เทคโนโลยีทางการแพทย์ ตอน การตรวจเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ (electrodiagnosis)
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 26 กุมภาพันธ์ 2558
- Tweet
โรคทางระบบประสาทที่พบบ่อย นอกจากโรคหลอดเลือดสมองแล้วก็คือ โรคของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ ผู้ป่วยมีอาการชาของแขนขาร่วมกับอาการอ่อนแรง หรือมีอาการอ่อนแรง ปวดกล้ามเนื้อของต้นแขนต้นขา กรณีแพทย์คิดว่ารอยโรคอยู่บริเวณส่วนของเส้นประสาทหรือส่วนของกล้ามเนื้อ หรือส่วนของรอยต่อระหว่างเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ (neuromuscular junction: NMJ) แพทย์ก็จะส่งตรวจการทำงานของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ โดยเป็นการตรวจทางกระแสไฟฟ้าอีกแบบหนึ่ง นิยมเรียกสั้นๆ ว่า อีเอ็มจี (EMG: electromyography หรือ electrodiagnosis)
การตรวจอีเอ็มจี ประกอบด้วยการตรวจ
- ตรวจการนำกระแสไฟฟ้าของเส้นประสาท เอ็นซีวี (NCV: nerve conduction velocity)
- ตรวจการทำงานของกล้ามเนื้อ อีเอ็มจี (EMG: electromyography)
- ตรวจเฉพาะกรณีเช่น อาร์เอ็นเอส (repetitive stimulation test : RNS) ในโรคเอ็มจี (MG: myasthenia gravis)
แพทย์จะส่งตรวจการทำงานของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อ กรณีที่ผู้ป่วยมีอาการผิดปกติ ดังต่อไปนี้
- ผู้ป่วยมีอาการบริเวณปลายมือปลายเท้าทั้งแบบที่เป็นทั้ง 2 ข้างเท่ากัน ไม่เท่ากัน หรือเป็นทั้งมือทั้งเท้า หรือเป็นเพียงมือหรือเท้า เนื่องจากเป็นลักษณะโรคของเส้นประสาทที่ผิดปกติ
- ผู้ป่วยมีอาการชา ปวดบริเวณที่เป็นตำแหน่งของรากประสาทหรือเส้นประสาท เพื่อเป็นการยืนยันว่ามีความผิดปกติของรากประสาทหรือเส้นประสาท
- ผู้ป่วยมีอาการอ่อนแรงขอนต้นแขนต้นขา เช่น ยกแขน ยกขา เดินขึ้นบันใด หยิบของบนชั้น หวีผมไม่ได้ เป็นต้น เป็นลักษณะของโรคกล้ามเนื้อ
- ผู้ป่วยมีอาการกล้ามเนื้อลีบ เต้นกระตุก พูดไม่ชัด สงสัยรอยโรคของส่วนหน้าของไขสันหลัง (anterior horn cell)
- ผู้ป่วยมีอาการหนังตาตก อ่อนแรงหลังจากทำกิจกรรม กลืนอาหารสำลัก สงสัยโรคเอ็มจี
กรณีต่างๆข้างต้น แพทย์จะส่งตรวจการทำงานของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อเพื่อการยืนยันว่ามีความผิดปกติจริง ค่าตรวจประมาณ 1,000-3,000 บาท ขึ้นกับรายละเอียดของการตรวจ การตรวจดังกล่าวมีข้อควรระวังในผู้ป่วยที่มีปัญหาเลือดออกง่ายหรือหยุดยากกว่าปกติ การตรวจดังกล่าวไม่มีอันตรายใดๆ ไม่ต้องงดน้ำ งดอาหาร
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา