เพอร์เมทริน (Permethrin cream)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 13 พฤษภาคม 2560
- Tweet
- บทนำ
- เพอร์เมทรินครีมมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
- เพอร์เมทรินครีมมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- เพอร์เมทรินครีมมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- เพอร์เมทรินครีมมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
- เพอร์เมทรินครีมมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวังการใช้เพอร์เมทรินครีมอย่างไร?
- เพอร์เมทรินครีมมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษาเพอร์เมทรินครีมอย่างไร?
- เพอร์เมทรินครีมมีชื่ออื่นอีกไหม?ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- เพอร์เมทรินครีมมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- โรคผิวหนัง (Skin disorder)
- โรคหิด (Scabies)
- เหา และ โลน (Pediculosis)
- ยาใช้ภายนอก (External Use drug)
- รูปแบบยาเตรียม (Pharmaceutical Dosage Forms)
บทนำ
เพอร์เมทริน (Permethrin) เป็นสารเคมีสังเคราะห์ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรมยาฆ่าแมลง รวมทั้ง เห็บ หมัด สารนี้มีความเป็นพิษทำให้ระคายเคืองต่อผิวหนังและลูกตา รวมถึงยังทำลายปอดหากมีการสูดดมเข้าไป วงการยานำมาใช้เป็นยาสำหรับฆ่าหิด (Scabies) โดยผลิตเป็นรูปแบบของ “ยาครีม” ที่มีความเข้มข้น 5% (โดยน้ำหนัก) จัดจำหน่ายเป็นครั้งแรกโดยบริษัทยา Johnson & Johnson และใช้ชื่อการค้าว่า “Lyclear”
องค์การอนามัยโลก จัดให้เพอร์เมทรินเป็นยาที่จำเป็นในระบบสาธารณสุขขั้นพื้นฐานของระดับชุมชน คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้บรรจุยานี้ลงในบัญชียาหลักแห่งชาติเช่นกัน โดยมีวัตถุประสงค์ในการรักษา โรคหิด โรคเหาและโลน
การใช้เพอร์เมทรินเพื่อรักษาอาการโรค ควรอยู่ในคำแนะนำของแพทย์ หรือสามารถขอคำแนะนำการใช้ยาได้จากเภสัชกรที่ประจำร้านขายยา
อนึ่ง ในบทความนี้ ขอใช้คำว่า “เพอร์เมทริน” แทนคำว่า “เพอร์เมทรินครีม”
เพอร์เมทรินครีมมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
เพอร์เมทรินครีมมีสรรพคุณ ดังนี้
- ใช้บำบัดรักษาการติดเชื้อ หิด เหาและโลน ตามร่างกาย
- ใช้ในกองทัพของทหารโดยทาเพื่อป้องกันการรบกวนของแมลง
- ใช้เป็นยาป้องกันและฆ่าแมลงในเขตเกษตรกรรม
เพอร์เมทรินครีมมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
กลไกการออกฤทธิ์ของยาเพอร์เมทรินคือ ตัวยาจะออกฤทธิ์ต่อ หิด เหา โลน เห็บ หมัด และแมลง โดยเข้าไปก่อกวนการทำงานของเซลล์ประสาทของกลุ่มปรสิตข้างต้น จึง ทำให้ปรสิตเหล่านั้นเกิดภาวะอัมพาตจนไม่สามารถดำรงชีวิตต่อได้
เพอร์เมทรินครีมมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
เพอร์เมทรินครีมมีรูปแบบการจัดจำหน่าย ดังนี้
- ยาครีม ขนาดความเข้มข้น 5 มิลลิกรัม/เนื้อครีม 100 มิลลิกรัม
- ยาครีม ขนาดความเข้มข้น 1 มิลลิกรัม/เนื้อครีม 100 มิลลิกรัม
นอกจากยาครีมแล้ว ยาเพอร์มาทรินยังมีการผลิตในรูปแบบอื่นอีก เช่น
- โลชั่น ขนาดความเข้มข้น 50 มิลลิกรัม/ มิลลิลิตร
- แชมพูขนาดความเข้มข้น 10 มิลลิกรัม/ มิลลิลิตร
เพอร์เมทรินครีมมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
เพอร์เมทรินครีมมีขนาดการบริหารยา/การใช้ยา ดังนี้
ก. สำหรับรักษาหิด (Scabies):
ผู้ใหญ่และเด็ก: ก่อนการทายาให้ทำการสระผม อาบน้ำชำระล้างร่างกาย เพื่อขจัดสิ่งสกปรก และคราบไขมันออกก่อน เช็ดตัว เป่าผมให้แห้ง แล้วทายาในขนาดที่พอเหมาะที่ผิวตั้งแต่หนังศีรษะจรดเท้า ในบางกรณีอาจต้องโกนผม หรือกำจัดบริเวณที่มีขนออกให้หมดก่อน ทิ้งไว้ประมาณ 8 -14 ชั่วโมง แล้วสระผม อาบน้ำ เพื่อล้างยาออกจากร่างกายให้หมด หลังการใช้ยาไปแล้ว 14 วัน หากพบว่ายังมีอาการของเชื้อหิดอยู่อีก อาจทายารักษาซ้ำอีก 1 ครั้ง ไม่ควรใช้ยาเกิน 2 ครั้ง เพราะทั่วไป โรคมักหายจากการใช้ยาเพียงครั้งเดียว
ถ้าใช้ยา 2 ครั้งแล้วอาการยังคงอยู่ หรือถ้าอาการเลวลงหลังการใช้ยาครั้งแรก ให้พบแพทย์/ไปโรงพยาบาล
ในกรณีทายาแล้วมีการแพ้ยา เช่น ผื่นคันขึ้นตามร่างกาย ไม่แนะนำให้ทาหรือใช้ยาซ้ำ ด้วยอาจเกิดผลข้างเคียงหรือแพ้ตัวยา หรือแพ้ส่วนประกอบของตัวยา ควรพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล
ข.สำหรับรักษาเหา (Head pediculosis):
ผู้ใหญ่และเด็ก: ก่อนการทายาให้ทำการสระผมเพื่อชำระล้างคราบฝุ่น สิ่งสกปรกออกก่อน เช็ดผมให้แห้ง แล้วใช้เพอร์เมทรินโลชั่นหรือแชมพู ขนาดที่พอเหมาะกับผม ทาบนหนังศีรษะและผมให้ทั่ว ทิ้งไว้นานประมาณ 10 นาที จากนั้นสระผม ล้างน้ำให้ยาออกให้หมด แล้วหวีผมด้วยหวีสเนียด (หวีที่ใช้กำจัดตัวและไข่เหาออกจากผม) หากยังตรวจพบเหาอยู่อีก ให้ใช้เพอร์เมทรินโลชั่นซ้ำหลังการใช้ยาครั้งแรกไปแล้ว 7 – 10 วัน
ในกรณีทายาแล้วมีการแพ้ยา เช่น ผื่นคันขึ้นตามร่างกาย ไม่แนะนำให้ทาหรือใช้ยาซ้ำ ด้วยอาจเกิดผลข้างเคียงหรือแพ้ตัวยา หรือแพ้ส่วนประกอบของตัวยา ควรพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล
ค. สำหรับรักษาโลนบริเวณที่อวัยวะเพศ (Pediculosis pubis):
ผู้ใหญ่และเด็ก: เช็ดหรือล้างทำความสะอาดบริเวณผิวหนังที่อวัยวะเพศให้สะอาด และเช็ดให้แห้ง (อาจจำเป็นต้องโกนขนที่อวัยวะเพศออกด้วย) ใช้เพอร์เมทรินโลชั่น หรือเพอร์เมทรินครีม ในขนาดที่พอเหมาะกับขน/ผิวส่วนนั้น ชโลม หรือทาผิวบริเวณที่ติดเชื้อโลน ทิ้งไว้นานประมาณ 10 นาที จากนั้นล้างน้ำออกให้หมด ทั้งนี้ โรคมักหายจากการใช้ยาเพียงครั้งเดียว
*****หมายเหตุ:
- ระวังไม่ให้ยาเข้าตา หรือ สัมผัสเยื่อเมือก เช่น ในปาก หรือ เนื้อเยื่อด้านในอวัยวะเพศ ด้วยจะก่อให้เกิดการอักเสบ ระคายเคืองได้ หากยานี้เข้าตา ให้รีบล้างด้วยน้ำสะอาดโดยเร็ว หลังจากนั้นถ้ามีอาการทางตา เช่น ตาแดง ตาพร่า เจ็บตา ควรรีบไปโรงพยาบาล
- ห้ามใช้ยานี้กับเด็กที่อายุต่ำกว่า 2 เดือน
- ขนาดยา และระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ผู้รักษาได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษา แพทย์ หรือเภสัชกร ก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาเพอร์เมทริน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังใช้ยาทา/ยารับประทานชนิดอะไรอยู่ เพราะยาเพอร์เมทริน อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ทาอยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนม หรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
เพอร์เมทรินครีมมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ยาเพอร์เมทริน อาจก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ดังนี้ เช่น อาการแพ้ขึ้นผื่นคัน หรือมีอาการแสบเหมือนโดนความร้อนเล็กน้อยในบริเวณที่ทายา
