โรคกระดูกสันหลังอักเสบยึดติด (ตอนที่ 1)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 4 สิงหาคม 2560
  • Tweet
โรคกระดูกสันหลังอักเสบยึดติด-1

นพ.เสถียร ตรีทิพย์วาณิชย์ นายแพทย์ศัลยกรรมระบบทางเดินปัสสาวะ ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก ม.มหิดล วัย 34 ปี ผู้เปลี่ยนชีวิตสู่นักวิ่งมาราธอนทีมชาติไทยเล่าให้ฟังว่า ตอนเรียนแพทย์ประมาณปี 3 อายุราว 21 ปี ได้ป่วยเป็นโรค Ankylosing Spondylitis ทั้งๆ ที่กำลังสนุกกับการช่วยเหลือคนอยู่ แต่ดันมาป่วยเสียเอง

นพ.เสถียร อธิบายว่า โรค Ankylosing Spondylitis เป็นโรคที่พบผู้ป่วยได้น้อยมาก ถ้าจะแปลเป็นไทยก็จะประมาณเป็นการอักเสบของข้อกระดูกหลัง สะโพก เรื้อรัง อาการจะค่อยๆ ปวด จนถึงปวดมาก

มีลักษณะที่ต่างจากโรคอื่นตรงที่การปวดส่วนไหนมักเกิดจากการใช้งานส่วนนั้นมาก แต่ตัวโรคนี้คล้ายๆ ว่าภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อต้านข้อต่อตัวเอง ไม่ได้เกิดจากปัจจัยภายนอกหรือพฤติกรรม เหมือนคนเป็นโรคภูมิแพ้ เกิดจากปัจจัยภายในตัว หากยิ่งพักยิ่งแย่ แต่จะเล่นก็เจ็บ ก็ต้องออกกำลังกายเบาๆ ให้สมดุล ค่อยๆ หายปวดไป

นพ.เสถียร กล่าวว่า กว่าจะวินิจฉัยโรครู้ว่าเป็นโรคนี้ ก็กินระยะเวลาร่วมๆ ปี จนกระทั่งอาการทรุดหนักถึงขั้นช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ไม่สามารถเดินได้เอง ก้มแต่งตัวไปเรียนไม่ได้ ต้องเดือดร้อนรูมเมตใส่กางเกงให้ พยุงใส่รถเข็น พาไปเรียน พอปวดก็ทำตามหลักทั่วไป เวลาเราปวดตรงจุดไหน เราก็พักการใช้งาน มันก็ยิ่งปวด เพราะตัวโรคนี้เหมือนสารที่ค้างคาในข้อมันไม่ได้ถูกคัดอออกไป

ทีนี้พออาจารย์วินิจฉัยได้ ท่านก็บอกว่า อย่างแรกต้องขยันหน่อย ออกกำลังกายมากหน่อย แต่กีฬาที่เราเล่นอยู่เป็นประจำคือ ฟุตบอล ซึ่งมีแรงปะทะมาก ยิ่งทำให้ข้ออักเสบ ก็เลยต้องงดไป อาจารย์ก็จะแนะนำให้เล่นกีฬาที่ไม่มีแรงปะทะอย่างว่ายน้ำ

นพ.เสถียร กล่าวอีกว่า เมื่อไปว่ายน้ำ อาการก็ดีขึ้น แต่พอว่ายน้ำบ่อย ดันเป็นหวัดแล้วก็ไซนัสอักเสบ ก็เลยย้ายมาเป็นวิ่งจ๊อกกิ้งแทนเพื่อรักษาอาการปวดต่อไป

ตอนแรกๆ ที่ออกมาวิ่ง ก็เป็นการวิ่งจ๊อกกิ้งเพื่อสุขภาพจริงๆ ไม่ใช่เพื่อการแข่งขัน ความสนุกจึงไม่บังเกิดเหมือนเช่นการออกกำลังกายด้วยกีฬาที่เป็นทีมอย่างฟุตบอล แต่เพราะมีโรคไล่หลัง เลยจำใจต้องวิ่งมาเรื่อย หยุดก็ไม่ได้ เพราะโรคค่อนข้างกำเริบง่าย ถ้าหยุดออกกำลังกายตอนเย็น ไม่ทันวันรุ่งขึ้นก็ปวดแล้ว

ทีนี้พอเราทำอะไรซ้ำๆ สักสองเดือน ลองหยุดวิ่ง เริ่มไม่ปวด แต่ก็ยังวิ่งต่อเพราะกลายเป็นว่า วิ่งเพราะติดแทน เหมือนกับว่าเราทำอะไรซ้ำๆ มันจะติดเป็นนิสัย พอไม่ได้วิ่งเหมือนขาดอะไรไปบางอย่าง

เลยเกิดเป็นความท้าทาย อยากจะลองสักตั้งในเส้นทางสายนี้ ซึ่งบังเอิญพอดีที่มีงานวิ่งที่จัดใกล้ๆ ที่เรียนตอนนั้น จึงได้ลงวิ่ง แล้วจึงกลายเป็นที่มาของยอดนักวิ่งมาราธอนทีมชาติไทยในปัจจุบัน

โรคกระดูกสันหลังอักเสบยึดติด (Ankylosing spondylitis = AS / Bechterew's disease) เป็นโรคทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังของตัวข้อต่อกระดูกสันหลังและข้อต่ออื่น ทำให้มีการเชื่อมติดกันของกระดูกและเนื้อเยื่อรอบข้อ ส่งผลให้ข้อต่อเคลื่อนไหวได้ลดลง จะเห็นท่าทางการเดินที่แข็งไม่เป็นธรรมชาติ เวลามองด้านข้างต้องหันทั้งตัว ยืนไหล่ห่องอตัว หน้ายื่น คอยื่น ยืนก้มแตะปลายเท้าได้น้อย หากเป็นที่กระดูกซี่โครงจะทำให้หายใจลึกไม่ได้

แหล่งข้อมูล:

  1. น่าชื่นชม!! เปิดใจนายแพทย์เสถียร ตรีทิพย์วาณิชย์ จากคุณหมอ สู่ยอดนักวิ่งทีมชาติไทย. http://www.manager.co.th/OnlineSection/ViewNews.aspx?NewsID=9600000069286 [2017, August 2].
  2. Ankylosing spondylitis. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ankylosing-spondylitis/home/ovc-20261048 [2017, August 2].
  3. Ankylosing Spondylitis. http://www.medicinenet.com/ankylosing_spondylitis/article.htm [2017, August 3].