อยู่อย่างไรให้เป็นสุขกับโรคลมชัก : ชัก...กับกาแฟ

  • โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
  • 30 เมษายน 2556
  • Tweet

ชักกับกาแฟ ท่านคงงงว่าผมพูดเรื่องอะไร ไม่น่าเชื่อครับว่าเรื่องที่ดูไม่น่าจะมีเรื่องก็เป็นเรื่องที่สำคัญได้ ผมถูกถามจากผู้ป่วยโรคลมชักคนหนึ่งว่าดื่มกาแฟได้หรือไม่

เมื่อผมได้รับคำถามนี้ ผมก็กลับมาทบทวนทั้งจากตำรา ข้อมูลทางอินเตอร์เน็ตและประสบการณ์ ก็ได้ความสัมพันธ์ระหว่างกาแฟกับการชัก ดังนี้

ประการแรก กาแฟกระตุ้นให้ชักได้หรือไม่ มีข้อมูลน้อยมากที่ระบุถึงผลของกาแฟว่าจะกระตุ้นให้ชักได้ โดยมีข้อมูลอธิบายว่า กาแฟจะกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติซิมพาเทธิค ทำให้เราตื่นตัว ผู้ป่วยบางคนที่อาจดื่มกาแฟเข้มข้นมากหรือดื่มเป็นปริมาณมาก อาจทำให้ตื่นตัวตลอดเวลาออกฤทธิ์คล้ายยาบ้า จึงทำให้เกิดการชัก ซึ่งประเด็นนี้ผมก็ไม่ค่อยเห็นด้วย

ประการต่อมาผู้ป่วยทานยากันชักก็ง่วงได้ง่ายกว่าคนปกติ จึงดื่มกาแฟเพิ่ม บางรายต้องดื่มกาแฟหลังจากทานยากันชัก ถามว่ากาแฟจะมีผลต่อการดูดซึมยาหรือไม่ ก็ไม่มีข้อมูลในปัจจุบันว่ากาแฟจะลดการดูดซึมหรือเพิ่มการขับออกของยากันชัก ดังนั้นประเด็นนี้จึงไม่น่าจะมีปัญหาใดๆถ้าผู้ป่วยไม่ได้เป็นโรคหัวใจ

ความสัมพันธ์สุดท้ายระหว่างกาแฟกับการชัก คือ การถูกกาแฟลวกมือ ถ้าเกิดการชักขณะดื่มกาแฟร้อน จึงต้องแนะนำผู้ป่วยโรคลมชัก ถ้าดื่มกาแฟร้อนต้องระวังเรื่องดังกล่าว

หลังจากผมทบทวนความรู้เป็นอย่างดี ก็บอกผู้ป่วยว่าดื่มกาแฟได้ครับ หลังจากนั้น 3 เดือน ผู้ป่วยก็มาติดตามการรักษา แต่ผิดนัดครับ ผมจึงถามว่า 3 เดือนที่ผ่านมาเป็นอย่างไรบ้างครับ ผู้ป่วยบอกว่าไม่สบายครับ ผมเพิ่งออกจากโรงพยาบาลเร็วๆนี้เองครับ จึงผิดนัดหมอไป ผู้ป่วยพูดต่อว่า “หมอครับ จำได้หรือเปล่าครั้งก่อนผมถามหมอว่าดื่มกาแฟได้หรือเปล่า หมอบอกว่าดื่มได้” ผมจึงดื่มกาแฟ และระหว่างขี่มอเตอร์ไซค์กลับบ้าน ผมก็ชักเกร็งกระตุกหมดสติ รถตกถนน ตับ ม้ามแตก ต้องผ่าตัดนอนโรงพยาบาลขอนแก่นนานเป็นเดือน ผมขอถามหมออีกครั้งครับ “ผมดื่มกาแฟได้หรือเปล่า”

กาแฟกลายเป็นของแสลงสำหรับผมไปเลย ผู้ป่วยเล่าให้ฟังว่า ผมสังเกตมาตลอดว่า วันไหนผมดื่มกาแฟก็จะชักตลอด ผมเลยอดมานาน แต่หมอบอกว่าดื่มได้ ผมก็เลยดื่ม แล้วผมก็ชักแบบเดิม

ผมเลยได้บทเรียนจากเหตุการณ์นี้ครับว่าความรู้ที่มีอยู่ในตำราใดๆก็ตาม ก็สู้การสังเกตของผู้ป่วยไม่ได้ หลังจากนั้นผมต้องสอบถามผู้ป่วยทุกรายว่า ทานอาหารอะไร หรือทำอะไรแล้วกระตุ้นให้ชักบ้าง ถ้ามีความสัมพันธ์กันชัดเจน ถึงแม้จะไม่มีในตำรา ผมก็จะแนะนำว่า ให้ระวังไว้นะครับ ถ้าหลีกเลี่ยงได้ควรหลีกเลี่ยง