีความเกี่ยวข้องกับระบบสุขภาพของประเทศอย่างไร หรือการปฏิบัติตัวเป็นตัวอย่างที่ดี (role model) ให้นักศึกษาแพทย์เห็น เช่น การดูแลผู้ป่วย การเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ การตรงต่อเวลา และเป็นแพทย์ที่รักษาคนที่เป็นโรค มิใช่รักษาเพียงโรคที่อยู่ในตัวคนๆ นั้น
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา