blog details

อัมพาต 360 องศา: ตอน ทำไมต้องรีบมาโรงพยาบาล รอไม่ได้เหรอ

• โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
• 5 พฤษภาคม 2558
• Tweet

ทุกนาทีคือชีวิต เร็วก็รอด ปลอดอัมพาต สโลแกนนี้หลายคนเคยได้ยินและจะได้ยินมากขึ้นในอนาคต คำขวัญนี้คืออะไร และเราทำไมต้องรู้

คำขวัญดังกล่าวใช้รณรงค์โรคอัมพาต เพราะวิธีการรักษาโรคอัมพาตที่ได้ผลดีที่สุดในปัจจุบันคือ “ทางด่วนโรคหลอดเลือสมอง” หรือ “stroke fast track” ที่จำเป็นต้องให้การรักษาอย่างรวดเร็วที่สุด

เหตุที่แพทย์ต้องรีบรักษาผู้ป่วยให้รวดเร็วที่สุดเพราะผู้ป่วยโรคอัมพาตชนิดสมองขาดเลือด ถ้าปล่อยให้สมองขาดเลือดเป็นเวลานานเท่าไร สมองก็จะมีโอกาสฟื้นตัวน้อยลง หมายความว่ายิ่งเวลาผ่านไปนานสมองก็จะขาดเลือดเป็นปริมาณมากขึ้นๆ เท่านั้น

ทำไมจึงเป็นแบบนี้ ก็เพราะว่าช่วงแรกการขาดเลือดของสมอง สมองส่วนที่ขาดเลือดจะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ

1. สมองส่วนแกนกลางที่ขาดเลือด
2. สมองส่วนรอบนอกที่กำลังจะตายจากการขาดเลือดแต่ยังไม่ตาย

ถ้ามีเลือดไหลกลับเข้ามาสู่เนื้อสมองส่วนนี้ก็จะกลับมาทำงานได้ตามปกติ

ถ้าผมอธิบายให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น ดังที่เราเห็นจากภาพผลไม้ที่เริ่มเน่า ก็จะเริ่มเน่าจากแกนกลางหรือบางส่วนก่อน ถ้าปล่อยทิ้งให้เป็นเวลานานๆ หลายๆ วัน ก็จะเกิดการเน่าลามไปทั่วทั้งลูกของผลไม้ สมองของมนุษย์เราก็เช่นเดียวกัน เซลล์สมองจะทนต่อการขาดเลือดได้ประมาณ 270 นาที หลังจากนั้นโอกาสที่เนื้อสมองส่วนที่ขาดเลือดจะฟื้นตัวเป็นปกติยากมาก

ด้วยเหตุนี้จึงเป็นที่มาของแนวทางการรักษาโรคอัมพาตชนิดสมองขาดเลือด ต้องให้ผู้ป่วยรีบมาโรงพยาบาลให้เร็วที่สุด โดยผู้ป่วยที่มีอาการผิดปกติทางระบบประสาทที่สงสัยว่าเป็นโรคอัมพาต เมื่อมาถึงห้องฉุกเฉินแพทย์จะรีบตรวจรักษา ทบทวนประวัติการเจ็บป่วย ถ้าเข้าข่ายกับโรคอัมพาต จะรีบส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองทันที เพื่อดูว่าเป็นอัมพาตชนิดขาดเลือดเฉียบพลันหรือเลือดออก เพี่อให้การรักษาตามแนวทางที่เหมาะสมของแต่ละโรคต่อไป จำไว้ว่า “ทุกนาทีคือชีวิต เร็วก็รอด ปลอดอัมพาต”