มีข้อควรระวังการใช้เพอร์เมทรินครีมอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาเพอร์เมทรินครีม ดังนี้
- ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยาเพอร์เมทริน
- ห้ามใช้ยานี้กับเด็กที่อายุต่ำกว่า 2 เดือน
- หากมีความจำเป็นที่ต้องใช้ยานี้กับหญิงที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร ห้ามมิให้มารดาเลี้ยงทารกด้วยน้ำนมของตนเอง ให้ใช้นมผงดัดแปลงสูตรที่ใช้เลี้ยงทารกตามมาตรฐาน ทดแทนไปก่อน
- การจะใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์ ต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น ด้วยยังไม่มีข้อมูลทางการแพทย์ถึงผลของยานี้ต่อทารกในครรภ์
- หากยานี้เข้าตา ให้รีบล้างด้วยน้ำสะอาดโดยเร็ว หลังจากนั้นถ้ามีอาการทางตา เช่น ตาแดง ตาพร่า เจ็บ/ปวด ตา ควรรีบไปโรงพยาบาล
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาเพอร์เมทรินครีมด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน
เพอร์เมทรินครีมมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
เนื่องจากเพอร์เมทริน ครีมเป็นยาทา จัดอยู่ในหมวดยาใช้ภายนอก จึงยังไม่พบข้อมูลปฏิกิริยาระหว่างยาเพอร์เมทริน กับยาชนิดรับประทานใดๆ
ควรเก็บรักษาเพอร์เมทรินครีมอย่างไร?
ควรเก็บยาเพอร์เมทริน ภายใต้อุณหภูมิ 15 – 25 องศาเซลเซียส (Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้น แสง/ แสงแดด ความร้อนและความชื้น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง และไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำ
เพอร์เมทรินครีมมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาเพอร์เมทริน ที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น
| ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
|---|---|
| Elimite Cream (อิลิมิท ครีม) | Allergan |
| Lyclear (ไลเคลียร์) | Omega Pharma |
| Kwell Lotion (เควล โลชั่น) | Aspen |
| Kwell Shampoo (เควล แชมพู) | Aspen |
| Permethrin Cream (เพอร์เมทริน ครีม) | Actavis Mid Atlantic LLC |
| Scabimite (สกาบิไมท์) | Galenium |
| AVESCAB (แอเวสแคบ) | Jasco |
| ENDLIC (เอนดลิก) | Santiago |
| EUPERM (ยูเพอร์ม) | Alpic |
| FORLICE (ฟอร์ไลซ์) | Will Impex |
| MEDILICE (เมดิไลซ์) | Wings Pharma |
| MITYSCAB (ไมติสแคบ) | Fem Care |
| OLMITE (ออลไมท์) | Olcare |
| PAARMETH (พาอาร์เมท) | Finecure |
อนึ่ง ยาชื่อการค้าอื่นๆของยานี้ เช่น Nix lice cream, Rid topical, Rid gel, Nolice, Noscap, Nomite, Perlice, Scabper, Scather
บรรณานุกรม
- http://en.wikipedia.org/wiki/Permethrin[2017,April22]
- http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/medicine/essential/list/185#item-9012[2017,April22]
- http://www.drugs.com/drug-interactions/permethrin-topical.html[2017,April22]
- http://www.mims.com/USA/drug/info/permethrin/permethrin?type=full&mtype=generic#Dosage[2017,April22]
- http://www.mims.com/USA/drug/info/Permethrin%20Cream/?type=full[2017,April22]
- http://www.mims.com/THAILAND/Home/GatewaySubscription/?generic=permethrin[2017,April22]
Updated 2017, April22
