EF (ตอนที่ 1)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 3 พฤศจิกายน 2561
- Tweet
Executive Function (EF) คืออะไร
Executive Function (EF) หรือทักษะการคิดเพื่อชีวิตที่สำเร็จ เป็นความสามารถของสมองและจิตใจที่ใช้ในการควบคุมความคิด อารมณ์ และการกระทำเพื่อไปให้ถึงเป้าหมาย
เป็นทักษะที่ถูกควบคุมโดยสมองบริเวณที่เรียกว่า สมองใหญ่ส่วนนอกกลีบหน้า (Frontal lobe) ซึ่งเป็นกลีบที่อยู่หน้าสุดของสมองใหญ่ (สมองส่วนหน้ามีสัดส่วนเป็นร้อยละ 40 ของสมองทั้งหมด และเป็นสมองบริเวณสุดท้ายที่จะพัฒนาให้สมบูรณ์) มีหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหว การออกเสียง ความคิด ความจำ สติปัญญา บุคลิก ความรู้สึก พื้นอารมณ์ การรับรู้ ความเข้าใจ สติปัญญา การมีเหตุผล การแก้ปัญหา การพูด อารมณ์ และความจำในระยะยาว
เด็กไม่ได้เกิดมาด้วยทักษะนี้ แต่เกิดมาพร้อมความสามารถในการพัฒนาทักษะนี้ ดังนั้น หากเด็กไม่ได้รับสิ่งที่จำเป็นอันเนื่องมาจากความสัมพันธ์ที่มีกับผู้ใหญ่และสภาพแวดล้อม ก็จะทำให้ทักษะนี้บกพร่องหรือพัฒนาได้อย่างล่าช้า เช่น กรณีที่เด็กถูกทอดทิ้ง ถูกทำร้าย ก็อาจทำให้เด็กเกิดความเครียดที่เป็นอันตรายต่อเด็กหรือที่เรียกว่า Toxic stress ซึ่งจะไปขัดขวางการสร้างสมองและทำให้การพัฒนา EF บกพร่องไป
ช่วงวัย 3-6 ปี ถือเป็นช่วงเวลาทองของชีวิตในการพัฒนาทักษะ EF ให้กับเด็ก เพราะสมองจะมีการพัฒนาทักษะ EF ได้ดีที่สุดในช่วงเวลานี้ พ้นจากช่วงเวลานี้ไปถึงวัยเรียน วัยรุ่น หรือวัยผู้ใหญ่ตอนต้น แม้จะยังพัฒนาได้ แต่ก็จะไม่ได้ดีเท่ากับช่วงปฐมวัย
โดย EF จะช่วยในเรื่อง
- การจัดการกับเวลา
- การมีสมาธิ
- การวางแผนและจัดการ
- การจดจำรายละเอียด
- การหลีกเลี่ยงการพูดหรือการทำสิ่งที่ผิด
- การทำสิ่งต่างๆ โดยอาศัยประสบการณ์
- การทำงานได้หลากหลายในเวลาเดียวกัน (Multitask)
หาก EF ทำหน้าที่ได้ไม่ดีเท่าที่ควร จะทำให้ควบคุมพฤติกรรมได้น้อยลง ซึ่งจะส่งผลต่อความสามารถใน
- การทำงานหรือเรียน
- การเป็นอิสระ ไม่พึ่งพาผู้อื่น
- การรักษาความสัมพันธ์กับผู้อื่น
แหล่งข้อมูล:
- What Is Executive Function? https://www.webmd.com/add-adhd/guide/executive-function#1 [2018, November 2].
- Executive Function Skills. http://www.chadd.org/understanding-adhd/about-adhd/executive-function.aspx [2018, November 2].
- Executive Functions. https://memory.ucsf.edu/executive-functions [2018, November 2].
