อัมพาต 360 องศา: ตอน ทำไมถึงไม่รีบมารักษา

  • โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
  • 12 มิถุนายน 2558
  • Tweet
อัมพาต 360 องศา

การรักษาโรคอัมพาตชนิดสมองขาดเลือดเฉียบพลันที่ดีที่สุด คือ การรักษาด้วยการฉีดยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำภายในระยะเวลา 270 นาทีหลังจากมีอาการ โดยปัจจุบันรัฐบาลออกค่าใช้จ่ายให้ทั้งหมด โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายถ้ารักษาในโรงพยาบาลของรัฐ แต่มีผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาเพียงร้อยละ 3.7 เท่านั้น ทำไมจึงเป็นแบบนี้ สาเหตุมีหลากหลายที่ทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือด

สาเหตุหลักเลย คือ ประชาชนทั่วไปไม่รู้ว่าอาการของโรคอัมพาตคืออะไร เข้าใจว่าถ้ามีอาการอ่อนแรงหลังตื่นนอน คือ อาการของการนอนทับแขนขา ไม่คิดว่าอาการดังกล่าว คือ อาการของโรคอัมพาต

สาเหตุต่อมา คือ รู้ว่าเป็นอาการของโรคอัมพาต แต่ที่ไม่รีบมาพบแพทย์ที่โรงพยาบาล เพราะไม่ทราบว่าปัจจุบันการรักษาโรคอัมพาตที่ดีคือการต้องรีบมาพบแพทย์ที่โรงพยาบาลให้เร็วที่สุด

สาเหตุต่อมา คือ การที่ผู้ป่วยมาไม่ทันเวลา 270 นาที เนื่องจากมาพบแพทย์ช้า และต้องมีขั้นตอนการส่งตัวจากโรงพยาบาลใกล้บ้านมายังโรงพยาบาลขนาดใหญ่ที่สามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดได้

สาเหตุต่อมา คือ การที่ผู้ป่วยไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลเอกชน เพราะยังเชื่อว่าการรักษาที่โรงพยาบาลเอกชนจะได้รับการรักษาที่รวดเร็วกว่าโรงพยาบาลของรัฐ แต่ส่วนใหญ่ในโรงพยาบาลเอกชนจะไม่มีระบบทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง และไม่สามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดได้

สาเหตุต่อมา คือ การที่ผู้ป่วยรอให้ญาติมารับ ไม่ใช้ระบบบริการรถฉุกเฉินของโรงพยาบาล จริงแล้วในระบบบริการของรัฐในปัจจุบันจะมีระบบบริการรถพยาบาลฉุกเฉินของทุกโรงพยาบาล ทุกองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น โดยการโทร 1669 ซึ่งยังมีการใช้บริการน้อย ไม่เกินร้อยละ 20

สาเหตุต่อมา คือ ผู้ป่วยรอดูอาการว่าจะดีขึ้นหรือไม่ เพราะส่วนหนึ่งจะเคยมีอาการอ่อนแรงและหายได้เอง เมื่อมีอาการแบบเดิมอีกครั้ง จึงรอสังเกตุอาการอ่อนแรงว่าจะดีขึ้นหรือไม่ เมื่อไม่ดีขึ้นจึงมาพบแพทย์ ซึ่งก็มักจะเลยเวลา 270 นาทีไปแล้ว

สาเหตุต่อมา คือ ผู้ป่วยได้บอกคนที่บ้านแล้ว แต่คนที่อยู่ด้วยไม่รีบพามาพบแพทย์ จะรอพาไปพบแพทย์ที่คลินิกหรือรอสังเกตุอาการก่อน เพราะคิดว่าเดี๋ยวก็หาย

สาเหตุต่อมา คือ การนวด บีบคลายกล้ามเนื้อ เพื่อรักษาอาการอ่อนแรง เมื่ออาการอ่อนแรงไม่ดีขึ้น จึงค่อยพามาพบแพทย์ ก็ช้าไปแล้ว

สาเหตุต่อมา คือ การที่ผู้ป่วยไม่สามารถมาโรงพยาบาลได้ เพราะไม่รู้จะมาโรงพยาบาลได้อย่างไร ไม่ทราบว่าต้องโทรศัพท์แจ้งให้รถพยาบาลมารับ พยายามหารถมาเอง แต่หาไม่ได้ จึงไม่สามารถมาโรงพยาบาลได้ทันเวลา 270 นาที

สาเหตุต่อมา คือ การที่ผู้ป่วยอยู่คนเดียว และไม่สามารถโทรศัพท์แจ้งให้รถพยาบาลหรือญาติมารับตัวไปโรงพยาบาลได้

ดังนั้นจะเห็นว่าสาเหตุที่ผู้ป่วยไม่สามารถมารับการรักษาได้ทันเวลานั้นมีหลากหลายสาเหตุ การแก้ไขที่ดีนั้นต้องครอบคลุมให้ครบทุกสาเหตุข้างต้น อย่างไรก็ตามผมแนะนำว่าทุกบ้านควรจะต้องมีหมายเลขโทรศัพท์ฉุกเฉินโรงพยาบาลใกล้บ้าน “หมายเลข 1669” หรือหมายเลขโทรศัพท์ของญาติติดไว้ในที่ที่มองเห็นได้ง่าย หรือเห็นทุกๆ วัน เพื่อไม่ให้ลืม รวมทั้งต้องติดข้อความที่บอกว่าอาการของโรคอัมพาตมีอาการอะไรบ้าง ต้องทำอย่างไรเมื่อมีอาการผิดปกติดังกล่าว ลูกๆที่ไม่ได้อยู่กับพ่อแม่ ควรโทรศัพท์คุยกับพ่อแม่บ่อยๆ เพื่อที่จะได้รู้ว่าพ่อ แม่มีอาการผิดปกติอะไรหรือไม่

1669 หรือแผนกฉุกเฉินโรงพยาบาลใกล้บ้าน ถ้ามีอาการผิดปกติทางระบบประสาท “ ทุกนาที คือ ชีวิต เร็วก็รอด ปลอดอัมพาต”