สาระน่ารู้จากหมอตาตอน Thyroid diet (อาหารสำหรับสุขภาพ Thyroid)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
  • 14 กุมภาพันธ์ 2562
  • Tweet
เรื่องน่ารู้จากหมอตา-62

      

      มีคำถามอยู่เนือง ๆ ถึงอาหารประเภทต่าง ๆ เช่น อาหารปลอดสาร gluten อาหารถั่วเหลือง ธาตุไอโอดีน ตลอดจน selenium ซึ่งอาจเรียกรวม ๆ ว่า อาหารเกี่ยวกับต่อม thyroid (thyroid diet) นั้นสามารถรักษาหรือป้องกันหรือบรรเทาภาวะของโรค thyroid ที่เป็นอยู่หรือไม่

      โรคของต่อม thyroid ต่าง ๆ

      1. Hypothyroid และ Hashimoto thyroiditis ภาวะ hypothyroid พบได้ 7% ในประชากร ในถิ่นที่ขาดแคลนธาตุ iodine เป็นสารสำคัญ แต่ในอเมริกา ภาวะ hypothyroid มักเกิดจาก Hashimoto thyroiditis ซึ่งเป็นปฏิกิริยาของ autoimmune โดยร่างกายมี serum thyroid autoantibody titer สูงขึ้น ร่วมกับ lymphocyte infiltration ทำลาย thyroid follicle cell จึงลดการสร้าง thyroid hormone ผู้ป่วยส่วนมากเมื่อได้รับการรักษาจน Euthyroid แล้ว ก็มักจะลองอาหารที่ทำให้อาการดีขึ้น ได้แก่ อาหารประเภทวิตามิน เกลือแร่

      2. Hyperthyroid พบได้ 13% ในประชากรภาวะ Grave’s เป็นสาเหตุที่สำคัญของการเกิด hyperthyroid ตามด้วย toxic nodular qoitre และ hyperthyroid phase ของภาวะ thyroiditis ภาวะ hyperthyroid อาจรักษาด้วยยา, radio iodine ตลอดจนการผ่าตัด แต่ก็มีผู้พยายามให้อาหารที่มี iodine, selenium เพื่อลด thyroid antibody titer เพื่อให้โรคสงบลง

      3. Thyroid nodule ส่วนมากพบโดยบังเอิญจาก X-ray และประมาณ 7-15% อาจกลายเป็นมะเร็ง แม้จะเป็นภาวะไม่ร้ายแรงเป็นส่วนมาก แต่ก็มักมีผู้ถามหาอาหารเพื่อลดขนาดของ nodule

      โดยสรุป อาหารที่มีผลต่อภาวะสุขภาพของต่อม thyroid ได้แก่

      1. Iodine เป็นที่ทราบกัน ร่ายกายจะสร้าง thyroid hormone ที่เหมาะสม ต้องรับประทาน iodine ที่เพียงพอ อาหารที่มี iodine ได้แก่ เกลือ iodine อาหารทะเล ตลอดจนขนมปัง และข้าว

      อย่างไรก็ตาม ต้องกินแต่พอเพียง ถ้ามากไปหรือน้อยไปอาจก่อให้เกิด hyper หรือ hypo ก็ได้ ตลอดจนมากไปนาน ๆ อาจเกิด autoimmune thyroiditis

      2. Goitrogen หมายถึงสารที่อาจทำให้เกิดคอพอกหรือต่อม thyroid โตจาก thyroid iodine ลดลง ขณะเดียวกันอาหารในกลุ่มนี้อาจจะลดการสร้าง thyroid hormone ก็ได้ อาหารกลุ่มนี้ได้แก่ พืชกำหล่ำ และถั่วเหลือง

      ผักกลุ่ม cruciferous ได้แก่ บลอคโคลี่ กระหล่ำปลี ผักกวางตุ้ง มันสร้าง glucosinolate compound ที่สร้างสารที่มีฤทธิ์ต่อต้านมะเร็ง แต่ก็อาจก่อให้เกิดภาวะ hypothyroid จึงต้องรับประทานแต่พอดี

      Soy (อาหารประเภทถั่วเหลือง) ได้แก่ นมถั่วเหลือง เต้าหู้ ซอสถั่วเหลือง อาหารประเภทนี้อาจทำให้ผู้ที่เป็น Euthyroid ไม่เป็น hypothyroid ได้ เพราะมี isoflavones ที่ inhibit ฤทธิ์ของ thyroid peroxidase ซึ่งจำเป็นในการสร้าง thyroid hormone

      3. Selenium มีมากในอาหารทะเล เครื่องในสัตว์ เป็ด ไก่ ขนมปัง ข้าว ปลา สารตัวนี้ได้ผลดีในภาวะโรค thyroid จาก autoimmune การได้ selenium น้อยเกินอาจทำให้เกิดคอพอกในหญิงชาวยุโรป (มีรายงานไว้) แต่ยาตัวนี้มีผลข้างเคียงทำให้คลื่นไส้ เบื่ออาหาร หงุดหงิด มีกลิ่นจากลมหายใจ (garlic breath) ในภาวะปกติไม่ค่อยมีการแนะนำให้ใช้ แต่มีประโยชน์ในผู้ป่วย grave ที่มีอาการทางตา พบว่าอาการทางตาดีขึ้น

      4. ธาตุอื่น ๆ เช่น สังกะสี ทองแดง และ magnesium เท่าที่มีการศึกษายังไม่พบประโยชน์ในแง่สุขภาพของต่อม thyroid

      5. อาหารอื่น เช่น กาแฟ ชา เหล้า ไม่พบว่ามีผลต่อการเกิดมะเร็งต่อม thyroid แม้ว่ามีการศึกษาพบว่า แกแฟลดการดูดซึมของ levothyroxine ในผู้ป่วยที่กำลังรักษา hypothyroid ด้วย levothyroxine อยู่

      มีการกล่าวถึงอาหาร gluten free, sugar free, probiotic ว่าอาจจะช่วยสุขภาพของต่อม thyroid แม้มีรายงานพบ thyroid antibody titer ลดลงในหญิง 34 คน ที่รับประทาน gluten free diet แต่ยังไม่มีการศึกษาเพิ่มเติมจนน่าเชื่อถือได้ในประเด็นนี้

      โดยสรุป ยืนยันว่าอาหารประเภท iodine ดีต่อสุขภาพ thyroid และการให้ selenium supplement มีประโยชน์ในภาวะ grave oculopathy ส่วนอาหารอื่น ๆ ยังไม่มีการยืนยันถึงประโยชน์ชัดเจน

*มาจาก Medscape diabetics + Endocrinology