เรื่องของเกล็ดเลือด (ตอนที่ 3 และตอนจบ)

เรื่องของเกล็ดเลือด

เราสามารถวัดปริมาณเกล็ดเลือดจากการตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete blood count = CBC) โดยแพทย์อาจสั่งให้ทำการตรวจเลือดหากพบว่ามีอาการดังนี้

  • มีรอยจ้ำเขียว (Purpura) โดยไม่ทราบสาเหตุ
  • เวลาถูกมีดบาดจะมีเลือดออกมาก
  • มีเลือดออกทางจมูก (Nosebleed)
  • มีเลือดออกในทางเดินอาหาร (Gastrointestinal bleeding)
  • มีเลือดประจำเดือนมากผิดปกติ
  • มีจุดแดงเล็กๆ ใต้ผิวหนังที่ดูคล้ายผื่น (Petechiae)

ทั้งนี้ อาการข้างต้นเป็นอาการของผู้มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ ซึ่งเมื่อใดที่เกล็ดเลือดมีปริมาณต่ำว่า 20,000 ก็อาจทำให้เกิดอาการเลือดไหลไม่หยุดขึ้นในทันที ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อชีวิตได้ ส่วนผู้ที่มีภาวะเกล็ดเลือดสูงนั้นมักไม่ปรากฏอาการเตือน

สำหรับการบริจาคเกล็ดเลือด (Single Donor Platelets) หมายถึง กระบวนการนำเอาเลือดออกจากตัวผู้บริจาคเลือด เลือกแยกเฉพาะเกล็ดเลือดไว้ แล้วคืนส่วนที่เหลือทั้งหมดที่ไม่ต้องการกลับเข้าสู่ร่างกายใหม่ โดยการเจาะเลือดจากแขนข้างหนึ่ง ผ่านเข้าเครื่องแยกเกล็ดเลือดชนิดอัตโนมัติเพื่อแยกเก็บเฉพาะเกล็ดเลือด แล้วคืนส่วนประกอบอื่นๆ กลับเข้าสู่ร่างกายผู้บริจาค โดยผ่านแขนอีกข้างหนึ่งทันที โดยเกล็ดเลือดเมื่อเจาะออกมานอกร่างกายแล้วจะมีอายุเพียง 24 ชั่วโมง - 5 วัน ตามลักษณะและกรรมวิธีในการเจาะเก็บ และต้องเก็บรักษาไว้ในตู้ซึ่งควบคุมอุณหภูมิไว้ที่ 22 องศาเซลเซียส พร้อมกับมีการเขย่าเบาๆ ตลอดเวลา

ส่วนระยะเวลาในการบริจาคเกล็ดเลือดใช้เวลาประมาณ 1.30 - 2 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับชนิดของเครื่องมือ และเกล็ดเลือดจะถูกสร้างใหม่ภายใน 14 วันเท่านั้น โดยผู้บริจาคเกล็ดเลือดจะไม่อ่อนเพลียและสามารถปฏิบัติงานได้ตามปกติ

ทั้งนี้ คุณสมบัติผู้บริจาคเกล็ดเลือดมีดังนี้

  • อายุ 17-50 ปี
  • น้ำหนัก 50 กิโลกรัมขึ้นไป
  • ควรเป็นผู้ที่บริจาคเลือดสม่ำเสมอ
  • หมู่เลือดจะต้องตรงกับผู้ป่วยที่ต้องการเกล็ดเลือด
  • เส้นเลือดตรงข้อพับแขนชัดเจน
  • ไม่รับประทานยาแก้ปวดแอสไพริน ในระยะเวลา 5 วันก่อนบริจาค
  • มีจำนวนเกล็ดเลือด 2.5 แสนตัว/ลูกบาศก์มิลลิลิตร (ก่อนบริจาคจะขอเจาะเลือดเพื่อตรวจนับจำนวนเกล็ดเลือดก่อน)

แหล่งข้อมูล

  1. Platelet Count. http://labtestsonline.org/understanding/analytes/platelet/tab/test/ [2014, December 31].
  2. บริจาคเกล็ดโลหิต http://www.blooddonationthai.com/content/บริจาคเกล็ดโลหิต [2014, December 31].