ไทยจะปลอดภัย จากหวัด "ไอโอวา"?

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 19 ธันวาคม 2554
  • Tweet

น.พ.สำลี เปลี่ยนบางช้าง ผู้อำนวยการองค์การอนามัยโลกภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กล่าวถึงกรณีพบการติดเชื้อไว้รัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ H3N2 ไอโอวา [โดยเป็นสายพันธ์ย่อยสายพันธ์ใหม่ ซึ่งได้ตรวจพบครั้งแรกประมาณ กันยายน ศกนี้ ในกลุ่มเด็กที่เกิดโรคไข้หวัดใหญ่จากรัฐไอโอวาของสหรัฐอเมริกา] ที่ติดต่อจากคนสู่คนได้โดยไม่ได้สัมผัสกับหมู พบผู้ป่วย 18 ราย ใน 4 รัฐ ของสหรัฐอเมริกาว่า ขณะนี้ประเทศไทยยังปลอดภัยจากการติดเชื้อดังกล่าว

ขณะเดียวกัน นพ.คำนวณ อึ้งชูศักดิ์ ผู้ทรง คุณวุฒิ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า เชื้อไอโอวา 2011 ไม่ได้รุนแรง [เหมือน ไข้หวัดหมู H1N1 หรือไข้หวัดนก H5N1] แต่ต้องเฝ้าระวัง โดยเฉพาะช่วงเดือนมกราคม [ปีหน้า] ประชาชนจะมีการเคลื่อนย้ายออกนอกพื้นที่ไปเที่ยวพักผ่อนหรือการทำกิจกรรมต่างๆ ในสถานที่ซึ่งจะมีคนรรวมตัวกัน อาจติดเชื้อหวัดนี้แล้วระบาดไปทั่ว

ไข้หวัดใหญ่ ไวรัส A สายพันธุ์ H3N2 เกิดจากการติดเชื้อในนก คน และหมู ซึ่งกลายพันธุ์ มักพบในฤดูกาลของไข้หวัดใหญ่ ซึ่งคร่าชีวิตปีละประมาณ 36,000 คนในสหรัฐอเมริกา ในทศวรรษที่ผ่านมา H3N2 มักแพร่ระบาดมากกว่าไวรัส A สายพันธุ์ H1N1, H1N2 และไข้หวัดใญ่ ไวรัส B และอัตราการดื้อยาต้านไวรัส H3N2 ก็ได้เพิ่มขึ้นจาก 1% ในปี พ.ศ. 2537 เป็น 12% in 2546 และเป็น 91% ในปี พ.ศ. 2548

การสามารถค้นหาแหล่งของไวรัสจะทำให้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขสามารถพยากรณ์ว่าสายพันธุ์ใด จะระบาดในปีถัดไป และการแพร่ระบาดจะแตกต่างไปตามภูมิภาคของซีกโลกบนหรือซีกโลกใต้ในแต่ละปี แต่ในเขตร้อน ไข้หวัดใหญ่นี้มักจะไม่แสดงฤดูกาลที่ชัดเจน การเตรียมวัคซีนป้องกันเชื้อโรคโดยทั่วไปจึงตั้งอยู่บนพื้นฐานของการพยากรณ์การกลายพันธุ์ของไวรัส A สายพันธุ์ H1N1, H3N2, H1N2 และไข้หวัดใญ่ไวรัส B ที่จะแพร่กระจายในฤดูกาล ถัดไป

การวิเคราะห์ตัวอย่าง 13,000 ชิ้น ของ H3N2 ซึ่งเก็บมาจาก 6 ทวีปทั่วโลกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2545 ถึงปี พ.ศ. 2550 โดยเครือข่ายเฝ้าระวังไข้หวัดใหญ่ทั่วโลกขององค์การอนามัยโลก (WHO's Global Influenza Surveillance Network) แสดงว่า สายพันธุ์ที่เกิดขึ้นใหม่ของ H3N2 จะเกิดขึ้นในประเทศทางเอเชียตะวันออก และตะวันออกเฉียง ประมาณ 6 ถึง 9 เดือน ก่อนที่อื่นๆ แล้วระบาดไปถึงออสเตรเลียและนิวซีแลนด์เป็นสถานที่ถัดไป แล้วตามด้วยอเมริกาเหนือและยุโรป จนไปถึงอมริกาใต้ในเวลาอีก 6 ถึง 9 เดือนหลังจากนั้น

ในหมู ไวรัส A สายพันธุ์ H1N1, H3N2, and H1N2 จะสลับกันแพร่ระบาดไปทั่วโลก ตั้งแต่เดือนสิงหาคม ปี พ.ศ. 2541 ส่วน H3N2 ได้แยกตัวออกจากหมูอย่างเดียว แล้วกลายพันธุ์ไปผสมกับจีน/ยีน (Gene) จากคนและนกด้วย ดังนั้นจึงมีการเตรียมวัคซีนเพื่อควบคุมและป้องกันสายพันธุ์ดังกล่าว ตั้งแต่ในปศุสัตว์หมู แต่ประสิทธิภาพในการป้องกันของวัคซีนนี้ ขึ้นอยู่กับความใกล้เคียงของการจับคู่กันระหว่างไวรัสวัคซีนกับไวรัสที่แพร่ระบาด

ปรกติ H3N2 ระบาดในหมู ในประเทศจีน และเวียดนาม จึงมีโอกาสเกิดสายพันธุ์ใหม่ได้ ในขณะเดียวกัน หมูก็สามารถเป็นพาหะของไวรัสไข้หวัดใหญ่ในคน อันที่จริง H3N2 วิวัฒนามาจาก H2N2 โดยการเปลี่ยนแปลงของสารก่อภูมิต้านทาน และเป็นสาเหตุของไข้หวัดใหญ่ที่ระบาดในฮ่องกง (ที่รู้จักกันในชื่อ “Hong Kong Flu”) ระหว่าง ปี พ.ศ. 2511 ถึง ปี พ.ศ. 2512 ซึ่งคร่าชีวิตถึง 750,000 คน

แหล่งข้อมูล:

  1. แพทย์ยันไทยปลอดภัยจากหวัด "ไอโอวา" http://www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID=9540000159108&Keyword=%e4%cd%e2%cd%c7%d2 [2011, Dec 18].
  2. สธ. ยันไอโอวา ไม่รุนแรง วอน ปชช.อย่าตื่นกลัว เน้นรักษาสุขภาพ http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9540000159124&Keyword=%e4%cd%e2%cd%c7%d2 [2011, Dec 18].
  3. H3N2. http://en.wikipedia.org/wiki/Influenza_A_virus_subtype_H3N2 [2011, Dec. 18].