blog details

เล่าเรื่องปวดหัว ตอนที่ 12 ปวดหัวตอนตี 1

• โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
• 27 พฤษภาคม 2559
• Tweet

อาการปวดศีรษะเป็นอาการที่ทำให้คนรำคาญ ทรมานจนทำอะไรไม่ได้ แต่ส่วนใหญ่แล้วก็จะเป็นกันตอนกลางวัน หรือกลางคืน แต่ไม่ค่อยมีใครเป็นกันกลางดึก ถ้ามีผู้ป่วยมาพบหมอกลางดึกที่ห้องตรวจแผนกฉุกเฉินกลางคืน หมอเราต้องรีบดูทันทีว่าเป็นอาการปวดหัวจากสาเหตุที่รุนแรงหรือไม่ เพราะปกติแล้ว คนเราถ้าไม่เจ็บปวด ทรมานจริงๆ ก็คงไม่ลำบากมาหาหมอกลางดึกแบบนี้

เช้าวันหนึ่งผมได้ไปดูผู้ป่วยในหอผู้ป่วยตามปกติ พอมาถึงผู้ป่วยชายวัยกลางคนที่เพิ่งมานอนรักษาในโรงพยาบาลเมื่อกลางดึกคืนที่ผ่านมาด้วยอาการปวดหัวที่รุนแรงตอนตี 1 หมอเวรเมื่อคืนนี้ก็ได้ประเมินอาการผู้ป่วยตามหลักการอย่างถูกต้อง โดยการตรวจร่างกาย สอบถามข้อมูลต่างๆ ก็ได้ความว่า อาการปวดหัวนั้นเพิ่งเริ่มมีอาการเมื่อประมาณ ตี 1 จริงๆ ก่อนหน้านี้ก็ปกติดี ไม่เคยปวดหัวมาก่อน อาการที่เป็นก็รุนแรงมาก จนทนไม่ได้จึงรีบมาโรงพยาบาล ตรวจร่างกายก็ไม่พบความผิดปกติใดๆ แพทย์จึงรีบส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง ก็ปกติดี จึงคิดถึงภาวะเลือดออกใต้ชั้นอะแรชนอยด์ (subarachnoid hemorrhage) ผลการตรวจก็ปกติ เช้านี้ก็เลยมาปรึกษาผมว่าเป็นโรคอะไร

เมื่อผมฟังข้อมูลทั้งหมด ก็มีประเด็นที่สงสัยคือว่า ตอนตี 1 นั้นเป็นเวลาที่ดึกแล้ว ผู้ป่วยนอนหลับหรือยัง อาการที่เกิดขึ้นนั้นเป็นแรงจนทำให้ผู้ป่วยตื่น หรือผู้ป่วยยังไม่นอน เพราะถ้าเป็นอาการปวดหัวจนกระทั่งผู้ป่วยต้องตื่นขึ้นมา แสดงว่าอาการนั้นรุนแรงสุดๆ ต้องหาสาเหตุให้พบ เพราะน่าจะมีสาเหตุที่ต้องรีบแก้ไข หรือผู้ป่วยยังไม่นอน ขณะนั้นกำลังทำอะไรอยู่ก่อนที่จะปวด

