เท้าใครใหญ่ที่สุด (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 9 กุมภาพันธ์ 2561
- Tweet
โรคเท้าช้างมีการแพร่กระจายจากคนมาสู่คนด้วยการถูกยุงที่มีเชื้อกัด แล้วตัวอ่อน (Larvae) ก็จะอาศัยและเจริญเติบโตอยู่ในกระแสเลือด ต่อมน้ำเหลือง โดยใช้เวลาประมาณ 6 เดือนในการโตเต็มที่หรือที่เรียกว่า Microfilariae ซึ่งสามารถมีชีวิตอยู่ได้นาน 5-7 ปี
เชื้อพยาธิจะมีผลกระทบต่อระบบต่อมน้ำเหลือง (Lymphatic system) ในร่างกาย ซึ่งมีหน้าที่กำจัดของเสียและพิษ ถ้าต่อมน้ำเหลืองอุดตัน จะทำให้การถ่ายของเสียเป็นไปได้ยาก มีการสะสมของน้ำเหลือง (Lymphatic fluid) ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดอาการบวม
โรคเท้าช้างถือเป็นโรคเขตร้อนที่ถูกละเลย (Neglected tropical disease = NTD) เกิดมากในแอฟริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อินเดีย และอเมริกาใต้ โดยยุงที่เป็นพาหะจะแตกต่างกันไปในแต่ละที่ เช่น ยุงก้นปล่อง (Anopheles) เป็นตัวพาหะในแถบสหรัฐอเมริกา ยุงรำคาญ (Culex quinquefasciatus) ยุงลาย (Aedes) และยุงเสือหรือยุงลายเสือ (Mansonia) เป็นตัวพาหะในแถบแปซิฟิกและเอเชีย
โดยมีการประมาณว่า มีประชากรราว 120 ล้านคน ใน 73 ประเทศ ที่ติดเชื้อโรคนี้ และมี 40 ล้านคน ที่ต้องพิการจากโรคนี้ เนื่องจากเป็นโรคที่มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ดังนั้นคนที่เป็นโรคนี้มักมีความเสี่ยงในการติดเชื้อทุติยภูมิ (Secondary infection) มากขึ้น เพราะต่อมน้ำเหลืองทำงานได้ไม่เต็มที่
ในระยะแรกที่ติดเชื้อจะไม่ปรากฏอาการ (Asymptomatic) จนมีพัฒนาการของโรค โดยอาการที่พบมากที่สุดของโรคเท้าช้างก็คือ อาการบวมตามอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย ซึ่งมักเกิดที่บริเวณ
- ขา
- อวัยวะสืบพันธุ์
- เต้านม
- แขน
โดยบริเวณขาเป็นบริเวณที่พบมากที่สุด ซึ่งอาการบวมนี้สามารถทำให้ปวดและมีปัญหาในการเคลื่อนไหว นอกจากนี้ยังมีผลต่อผิวหนัง ซึ่งอาจจะมีลักษณะดังต่อไปนี้
- แห้ง
- หนา
- เป็นแผลพุผอง (Ulcerated)
- สีเข็มกว่าปกติ
- เป็นปุ่ม (Pitted)
และบางรายอาจมีอาการอย่างอื่นเพิ่มเติม เช่น เป็นไข้และหนาวสั่น
สำหรับปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคเท้าช้าง ได้แก่
- การอาศัยอยู่ในประเทศแถบร้อน (Tropical and subtropical areas)
- การอยู่ในบริเวณที่มียุงมาก
- การอยู่ในบริเวณที่มีสุขลักษณะไม่ดี
แหล่งข้อมูล:
- Elephantiasis: What to Know. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/elephantiasis-what-to-know#1 [2018, February 8].
- Parasites - Lymphatic Filariasis.https://www.cdc.gov/parasites/lymphaticfilariasis/ [2018, February 8].
- What Is Elephantiasis? https://www.healthline.com/health/elephantiasis [2018, February 8].
- Lymphatic filariasis. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs102/en/ [2018, February 8].