เอ็กซเรย์เต้านมฟรี ผู้มีปัจจัยเสี่ยงมะเร็งเต้านม (ตอนที่ 1)

ดร. น.พ. สมยศ ดีรัศมี อธิบดีกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข กล่าวถึงสถานการณ์โรคมะเร็งเต้านมในประเทศไทยว่า เป็นโรคที่เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของหญิงไทยมากที่สุดในขณะนี้ โดยแต่ละปีมีผู้ป่วยเป็นโรคนี้ประมาณ 6,000–7,000 คน อัตราการเสียชีวิตประมาณ 3,000 คน ซึ่งขณะนี้อัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ สูงกว่ามะเร็งปากมดลูก ที่เคยมีผู้เสียชีวิตมากที่สุดเมื่อ 4–5 ปีที่แล้ว

เนื่องจากในปัจจุบัน ผู้ได้รับการเอ็กซเรย์เต้านม จะต้องเสียค่าใช้จ่ายเองทั้งหมด กรมอนามัยจึงจัดโครงการพิเศษเอ็กซเรย์เต้านมฟรี สำหรับผู้หญิงที่มีปัจจัยเสี่ยงสูง เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เนื่องในวโรกาสทรงมีพระชนมายุครบ 60 พรรษา ในเดือนกรกฎาคมปีนี้

มะเร็งเต้านมเป็นมะเร็งชนิดหนึ่งที่มีสาเหตุมาจากการที่เนื้อเยื่อเต้านมมีการเปลี่ยนแปลงเป็นเซลล์มะเร็ง ซึ่งส่วนใหญ่เกิดกับท่อน้ำนม (Ductal carcinomas) หรือต่อมน้ำนม (Lobular carcinomas) มะเร็งเต้านมเป็นโรคที่เกิดขึ้นในคนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อย่างไรก็ดีแม้มะเร็งเต้านมส่วนใหญ่จะเกิดในผู้หญิง แต่บางครั้งก็เกิดในผู้ชายได้เช่นกัน

อาการเบื้องต้นที่พบในมะเร็งเต้านมคือ มีก้อนเนื้อผิดปกติที่เต้านม มากกว่าร้อยละ 80 มักพบโดยผู้หญิงที่รู้สึกว่ามีก้อนเนื้อผิดปกติที่หน้าอก มะเร็งเต้านมระยะแรกสามารถตรวจพบได้โดยการตรวจเต้านมด้วยเอ็กซเรย์/การถ่ายภาพรังสีเต้านม (Mammogram) ก้อนเนื้อที่พบในบริเวณต่อมน้ำเหลืองใต้รักแร้ ก็สามารถบ่งบอกได้ถึงการเป็นมะเร็งเต้านม

นอกจากก้อนเนื้อผิดปกติที่เต้านมแล้ว อาการอื่นๆ ที่บ่งบอกได้ถึงการเป็นมะเร็งเต้านมอาจรวมถึง เนื้อเยื่อเต้านมที่มีความหนากว่าปกติ เต้านมข้างใดข้างหนึ่งอาจใหญ่ขึ้นหรือคล้อยต่ำลงกว่าปกติ หัวนมมีการเปลี่ยนรูปร่างไปจากปกติ ผิวรอบหัวนมมีรอยย่นหรือเป็นรอยบุ๋มหรือมีอาการคัน

อย่างไรก็ตาม แม้มีอาการเจ็บที่เต้านมหรือรักแร้ และมีอาการบวมใต้รักแร้หรือที่รอบๆ กระดูกไหปลาร้า อาการปวดเต้านม (Mastodynia) อาจไม่สามารถใช้เป็นตัวบ่งบอก ว่าเป็นมะเร็งเต้านมได้ แต่สามารถใช้เป็นตัวบ่งบอกถึงสุขภาพเต้านมด้านอื่นๆ ได้ มะเร็งเต้านมชนิดมีการอักเสบ (Inflammatory breast cancer) เป็นมะเร็งชนิดที่ต้องใช้การวินิจฉัยโรคอย่างพิเศษ อาการอาจคล้ายเต้านมอักเสบจากการติดเชื้อ ซึ่งรวมถึงอาการคัน ปวด บวม หัวนมพลิกกลับ เต้านมร้อนและแดง การสังเกตไม่เห็นก้อนเนื้อทำให้เกิดความล่าช้าในการตรวจพบมะเร็ง อันก่อให้เกิดอันตรายได้

อาการที่ตรวจพบยากของมะเร็งเต้านมอีกอย่างคือ มะเร็งที่หัวนม (Paget's disease of the breast) ซึ่งมีอาการคล้ายผิวหนังอักเสบเป็นผื่นแดงและตกสะเก็ดเล็กน้อยที่หัวนม อาจรวมถึงอาการซ่าๆ คัน เป็นรอยไหม้ ปวด และอาจมีของเหลวไหลออกมาจากหัวนมผู้หญิง ประมาณครึ่งของมะเร็งชนิดนี้จะตรวจพบก้อนเนื้อที่เต้านมด้วย

บางครั้งมะเร็งเต้านมก็อาจลุกลาม (Metastatic breast cancer) ไปยังส่วนอื่นของร่างกายได้ ที่พบประจำก็คือ ลุกลามไปที่กระดูก ตับ ปอด และสมอง การที่น้ำหนักลดโดยไม่มีสาเหตุ การเป็นไข้หรือหนาวสั่น อาจเป็นอาการที่บ่งบอกถึงของการเป็นมะเร็งเต้านม เช่นเดียวกับอาการปวดกระดูกหรือข้อต่อ อาการดีซ่าน อาการเกี่ยวกับระบบประสาท ก็อาจแสดงถึงการที่มะเร็งได้ลุกลามไปยังจุดนั้นๆ อย่างไรก็ดีอาการเหล่านี้ไม่ใช่อาการเฉพาะตายตัว แต่อาจเป็นอาการของความเจ็บป่วยโรคอื่นก็ได้

แหล่งข้อมูล:

  1. กรมอนามัยจัดโครงการพิเศษ บริการเอ็กซเรย์เต้านมฟรี http://www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID=9550000054689 [2012, May 15].
  2. Breast cancer. http://en.wikipedia.org/wiki/Breast_cancer [2012, May 15].