เข้าครัวกับโภชนากร (โรงพยาบาล) :ตอน กินต้านแก่ (ตอนที่ 1)

  • โดย อาจารย์พรพิศ เรืองขจร
  • 14 กันยายน 2556
  • Tweet

ทุกสิ้นปีทำให้รู้สึกว่าคนเราจะแก่ขึ้นไปอีกปีหนึ่ง ความแก่ของคนเรานั้นผู้เขียนไม่ได้หมายถึงจะหน้าตาที่ดูแก่ขึ้น เหี่ยวย่นลงไปแต่เป็นความเสื่อมของร่างกายโดยเฉพาะความเสื่อมในระดับเซลล์ ริ้วรอยบนผิวหนังที่เริ่มปรากฏ และความเสี่ยงของโรคที่มากับวัย ไม่ว่าจะเป็นโรคหัวใจเบาหวานความดันโลหิตสูงกระดูกพรุนหรือมะเร็ง คือสัญญาณความเสื่อมของวัยที่เรียงรายกันเข้ามา แต่เมื่อไม่มีใครที่หยุดยั้งความแก่ได้ สิ่งที่น่าคิดมากกว่าคือ จะทำอย่างไรจึงแก่อย่างสง่างาม ซึ่งหมายถึงการมีชีวิตยืนยาวอย่างมีคุณภาพ โดยที่ตัวเลขค้านกับความจริง จนแม้หนุ่มสาวยังคงต้องอาย

มีงานวิจัยมากมายชี้ให้เห็นว่า การกินอาหารที่มีคุณภาพดีต่อสุขภาพ ไม่เพียงแต่ทำให้อายุเป็นเพียงตัวเลข แต่ยังช่วยป้องกันโรคที่มากับวัยได้อีก

ทฤษฎีว่าด้วยความเสื่อมของร่างกาย(The Wear and Tear Theory of Aging) เซลล์ในร่างกายจะถูกทำลายเมื่อถูกใช้งานหนักเกินไป และเมื่อร่างกายเกิดความเครียดก็จะซ้ำเติมเร่งให้เกิดความเสื่อมได้เร็วขึ้น โดยเฉพาะอวัยวะสำคัญ เช่นต่อมต่างๆ และโครงสร้างของเซลล์ ความเครียดเกิดจาก การพักผ่อนไม่พอ ความวิตกกังวล การกินอาหารผิดๆ ไม่เหมาะสม กินน้ำตาล กรด ไขมัน คาแฟอีน แอลกอฮอล์ และสารเคมีอื่นๆ

สารบางชนิดในอาหารอาจมีผลทำให้แก่เร็ว เนื่องจากมีผลก่อการอักเสบที่ระดับเซลล์ อาหารที่เราบริโภคทุกวันนี้แบ่งออกตามผลการเกิดโรคได้เป็น 3 กลุ่มคือ

  • กลุ่มที่ทำให้เกิดการอักเสบ(pro-inflammatory) เป็นกลุ่มที่เร่งโรคเร่งแก่ เช่น ไขมันชนิดไม่ดี ได้แก่ ไขมันอิ่มตัว(ไขมันสัตว์) ไขมันทรานส์ (เป็นไขมันแปรรูปจากน้ำมันพืชที่นำมาเปลี่ยนเป็นเนยเทียม เนยขาว ใช้ทำอาหารประเภททอดกรอบและ อบกรอบ
  • กลุ่มที่เป็นกลาง ไม่ทำให้เกิดผลร้ายต่อร่างกาย(neutral) เช่นข้าวซ้อมมือ ข้าวโพด ถั่ว งา รำข้าว ฯลฯ
  • กลุ่มต้านการอักเสบ ช่วยป้องกันโรค ชะลอความเสื่อมและความแก่ เช่น น้ำมันปลา สารต้านอนุมูลอิสระหรือสารแอนตี้ออกซิแดนต์และสารพฤษเคมี การอักเสบที่เกิดขึ้นภายในร่างกายนอกจากจะเร่งแก่ ยังเร่งให้เกิดโรคเรื้อรังทำให้ต้องทนทุกข์อยู่กับโรคไปตลอดชีวิต เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน สมองเสื่อม กระดูกพรุนและมะเร็ง อาหารที่เลือกกินจึงมีความสำคัญต่อวัยของคนเรา

หัวใจสำคัญในการชะลอความชรา

ปัจจุบันนักวิจัยพบว่าเราสามารถชะลอวัยได้ด้วยการปรับเปลี่ยนและสร้างสมดุลภายในร่างกาย โดยเน้นไปที่ระดับฮอร์โมน สารอาหารวิตามิน แร่ธาตุ ไขมัน โปรตีน แม้ไม่สามารถหยุดเวลาได้ แต่มีปัจจัยสำคัญที่มีผลกระทบต่อการทำงานในร่างกายที่เราสามารถควบคุมได้มี 5 ประการคือ

อาหารที่เลือกรับประทานประจำบ่อยๆ

ความเครียดที่สลัดให้หลุดได้

การออกกำลังกายที่เป็นกิจวัตรเสมือนเสพติด

ลด เลี่ยงการนำสารพิษเข้าสู่ร่างกาย

การรู้จักปรับระดับฮอร์โมนในร่างกาย

ทั้งหมดนี้ถูกนำมาสร้างเป็นโปรแกรมต้านความแก่ ซึ่งไม่ว่าคุณจะมีกรรมพันธุ์อย่างไรก็ตาม หากคุณเลือกกินอาหารที่มีองค์ประกอบที่ช่วยควบคุมปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้แก่ก่อนวัย จะช่วยให้คุณอายุยืนขึ้น สุขภาพดีขึ้น และหากคุณพยายามปรับปรุงไลฟ์สไตล์(life style) ในการส่งเสริมสุขภาพ ใครๆจะทักคุณเสมอว่าคุณดูอ่อนว่าวัย

ปัจจัยเร่งแก่ โปรแกรมต้านแก่ วิธีการ
ความเครียด แนวทางต้านเครียด สารอาหารที่ช่วยรับมือกับความเครียด มีความคิดทางบวก อย่ายึดติดมากเกินไป ฝึกสมาธิ ออกกำลังกาย สารอาหารต้านเครียด เช่นแอนติออกซิแดนต์ที่มีมากในผักผลไม้ คนที่มีทัศนคติที่ดีจึงมักแก่ยากและตายช้า
อาหารเร่งแก่ สร้างสมดุลสารอาหาร ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินและเสริมสารอาหาร เปลี่ยนความคิด ประเภทอาหารที่อร่อยปาก แต่ลำบากกาย
ขาดการออกกำลังกาย เรียนรู้การออกกำลังกายที่ถูกต้อง ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอทำอย่างต่อเนื่อง20-30นาทีเป็นอย่างน้อยต่อวันให้เป็นกิจวัตร
สารพิษและมลพิษ อาหารขจัดพิษ เรียนรู้วิธีการหลีกเลี่ยงสารพิษ เลือกอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ
ฮอร์โมนพร่อง เสริมสร้างสมดุลของฮอร์โมน ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เสริมสารอาหารที่พร่องให้ถูกเวลาอย่างเพียงพอ

แหล่งข้อมูล:

  1. ศัลยา คงสมบูรณ์เวช.อาหารต้านแก่ .อาหารต้านวัยต้านโรค:พิมพลักษณ์ อมรินทร์สุขภาพ; กรุงเทพฯ .2552