เส้นเลือดทำไมต้องขอด (ตอนที่ 6 และตอนจบ)

เส้นเลือดทำไมต้องขอด-6

      

      อนึ่ง ถุงน่องทางการแพทย์ (Compression stockings) เป็นถุงน่องที่ใช้หลักการของการบีบรอบข้อเท้าและค่อยๆ คลายตัวในขาช่วงบน เพื่อช่วยให้รู้สึกสบาย ปวดและบวมน้อยลง เป็นการบีบรัดขา เพื่อลดปริมาณของเลือดและแรงกดในหลอดเลือด โดยแรงกดที่ถุงน่องมีต่อข้อเท้าและขาจะทาบไปบนหลอดเลือด ช่วยให้ลิ้นของหลอดเลือดทำงานได้ดี เลือดไหลกลับสู่หัวใจโดยสะดวก

      ถุงน่องทางการแพทย์มีหลายแบบหลากสี มีทั้งแบบสำเร็จรูปและแบบสั่งตัด ควรใส่ให้ได้พอดีในขณะที่ขายังไม่บวม อย่างไรก็ดีผลงานวิจัยยังขัดแย้งกันอยู่ว่า ถุงน่องทางการแพทย์จะช่วยให้อาการเส้นเลือดขอดดีขึ้นจริงหรือไม่

      การใส่ถุงน่องทางการแพทย์ควรใส่ในตอนเช้า ก่อนที่จะวางขาลงและลุกจากเตียงนอน เพราะท่านอนแนวราบจะทำให้ลิ้นของหลอดเลือดทำงานได้ดีกว่าท่านั่งหรือท่ายืน ส่วนท่าแนวตรงจะทำให้มีปัญหาเรื่องแรงโน้มถ่วงและลิ้นของหลอดเลือดที่อ่อนแอจะทำงานได้ไม่ดี ซึ่งก็เป็นเหตุผลว่าทำไมข้อเท้าและน่องจึงรู้สึกดีในตอนเช้า แต่จะค่อยๆ บวมและรู้สึกหนักในช่วงเวลาต่อมา

โดยการเลือกถุงน่องทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อให้ได้ระดับการรัดที่เหมาะสม ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ระดับ คือ

  • ระดับอ่อน (Mild compression) ควรใช้เมื่อมีอาการเรื้อรังไม่มาก เพื่อช่วยให้เลือดไหลเวียนสะดวกและรู้สึกเบาขาขึ้น
  • ระดับปานกลาง (Moderate compression) ควรใช้เมื่อมีเส้นเลือดขอด
  • ระดับแน่นและระดับแน่นพิเศษ (Firm and extra firm compression) ใช้ในกรณีที่มีอาการเส้นเลือดรุนแรงและต้องแนะนำโดยแพทย์ เช่น ภาวะหลอดเลือดดำอุดตันที่อยู่ลึก (Deep vein thrombosis) แผลที่ขา (Leg ulcers) และ ภาวะบวมน้ำเหลือง (Lymphatic edema)

สำหรับเทคนิคในการเลือกขนาดของถุงน่อง มีดังนี้

  • วัดขนาดของขาก่อนที่จะลุกออกจากเตียงหรือห้อยขาลงจากเตียงในตอนเช้า
  • สำหรับถุงน่องสูงระดับเข่า (Knee-high socks) วัดส่วนที่แคบที่สุดของข้อเท้าและส่วนที่กว้างที่สุดของน่อง หลังจากนั้นจึงนั่งบนเตียง วางเท้าลงบนพื้น และงอเข่าจนขาทำมุม 90 องศา แล้วจึงวัดระยะห่างระหว่างเข่าที่งอแต่ละข้างกับพื้น
  • สำหรับถุงน่องสูงระดับต้นขา (Thigh-high stockings) ให้วัดส่วนที่แคบที่สุดของข้อเท้าและส่วนที่กว้างที่สุดของน่อง แล้วจึงยืนขึ้นเพื่อวัดขนาดต้นขาใต้สะโพก และสุดท้ายวัดระยะห่างระหว่างสะโพกและพื้น

ส่วนการดูแลถุงน่องทางการแพทย์เพื่อยืดอายุการใช้งานให้ได้นานที่สุด ทำได้ด้วยการ

  • ซักในน้ำเย็นหรือน้ำอุ่น
  • ซักด้วยมือ
  • ซักด้วยสบู่หรือผงซักฟอกที่อ่อน และห้ามใช้น้ำยาปรับผ้านุ่ม (Fabric softener)
  • ห้ามเป่าแห้ง แต่ให้ใช้วิธีตากให้แห้ง

แหล่งข้อมูล:

  1. The Benefits of Compression Stockings for Varicose Veins. https://www.healthline.com/health/compression-stockings-for-varicose-veins [2018, February 23].
  2. What can I do about varicose veins? https://www.medicalnewstoday.com/articles/240129.php [2018, February 23].
  3. Varicose Veins and Spider Veins. https://www.medicinenet.com/varicose_veins/article.htm [2018, February 23].