อัมพาต 360 องศา: ตอน อะไรอะไรก็อัมพาต
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 15 กันยายน 2558
- Tweet
จากข้อมูลการเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลด้วยอาการของอัมพาตในประเทศไทย เพิ่มสูงขึ้นถึงร้อยละ 220 ในปี 2557 เทียบกับปี 2556 เนื่องจากมีการประชาสัมพันธ์ของทุกสถานพยาบาลอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ประชาชนทั่วไปมีความรู้เกี่ยวกับโรคอัมพาตมากขึ้น เมื่อมีอาการผิดปกติจึงรีบมารับการรักษาที่โรงพยาบาลได้มากขึ้น และมารับการรักษาเร็วขึ้น บางครั้งที่ผู้ป่วยมารับการรักษาด้วยอาการที่สงสัยว่าเป็นอาการอัมพาต ต้องการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง แต่แพทย์ตรวจประเมินแล้วว่าไม่ใช่อาการของโรคอัมพาต ก็ไม่ได้ส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง ทำให้ผู้ป่วยและญาติไม่ค่อยพอใจระบบการรักษาดังกล่าว ผมจึงอยากอธิบายให้ทราบถึงอาการของโรคอัมพาต ดังนี้
- ลักษณะอาการผิดปกติทางระบบประสาทที่สงสัยว่าเป็นอาการของอัมพาต คือ ปากเบี้ยว หลับตาไม่สนิท แขนขาอ่อนแรงด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย พูดไม่ชัด พูดลำบาก นึกคำพูดไม่ออก ถ้ามีอาการผิดปกติหลายอาการ ก็ยิ่งสนับสนุนว่าเป็นอาการของโรคอัมพาต แต่ถ้ามีเพียงอาการผิดปกติเพียงอย่างหนึ่งอย่างใด ก็มีโอกาสเป็นโรคอัมพาตลดลง นอกจากนี้อาจพบอาการชาครึ่งซีกของร่างกาย ภาวะสับสนก็ได้
- อาการผิดปกติที่เกิดขึ้นมักเป็นขึ้นมาอย่างรวดเร็ว ทันทีทันใด มีเพียงบางส่วนที่อาการค่อยๆ เป็นมากขึ้นภายในระยะเวลาหลายชั่วโมง
- พบบ่อยได้บ่อยในผู้สูงอายุ มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันหิตสูง ไขมันสูง โรคหัวใจขาดเลือด ลิ้นหวใจตีบ หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ อ้วน สูบบุหรี่ ไม่ออกกำลังกาย
- อาการพบบ่อยช่วงหลังตื่นนอน ขณะทำกิจกรรม ขึ้นกับชนิดของโรคอัมพาต
- บางกรณีผู้ป่วยจะมีอาการผิดปกติมาก่อน เป็นเพียงระยะเวลาสั้นๆ แล้วหายได้เองในเวลา 20-30 นาที ถ้ามีอาการแบบนี้มาก่อน โอกาสเป็นโรคอัมพาตสูงมาก
อาการผิดปกติทางระบบประสาทที่มารับการตรวจรักษาแต่ไม่ใช่โรคอัมพาต ได้แก่ อาการปากเบี้ยว หลับตาไม่สนิท ยิ้มไม่ได้ น้ำลายไหลออกจากมุมปากโดยอาการค่อยๆ เป็นภายใน 1-3 วัน มีอาการปวดบริเวณหลังหูมาก่อน หรือเป็นไข้หวัดนำมาก่อน ซึ่งเป็นอาการของเส้นประสาทสมองคู่ที่ 7 อักเสบหรือที่เรียกว่าโรค Bell’s palsy (เบลส์พลาวซี้) อีกอาการหนึ่งคืออาการวิงเวียนศีรษะเวลาเปลี่ยนท่าทาง จากนอนไปนั่ง ยืน หรือหันซ้าย ขวา ซึ่งมักมีสาเหตุจากความผิดปกติทางระบบประสาทในช่องหู
อย่างไรก็ตามถ้ามีอาการผิดปกติทางระบบประสาทที่เป็นขึ้นมาอย่างรวดเร็ว แล้วสงสัย ไม่สบายใจว่าเป็นอาการของโรคอัมพาตหรือไม่ การรีบมาตรวจรักษาที่โรงพยาบาลก็เป็นสิ่งที่เหมาะสม ถ้าแพทย์ตรวจประเมินแล้วว่าเป็นโรคอัมพาตก็จะได้เข้าสู่ระบบทางด่วนโรคอัมพาต แต่ถ้าไม่ใช่โรคอัมพาตก็จะได้รับการรักษาตามความเหมาะสมของแต่ละโรคต่อไป ไม่ต้องกลัวหรือกังวลว่าแพทย์ พยาบาลจะไม่ให้การตรวจรักษา
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา