เทคโนโลยีทางการแพทย์ ตอน การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง

  • โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
  • 5 มีนาคม 2558
  • Tweet
เทคโนโลยีทางการแพทย์

เป็นที่ทราบกันดีว่าสมองของมนุษย์เราทำหน้าที่ในการคิด ออกคำสั่ง ควบคุมการทำงานของระบบต่างๆ ของร่างกาย ดังนั้นสมองจึงเป็นอวัยวะที่สำคัญอวัยวะหนึ่งของร่างกายมนุษย์เรา (ถ้าสมองตายจึงเท่ากับเสียชีวิต) เมื่อสมองมีความผิดปกติเกิดขึ้นก็ส่งผลทำให้ระบบต่างๆ ในร่างกายผิดปกติ ความผิดปกติของสมองเราพบได้ทั้งมีรอยโรคในสมอง เช่น สมองขาดเลือดมาเลี้ยง เลือดออกในสมอง เนื้องอกสมอง ฝีในสมอง ซึ่งวิธีการตรวจพบความผิดปกติของรอยโรคต่างๆ ในสมองเหล่านั้น ใช้วิธีการตรวจที่เรียกว่า ซีทีสแกน (CT scan) หรือเอมอาร์ไอสมอง (MRI) ถ้ามีความผิดปกติที่ไม่พบรอยของโรคในสมอง แต่เกิดจากการทำงานของสมองผิดปกติไป เช่น ภาวะซึม สับสน อาการทางจิต ชัก การตรวจด้วยซีทีสแกนหรือเอ็มอาร์ไออาจจะไม่พบความผิดปกติ จึงต้องอาศัยการตรวจที่เรียกว่า อีอีจี (EEG: Electroencephalography) หรือการตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง

การตรวจอีอีจี คือ การใช้เครื่องมือทางการแพทย์บันทึกกระแสไฟฟ้าในสมอง และมีเครื่องขยายสัญญาณกระแสไฟฟ้าในสมอง เข้าสู่เครื่องประมวลผลให้เป็นรูปเป็นร่างคลื่นไฟฟ้าสมองรูปแบบต่างๆ เพื่อให้แพทย์ได้แปลผลว่าการทำงานของสมองนั้นปกติหรือผิดปกติแบบใด โดยทั่วไปแล้วแพทย์จะส่งตรวจอีอีจี ในกรณีต่อไปนี้

  1. สงสัยว่าผู้ป่วยจะมีอาการชัก เช่น มีอาการหมดสติ เกร็ง กระตุก เหม่อลอย พฤติกรรมผิดปกติเป็นๆ หายๆ
  2. สงสัยว่าผู้ป่วยมีอาการชักแบบต่อเนื่องรุนแรง (status epilepticus) และกรณีผู้ป่วยโคม่าไม่รู้ตัว โดยหาสาเหตุอื่นๆ ไม่พบ
  3. ผู้ป่วยโรคลมชักวางแผนจะผ่าตัดรักษาโรคลมชัก ต้องตรวจยืนยันว่าคลื่นชักออกจากตำแหน่งเดียวกับรอยโรคที่จะผ่าตัดหรือไม่
  4. ผู้ป่วยที่มีอาการล้ม หมดสติชั่วคราว แพทย์สงสัยว่าจะเกิดจากการชักหรือเป็นลม จึงต้องตรวจหาสาเหตุของโรค
  5. ผู้ป่วยมีพฤติกรรมผิดปกติเป็นๆ หายๆ สงสัยการชักแบบพฤติกรรมผิดปกติ หรืออาการทางจิต
  6. ผู้ป่วยมีอาการทางจิตเวชบางกรณีที่ต้องแยกโรคจากอาการชัก
  7. ผู้ป่วยที่มีระดับความรู้สึกตัวลดลงในผู้ป่วยโรคตับวาย ไตวาย เกลือแร่ผิดปกติ ในบางรายแพทย์จะส่งตรวจเพื่อยืนยันอาการผิดปกติว่าเกิดจากสารเคมีในสมองผิดปกติ
  8. ติดตามอาการรักษาผู้ป่วยโรคลมชักในบางกรณี เช่น ต้องการประเมินผลการรักษาก่อนหยุดยา หรือมีอาการผิดปกติที่ไม่มั่นใจเป็นอาการชักหรือไม่
  9. การวินิจฉัยสมองตาย การตรวจอีอีจีก็เป็นขั้นตอนหนึ่งที่ต้องทำในเกณฑ์การวินิจฉัยสมองตาย

การตรวจอีอีจีค่าใช้จ่ายประมาณ 1,500-2,000 บาท สามารถเบิกจ่ายได้จากทุกสิทธิ์การรักษา ข้อจำกัด คือ มีเฉพาะในโรงพยาบาลจังหวัดขนาดใหญ่ที่มีแพทย์ระบบประสาทเท่านั้น (รายละเอียดขั้นตอนต่างๆ ศึกษาได้จากบทความวิชาการในเว็บไซต์นี้ เรื่อง การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง)