โรคพึงระวังหลังจากน้ำลด (ตอนที่ 5): โรคตาแดง
- โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
- 17 ตุลาคม 2554
- Tweet
ข่าวเด่นรายวันของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข เมื่อวานซืนนี้ได้รายงานถึง โรคตาแดง ว่าเป็นหนึ่งในจำนวนโรคภัยมากับน้ำท่วมที่พึงระวัง
โรคตาแดง (Conjunctivitis) หมายถึง การอักเสบของเยื่อตา ซึ่งเป็นส่วนนอกสุดของลูกตา และส่วนพื้นผิวด้านในของหนังตา มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเป็นส่วนใหญ่ ติดเชื้อจากแบคทีเรีย และการอักเสบจากสารเคมีเป็นส่วนน้อย หรืออาจเกิดจากปฏิกิริยาต่อโรคภูมิแพ้ (Allergy) นอกจากนี้ยังมีการจัดประเภทเฉพาะสำหรับทารกแรกเกิด และสำหรับบริเวณใกล้เคียงที่ร่วมเกิดการอักเสบด้วย อาทิ โรคตาแดงร่วมกับการอักเสบของหนังตา หรือร่วมกับการอักเสบของกระจกตา และโรคตาแดงที่ไม่มีขี้ตา และไม่มีน้ำตา
อาการของโรคตาแดง คือ ตาแดง [ตามชื่อโรค] ระคายเคืองตา และมีน้ำตาไหลริน อย่างไรก็ตาม รูม่านตาในขณะเป็นโรคตาแดงมีปฏิกิริยาตามปรกติ และการมองเห็นก็ยังชัดเจนเหมือนเดิม ในกรณีทารกแรกเกิด แบคทีเรียมักเป็นสาเหตุของโรคที่อาจนำไปสู่การอักเสบจนเป็นหนอง
อย่างไรก็ตาม กระบวนการเยียวยาตามธรรมชาติอาจทำให้โรคนี้หายเองได้ ประมาณ 65% ของโรคที่เกิดขึ้น สามารถหายเองได้ภายใน 2 – 5 วัน ดังนั้นการกินยาปฏิชีวนะในกรณีส่วนใหญ่ จึงอาจไม่จำเป็น แต่สำหรับโรคตาแดงที่เกิดจากปฏิกิริยาภูมิแพ้ การพรมใบหน้าด้วยน้ำเย็น แล้วโน้มศีรษะลง อาจช่วยการหดตัวลงของหลอดเลือดฝอย และลดการบวมของตาได้
ในกรณีที่ไม่ร้ายแรงนัก อาจหยอดตาด้วยน้ำตาเทียมเพื่อบรรเทาความระคายเคือง ส่วนในกรณีที่ร้ายแรง แพทย์มักจะให้ยาแก้อักเสบที่ไม่มีสารประกอบ Steroid ก่อน แต่ในกรณีโรคตาแดงที่เกิดจากภูมิแพ้ แพทย์ก็อาจจะต้องให้ยาหยอดตาที่มีสารประกอบ Steroid จึงจะได้ผล คำเตือน คืออย่าซื้อยาหยอดตาที่มี Steroid ใช้เอง เพราะผลข้างเคียงจากยา อาจทำให้เกิดโรคต้อหิน ต้อกระจก และการติดเชื้อรุนแรงของตาได้ ควรใช้ยาหยอดตาชนิดนี้ ตามคำแนะนำของแพทย์เท่านั้น
โรคตาแดงที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย สามารถติดต่อจากคนถึงคนได้ และมักแพร่กระจายผ่าน มือวัตถุ หรือน้ำที่ปนเปื้อน นอกจากเชื้อไวรัส แบคทีเรีย และภูมิแพ้แล้ว สภาพแวดล้อมอื่นๆ อาทิ วัสดุที่ระคายเคืองตา และความแห้งของตา ก็มักเป็นต้นเหตุของโรคตาแดงได้เหมือนกัน
การเพาะเชื้อในห้องปฏิบัติการ มักจำเป็นเฉพาะกรณีที่โรคตาแดงที่ติดเชื้อแบคทีเรียแล้วไม่ตอบสนองต่อ ยาปฏิชีวนะหยอดตา (Topical antibiotics) ส่วนการตรวจวิเคราะห์โรคตาแดงจากเชื้อไวรัส ก็จำเป็นเฉพาะกรณีโรคระบาดเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม โรคตาแดงที่มีเลือดไหลฉับพลัน เป็นโรคติดต่อร้ายแรง เกิดจากติดเชื้อไวรัส 2 สายพันธุ์ที่ค้นพบเมื่อเกิดโรคระบาดในประเทศ Ghana ในปี พ.ศ. 2512 แล้วแพร่กระจายไปทั่วโลกตั้งแต่นั้นมา จนเกิดมีการระบาดจากโรคเดียวกันหลายครั้งในกว่า 40 ปีผ่านมา
วิธีป้องกันโรคตาแดงที่ได้ผลที่สุด คือการรักษาสุขอนามัยส่วนบุคคลให้สะอาด อาทิ การไม่ขยี้ตาด้วยมือที่ติดเชื้อ ส่วนการฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อไวรัสบางชนิดที่เป็นสาเหตุและมีวัคซีนแล้วก็ได้ผลดีเช่นกัน
แหล่งข้อมูล:
- Conjunctivitis. http://en.wikipedia.org/wiki/Conjunctivitis [2011, October 15].
