สาระน่ารู้จากหมอตา ตอน โทษของยา Viagra

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
  • 27 ธันวาคม 2561
  • Tweet
เรื่องน่ารู้จากหมอตา-55

      

      ยา Sildenafil หรือที่มีชื่อทางการค้าว่า Viagra มีคุณสมบัติขยายหลอดเลือด ค้นพบโดยบังเอิญในปี 2535 ขณะนำมาทดลองรักษาผู้ป่วยโรคหัวใจขาดเลือด แต่ปรากฏว่ามีผลทำให้หลอดเลือดในอภัยวะเพศชายขยายด้วย จึงได้นำมาใช้รักษาภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศของชายในทุกวันนี้ และเป็นที่รู้กันว่ายาตัวนี้มีผลข้างเคียง ได้แก่ ปวดศีรษะ ร้อนวูบวาบ ท้องอืด อาหารไม่ย่อย และที่สำคัญห้ามใช้ร่วมกับยา Nitroglycerine ซึ่งเป็นยาขยายหลอดเลือดหัวใจ เพราะยิ่งจะทำให้ความดันต่ำ กล่าวกันว่า ใช้ร่วมกันอาจมีอันตรายถึงชีวิต

      ผลข้างเคียงอีกอันที่สำคัญคือตามัวชั่วคราว ซึ่งอาจลามถึงตาบอด เห็นสีผิดปกติ จึงคาดกันว่าคงมีความผิดปกติที่ cone cell ในจอตา ทำให้เห็นอะไรเป็นสีฟ้าหรือสีแดง น่าจะมีการทำลาย cone cell กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง เร็วๆนี้มีรายงานจากจักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจอตาที่ New York Eye and Ear Infirmary ที่ Mount Sinai Medical Center ลงใน Medscape October 02, 2018 พบชาย อายุ 31 ปี มาด้วยมองอะไรเป็นสีแดง หลังรับประทานยานี้ ซึ่งเข้าใจว่าทานยามากกว่าที่กำหนด เนื่องจากซื้อยาจากทาง internet ในยาที่เป็นน้ำซึ่งควรจะมีที่ตวง ให้ใช้ 50 mg/ml แต่ผู้ป่วยนี้ไม่ใช้ที่ตวงยา แต่ใช้ดื่ม โดยกะขนาดเอาเอง ซึ่งคาดว่าน่าจะมากเกิน 50 mg (ขนาดที่แนะนำคือ 25-100 mg รับประทานก่อนมีเพศสัมพันธ์ 1 ชั่วโมง)

      ด้วยเครื่องมือตรวจที่ทันสมัยในปัจจุบัน บอกได้ว่ามีการทำลาย cone cell คล้ายกับโรค retinitis pigmentosa และ cone-rod dyshophy จากการตรจด้วยเครื่อง OCT (optical coherence tomography) แสดงให้เห็นความผิดปกติที่ photoreceptor cells ซึ่งมักหายไปใน 24 ชั่วโมง แต่ในผู้ป่วยรายนี้ไม่หายแม้เวลาผ่านไป 1 ปี แม้ได้พยายามให้ยารักษาแล้วก็ตาม พูดนัยหนึ่งคือยาทำให้เกิด photoreceptor toxicity ซึ่งตรวจด้วย multifocal ERG พบ cone response ลดลง สอดคล้องกับมีความผิดปกติของ adaptive optic scanning light ophthalmoscope เห็นเป็น dark spot ในชั้น photoreceptor เข้าได้กับที่พบ outer retinal disruption ใน OCT

      กล่าวคือด้วยเครื่องมือที่ทันสมัย ทำให้ตรวจพบว่ายาตัวนี้มี photoreceptor cell toxicity ชัดเจน ทำให้อาจมีการเห็นสีผิดไปเป็นเวลานาน (ดังเช่นรายที่มีรายงานนี้ ยังมีอาการแม้เลยไป 1 ปี) ซึ่งอาจมีปัญหาในผู้ป่วยที่มีหน้าที่การงานที่ต้องใช้สี อีกทั้งยาตัวนี้มีการซื้อขายกันทาง online และผู้ใช้ไม่ทราบถึงผลข้างเคียง และไม่ระมัดระวังในขนาดของยาดีพอ