เมื่อผมสงสัยก็เลยสอบถามอาการรายละเอียดเพิ่มเติมจากผู้ป่วย ก็ได้ความว่า “หมอครับตอนที่ปวดผมยังไม่ได้นอนครับ ผมนอนดึก อาการแบบนี้ผมก็ไม่เคยเป็นมาก่อนเลย ครั้งนี้ครั้งแรกจริงๆ ผมก็แปลกใจมากว่าเกิดอะไรขึ้นกับผม หมออยากรู้จริงๆ ว่าขณะนั้นผมทำอะไร จริงแล้วผมไม่อยากบอกเลย ผมอายครับ หมออยากรู้จริงๆ หรือครับ” อ้าวแบบนี้มาแปลกแล้วครับ มีลับลมคมใน อย่างนี้ยิ่งต้องอยากรู้ครับ ผมก็เลยบอกกับน้องผู้ชายที่เป็นผู้ป่วยไปว่า “คำถามนี้สำคัญมากครับ เพราะถ้าน้องยืนยันว่าก่อนหน้านี้ไม่เคยมีอาการแบบนี้มาก่อนเลย ครั้งนี้เป็นครั้งแรกและรุนแรงแบบนี้ หมอกำลังคิดว่าอาการที่เกิดขึ้นต้องเกี่ยวข้องกับการแตกของอะไรบางอย่างในระบบประสาท เช่น หลอดเลือดสมองแตก แต่หมอก็ตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองแล้ว ไม่พบว่ามีหลอดเลือดแตก ถ้าไม่ใช่หลอดเลือดก็เหลือเยื่อหุ้มสมองและไขสันหลังรั่วทะลุ ฉีกขาด ที่เกิดจากการมีเพศสัมพันธ์ ซึ่งพบน้อยมาก แต่ถ้าน้องไม่สะดวกก็ไม่เป็นไรครับ”

ได้เรื่องแล้วครับ ผู้ป่วยทำหน้างง งง แล้วตอบผมว่า “หมอรู้ได้อย่างไรครับว่าผมเพิ่งมีเพศสัมพันธ์ เยี่ยมครับ” ผมรู้ได้อย่างไร ก็เพราะว่าผมได้ดูผลการตรวจปัสสาวะเมื่อคืนนี้ที่หมอเวรได้ส่งไว้ พบว่ามีการตรวจพบสเปริมส์ในการตรวจปัสสาวะ และที่หมอสงสัย เพราะว่าตี 1 แล้วทำไมไม่นอน ก็ต้องสงสัย สรุปว่าน้องมีอาการขณะที่มีเพศสัมพันธ์?

“ครับผม” ผู้ป่วยตอบแบสั้นๆ แล้วอายเล็กน้อย เพราะหมอที่อยู่ด้วยกับผมมีหมอผู้หญิงอีกสองคน เมื่อเราได้ข้อมูลแบบนี้ ก็เรียบร้อยครับ อาการปวดศีรษะของผู้ป่วยรายนี้ก็เกิดขึ้นเนื่องจากการมีเพศสัมพันธ์ครับ ซึ่งพบได้ไม่บ่อย ประวัติที่สำคัญคือการมีอาการปวดศีรษะแบบรุนแรง เป็นหลังจากที่มีเพศสัมพันธ์หรือขณะที่ถึงจุดสุดยอด ก็มีอาการปวดศีรษะขึ้นมาทันที พบได้บ่อยขึ้นถ้ามีการใช้ยาเพิ่มสมรรถภาพทางเพศ สุดท้ายผมก็ไม่ได้ทำอะไรเพิ่มเติมกับผู้ป่วยรายนี้ เพียงแค่ให้คำแนะนำ ให้นอนพัก ทานยาแก้ปวด เดี๋ยวอาการก็ดีขึ้นครับ

ผมได้เรียนรู้จากกรณีนี้ คือ ว่าอาการปวดศีรษะที่เกิดขึ้นกลางดึกนั้น ก็ต้องพยายามใช้ข้อสังเกตให้มากว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนั้นมันน่าจะสัมพันธ์กับกิจกรรมอะไรบ้าง และให้ความใส่ใจกับรายละเอียดของประวัติให้มาก ผมมักจะชอบใช้การสอบถามข้อมูลแบบละเอียด เหมือนให้ผู้ป่วยเล่าเรื่องราว นาทีต่อนาที เพื่อให้เราเข้าใจเหตุการณ์ทั้งหมด และนำมาวิเคราะห์เพิ่มเติมจากสิ่งที่ผู้ป่วยเล่าให้เราฟัง เรื่องปวดหัวจากการมีเพศสัมพันธ์นั้น ถ้าเราไม่ซักประวัติให้ดี ไม่ถามให้ตรงประเด็น ไม่มีคนไข้รายไหนบอกหมอหรอก เขาเขินครับ