อัมพาต 360 องศา: ตอน อัมพาตหลีกเลี่ยงได้หรือไม่
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 24 เมษายน 2558
- Tweet
ทุก 4 นาที มีคนไทยเป็นอันพาต 1 คน หรือ 15 คน/ชม. หรือวันละ 360 คน อย่างนี้เราก็มีโอกาสเป็นอัมพาตสูง จะป้องกันได้หรือไม่ ผมบอกได้เลยครับว่าป้องกันได้ ลองติดตามดูครับว่าเราจะป้องกันได้อย่างไร
โรคอัมพาตหรือโรคหลอดเลือดสมองเกิดจากหลอดเลือดสมองมีการตีบ ตัน หรือแตกออกทำให้เนื้อสมองสูญเสียหน้าที่ไป ถ้าเราทราบกลไกการเกิดโรค ก็จะสามารถป้องกันโรคได้
กลไกการเกิดโรคมี 3 กลไกหลัก คือ
- การตีบแคบของหลอดเลือดสมอง เกิดจากผนังหลอดเลือดแดงแข็งตัว และมีการเกาะของเกร็ดเลือด ไขมันตามผนังของหลอดเลือดแดง ทำให้หลอดเลือดแดงเกิดการตีบแคบ การตีบแคบค่อยๆ เป็นมากขึ้นจนกระทั่งเลือดไหลไม่ได้ จึงเกิดอาการโรคอัมพาต
- การอุดตันของหลอดเลือดสมอง เกิดจากมีก้อนเลือดหลุดจากหัวใจ หรือจากหลอดเลือดแดงขนาดใหญ่ ลิ่มเลือดหรือก้อนเลือดนั้นหลุดไปอุดตันหลอดเลือดแดงของสมอง จึงเกิดอาการโรคอัมพาต
- การแตกหรือฉีกขาดของหลอดเลือดแดงสมอง เกิดจากผนังหลอดเลือดแดงโป่งพอง เปราะบางและเกิดการฉีกขาดหรือแตกออกของผนังหลอดเลือดแดง จึงเกิดอาการโรคอัมพาต
นอกจากนี้อาจมีกลไกอื่นๆ เช่น ปริมาณเลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลง เช่น ภาวะความดันโลหิตต่ำ เนื่องจากเสียเลือดมากๆ หรือร่างกายขาดน้ำอย่างรุนแรง การทานยาลดความดันโลหิตเกินขนาด จนความดันโลหิตลดต่ำลงอย่างมาก
การป้องกันไม่ให้เกิดการตีบแคบของหลอดเลือดสมอง ก็คือ การรักษาโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูงให้ดี ไม่ให้อ้วน ไม่สูบบุหรี่ และออกกำลังกาย
การป้องกันไม่ให้เกิดการอุดตันของหลอดเลือดสมองคือการดูแลตนเองให้ดี กรณีที่มีโรคหัวใจ เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ ลิ้นหัวใจตีบ หัวใจขาดเลือด ต้องพบแพทย์ตามนัดเสมอ ทานยาควบคุมการเต้นของหัวใจ ยาละลายลิ่มเลือดเพื่อป้องกันการเกิดลิ่มเลือ
ด การป้องกันไม่ให้หลอดเลือดสมองแตกก็คือ การรักษาความดันโลหิตสูงให้ดี การพบแพทย์สม่ำเสมอ ตรวจสุขภาพเป็นประจำ
ผมมีหลัก “3 ต้อง 4 ไม่” เพื่อห่างไกลโรคอัมพาต
-3 ต้อง ได้แก่ 1. ต้องตรวจสุขภาพ 2. ต้องรักษาโรคประจำตัว 3. ต้องออกกำลังกาย และ
-4 ไม่ ได้แก่ 1. ไม่อ้วน 2. ไม่สูบบุหรี่ 3. ไม่เครียด 4. ไม่ดื่มสุรา
“รับรองว่าท่านจะห่างไกลโรคอัมพาต แน่นอน”
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา